ΗΑΕ (UAE): Ένας σημαντικός Περιφερειακός Δρων της Μ. Ανατολής

Γράφει ο
Ηλίας Ηλιόπουλος

Τις τελευταίες ημέρες πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα ο Αρχηγός Ναυτικού των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (United Arab Emirates / UAE) Ναύαρχος Ibrahim Salem Mohamed Al-Musharrakh, κατόπιν προσκλήσεως του Έλληνος ομολόγου του, Αντιναυάρχου Ευαγγέλου Αποστολάκη (7-9 Δεκεμβρίου 2014).

Τα ΗΑΕ (UAE) δεν είναι μόνον μία χώρα με θαυμαστή οικονομική ανάπτυξη αλλά και ένας σημαντικός περιφερειακός γεωστρατηγικός δρων (regional geostrategic actor) στο γεωπολιτικόν υποσύστημα του Περσικού Κόλπου και της Μέσης Ανατολής.

Τα ΗΑΕ (UAE) διαθέτουν πρώτης τάξεως Ένοπλες Δυνάμεις – «Δυνάμεις Αμύνης της Ενώσεως» (Union Defence Forces / UDF), όπως είναι η επίσημη ονομασία τους. Οι UDF ιδρύθησαν το 1971, κατόπιν της αποχωρήσεως της Μ. Βρεττανίας από την περιοχή. Καίτοι ολιγάριθμες αρχικώς, οι UDF είδαν την αριθμητική τους δύναμη να αυξάνεται σταδιακώς, τα επόμενα χρόνια. Σήμερα η δύναμή τους ανέρχεται σε 70.500 άνδρες. Συγχρόνως, εδόθη έμφασις στο ποιοτικό στοιχείο. Έτσι, σήμερα οι UDF μπορούν να συγκαταλέγονται μεταξύ των καλλίτερα εξοπλισμένων Ενόπλων Δυνάμεων διεθνώς. 

Τούτο ισχύει, βεβαίως, και για το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΑΕ (UDF Navy). Πρόκειται μεν για ένα Ναυτικό μικρού μεγέθους (Small Navy), κατά την κρατούσα ορολογία, το οποίον όμως διαθέτει άρτιο και σύγχρονο εξοπλισμό και εκπαίδευση.

Έχοντας ως κυρία αποστολή (main mission) την Παράκτια Άμυνα

(Coastal Defence), το UDF Navy διαθέτει, βεβαίως, πρώτης τάξεως περιπολικά σκάφη (patrol boats) και πυραυλακάτους (missile boats), ενώ, κατά την διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, απέκτησε και σημαντικό αριθμό μονάδων κρούσεως – φρεγατών (frigates), κορβεττών (corvettes), πυραυλοφόρων καταδρομικών (missile attack launch ships) – καθώς και ελικοπτέρων (helicopters). Στην δύναμη του UDF Navy συγκαταλέγεται και ένα Τάγμα Πεζοναυτών (Marine Battalion). Το Αρχηγείον (Headquarter) του UDF Navy ευρίσκεται εις το Abu Dhabi, όπως άλλωστε και το Αρχηγείον των UDF γενικώτερα. Συγχρόνως, το UDF Navy διατηρεί βάσεις εις Dubai, Ras al Khaymah και Sharjah.  

Προφανώς, το UDF Navy δεν συγκρίνεται, εξ επόψεως μεγέθους, με το Πολεμικό Ναυτικό μιας Μεσαίας Περιφερειακής Δυνάμεως (Middle Regional Power), όπως είναι π.χ. η Σαουδική Αραβία ή το Ιράν. Το UDF Navy αποτελεί, όμως, ένα εξαίρετο εργαλείο πολιτικής (policy tool) μιας Μικράς Ναυτικής Δυνάμεως (Small Maritime Power), η οποία αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην Ευφυή Ισχύ (Smart Power).

Είναι δε λίαν ενδιαφέρον ότι το UDF Navy – μολονότι επιτελεί, κατ’ αρχάς, λόγω γεωγραφικής θέσεως της χώρας, ρόλο Παρακτίου Αμύνης (Coastal Defence role) – προσπαθεί, ωστόσο, να επεκτείνει τον επιχειρησιακό ρόλο του κατά τρόπον ώστε να είναι εις θέσιν να αναλάβει και να εκτελεί επιχειρήσεις σε ολόκληρο τον Περσικό Κόλπο αλλά ακόμη και στην Ερυθρά Θάλασσα και στον Ινδικό Ωκεανό. Προς τον σκοπόν αυτόν, το UDF Navy αξιοποιεί τόσον τις προμήθειες οπλικών συστημάτων εκ του εξωτερικού όσο και την εγχώρια ναυπηγική υποδομή των UAE.

Σύμφωνα με το ισχύον Αμυντικά Δόγμα (Military Doctrine) των ΗΑΕ (UAE), ως κύριος αντίπαλος του UDF Navy θεωρείται το Πολεμικό Ναυτικό της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, δεδομένης και της έριδος μεταξύ των δύο κρατών περί την Κυριαρχία (Sovereignty) επί των τριών νήσων (Abu Musa, Greater Tunb, Lesser Tunb). Οι τρεις νήσοι είχαν καταληφθεί από τον Σάχη του Ιράν αμέσως μετά την αποχώρηση των Βρεττανών από τον Κόλπο, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, και ανεκηρύχθησαν από την Τεχεράνη ως αναπόσπαστον έδαφος του Ιράν στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Προκειμένου να συντηρεί την δυνατότητα ανακαταλήψεως των νήσων, το UDF Navy διατηρεί μίαν αξιόμαχη αμφίβιο δύναμη (amphibious / landing force) – αποβατικά σκάφη και ένα τάγμα πεζοναυτών, ως προανεφέρθη.

Για την ασφάλεια των χωρικών υδάτων των ΗΑΕ (UAE’s territorial waters) καθώς και για την περιφρούρηση των οικονομικών συμφερόντων της χώρας εγγύς των ακτών αυτής (off shore economic interests) είναι υπεύθυνη η Ακτοφυλακή (Coast Guard), η οποία έχει ενισχυθεί πολύ και έχει εξελιχθεί σε υπολογίσιμο χωριστό στρατιωτικό σώμα. Η Ηγεσία των UDF, όμως, δίδει έμφαση στην αντιμετώπιση Συμβατικών Απειλών (Conventional Threats), προερχομένων από κρατικούς δρώντες (state actors) – προφανώς εδώ νοείται κυρίως το Ιράν –, όπως φαίνεται και από την μακροχρόνια προσπάθεια των UDF στην απόκτηση μεγάλων ναυτικών μονάδων κρούσεως, όπως οι κορβέττες κλάσεως «Baynunah» (Baynunah class corvettes).

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ακόμη, οι ισχυρότερες μονάδες κρούσεως του UDF Navy ήσαν δύο (2) κορβέττες γερμανικής κατασκευής και προελεύσεως, κλάσεως «Lürssen» (Lürssen class corvettes), παρόμοιες προς εκείνες του Μπαχρέϊν (Bahrain), συνοδευόμενες από ταχύπλοα σκάφη (fast-attack boats) και μεγάλα περιπολικά (large patrol boats).
Έκτοτε, τα ΗΑΕ (UAE) έλαβαν μέριμνα για την περαιτέρω ανάπτυξη της ναυτικής ισχύος της χώρας. Οι δύο κορβέττες κλάσεως «Lürssen»-62 (Lürssen-62 class corvettes) είναι εφοδιασμένες με βλήματα επιφανείας τύπου «Exocet» γαλλικής κατασκευής και προελεύσεως καθώς και βλήματα εδάφους-αέρος τύπου «Sadral» (η εκδοχή του UDF Navy για τα γαλλικά βλήματα τύπου «Mistral»). Εκάστη κορβέττα διαθέτει ένα ελικόπτερο ναυτικής περιπολίας και επιτηρήσεως (naval observation and patrol helicopter) τύπου «Alouette»-3.

Περαιτέρω, το UDF Navy απέκτησε δύο (2) πυραυλοφόρα καταδρομικά κλάσεως «Lürssen»-50 (Lürssen-50 class missile attack launches), επίσης εξοπλισμένα με βλήματα επιφανείας τύπου «Exocet» γαλλικής κατασκευής και προελεύσεως καθώς και βλήματα εδάφους-αέρος τύπου «Sadral» καθώς και έξι (6) πυραυλοφόρα καταδρομικά σκάφη κλάσεως «Lürssen»-45 (Lürssen-45 class missile attack launches), εξοπλισμένα με βλήματα τύπου «Exocet».

Σταθμός στην πορεία αναπτύξεως της Ναυτικής Ισχύος των ΗΑΕ (UAE) υπήρξε η απόκτηση (1997/98) δύο (2) φρεγατών κλάσεως «Kortenauer» (Kortenauer class frigates) ολλανδικής κατασκευής και προελεύσεως. Συγχρόνως, το UDF Navy υπέγραψε συμφωνία με το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ (US Navy) για την προμήθεια βλημάτων κατά σκαφών τύπου «Harpoon» και αντιαεροπορικών βλημάτων τύπου «Sea Sparrow». Την περίοδο 2005-2008, το UDF Navy προμηθεύθηκε μίαν ακόμη φρεγάτα κλάσεως «Kortenauer», έναν αριθμό δώδεκα (12) πυραυλακάτων («missile boats») μήκους 68 μ., οι οποίες εναυπηγήθησαν στα ΗΑΕ (UAE) βάσει γαλλικών σχεδίων καθώς και αριθμόν έξι (6) περιπολικών σκαφών (patrol boats). Σημειωτέον ότι το UDF Navy διαθέτει δύναμη 8 ταχέων μεγάλων περιπολικών σκαφών και 26 μικρών περιπολικών, σύμφωνα με τα στοιχεία τα διαθέσιμα για το 2010. Επίσης, την ίδια χρονιά, το UDF Navy διέθετε μίαν αξιόλογη αποβατική δύναμη απαρτιζομένη από 28 αμφίβια αποβατικά σκάφη (amphibious landing crafts). Η Αεροπορία Ναυτικού (Naval Aviation) διαθέτει δύναμη 18 ελικοπτέρων.

Όπως μπορεί λογικώς να υποθέσει κανείς, το UDF Navy επιθυμεί την απόκτηση υποβρυχίων (sub-marines). Τότε, άλλωστε, μπορεί ένα Ναυτικό να θεωρεί ότι έχει ολοκληρώσει την οικοδόμηση της ισχύος του, όταν μπορεί να καλύψει ικανοποιητικώς και να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των βασικών διαστάσεων Ναυτικού Πολέμου (Naval Warfare): Πόλεμος Επιφανείας (Surface Warfare), Υποβρυχιακός Πόλεμος (Sub-face Warfare), Αμφίβιες Επιχειρήσεις (Amphibious Operations). Δεν γνωρίζομε εάν έχει υποβληθεί σχετικό αίτημα προς τις ΗΠΑ και, εάν ναι, ποία υπήρξε η ανταπόκριση της Ουάσιγκτων. Πάντως, έχει αναφερθεί εκδήλωση ενδιαφέροντος του UDF Navy για την απόκτηση δύο (2) πρώην γερμανικών υποβρυχίων τύπου 206 και ενός πρώην ιταλικού κλάσεως «Toti».

Τα ΗΑΕ (UAE) αντιλαμβάνονται τον ρόλο τους ως υπολογίσιμου γεωστρατηγικού δρώντος στην περιοχή (regional geostrategic actor) και ως παραγωγού ασφαλείας (security producer) και όχι μόνον καταναλωτού ασφαλείας (security consumer). Κατά συνέπειαν, το UDF Navy συμμετέχει σε διεθνείς ασκήσεις, από κοινού με το Πολεμικό Ναυτικό άλλων κρατών του Κόλπου. Προσφάτως, το UDF Navy συμμετέσχε σε ευρείας κλίμακος άσκηση, μαζί με το Royal Navy του Ηνωμένου Βασιλείου, το US Navy και το Πολεμικό Ναυτικό της Γαλλίας, της Σαουδικής Αραβίας, του Qatar και του Bahrain.

Πριν από ένα χρόνο περίπου, τον Ιανουάριο του 2013, το UDF Navy ενέταξε στην δύναμή του δύο (2) πολεμικά σκάφη ναυπηγηθέντα στα ναυπηγεία «Fincantieri» στο Muggiano, La Spezia, της Ιταλίας: την κορβέττα κλάσεως «Abu Dhabi» και το περιπολικό σκάφος κλάσεως «Ghantut». Η σημαντική αυτή εξέλιξη ήτο και προσωπική επιτυχία του Αρχηγού του UDF Navy, Υποναυάρχου Ibrahim Salem Mohamed Al-Musharrakh. Η ιταλική εταιρεία εγκαινίασε, συνάμα, ευρύτερο και φιλόδοξο πρόγραμμα συνεργασίας με το UDF Navy (εν προκειμένω, δεν μπορεί παρά να διερωτηθεί κανείς για την διεθνή ανυπαρξία των – άλλοτε κραταιών – ελληνικών ναυπηγείων…).

Και μία καταληκτική παρατήρηση: Οι αμυντικές δαπάνες των ΗΑΕ (UAE) ανήλθαν το έτος 2010 σε ύψος 15,7 δισ. δολλαρίων ΗΠΑ, ήτοι ποσοστόν 7,3% του ΑΕΠ της χώρας. Προφανώς, η Πολιτική και Στρατιωτική Ηγεσία της χώρας γνωρίζει και τηρεί το αρχαίο ρωμαϊκό ρητό «si vis pacem, para bellum» (εάν θέλεις ειρήνην, παρασκεύαζε πόλεμον).

ΥΓ: Θερμά συγχαρητήρια στην Ηγεσία του Π.Ν. για την συνεργασία με το UDF Navy. Ομοίως, θερμά συγχαρητήρια στην Ηγεσία της Πολεμικής Αεροπορίας καθώς και στην Διοίκηση της Σχολής Πολέμου Αεροπορίας (ΣΠΑ) για την φιλοξενία Αξιωματικών Σπουδαστών από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η ΣΠΑ διαθέτει Επιτελείς Αξιωματικούς αρίστης καταρτίσεως και τεραστίας πείρας, και είναι εθνικώς ωφέλιμον να εμπλακεί έτι περαιτέρω στα πεδία της «Defence Diplomacy». Και ο Αραβικός Κόσμος αντιμετώπιζε την Ελλάδα πάντοτε με σεβασμό, λόγω της Ιστορίας και του Πολιτισμού μας – εν αντιθέσει προς ορισμένους «άσπονδους εταίρους» της Εσπερίας…

-Ο κ. Ηλίας Ηλιόπουλος είναι Ιστορικός-Διδάκτωρ (Dr. phil) του Λουδοβικείου-Μαξιμιλιανείου Πανεπιστημίου Μονάχου (Ludwig-Maximilian Universität München), Καθηγητής της Σχολής Εθνικής Αμύνης και της Ναυτικής Σχολής Πολέμου (Hellenic National Defence College / Hellenic Naval Command and Staff College) και Στρατηγικός Αναλυτής.

http://www.elzoni.gr/