Το πρόσχημα της «επανένωσης»

Του Χριστόδουλου Γιαλλουρίδη

Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, 
Διευθυντής Κέντρου Ανατολικών 
Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου

Η Κύπρος υπέστη με την απόφαση του Eurogroup της 15ης Μαρτίου μία πρωτοφανή στην οικονομική και πολιτική ιστορία του δυτικού καπιταλιστικού κόσμου καταστροφή, όπου το πλήγμα έγκειται στον τρόπο που αποφάσισαν οι Ευρωπαίοι να συρρικνώσουν δραματικά την κυπριακή οικονομία και το πολιτικό βάρος της Κύπρου. Αυτό το πλήγμα το δέχθηκε όντας μέλος της Ευρωζώνης, όπου και εισήλθε το 2008, χωρίς να έχει οικονομικά προβλήματα ή ελλείμματα και με απώτερο στόχο την ενίσχυση της παρουσίας της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Έχουν γραφτεί πολλά για το πλήγμα που υπέστη η Κύπρος, το οποίο ο Μαχάτμα Γκάντι το κατονομάζει σε μια άλλη συναφή αναφορά ως έγκλημα πολέμου, καθ' όσον ο οικονομικός πόλεμος είναι συνεχιζόμενο μαρτύριο για τους λαούς που το υφίστανται.

Πολλοί διακηρύττουν υποκριτικά σήμερα ότι η κρίση που ενέσκηψε στην Κύπρο είναι μια αφετηρία για τη λεγόμενη «επανένωση» του νησιού. Και όμως αυτό που έλαβεν χώραν κατά τρόπον, όχι μόνο αδικαιολόγητο, αλλά και ανεξήγητο, πλήττει όχι μόνο την επανένωση, όπως θα εξηγήσουμε, αλλά και την ίδια την προοπτική της Ευρώπης, της οποίας οι λαοί τρομάζουν σε ένα παρόμοιο ενδεχόμενο οικονομικής σφαγής με προηγούμενο το πείραμα της μικρής και ανυπεράσπιστης Κύπρου.

Μετά από αυτήν την εξέλιξη επέρχεται αντίθετο αποτέλεσμα από το προσδωκόμενο όσον αφορά την πορεία επίλυσης του Κυπριακού κατά τρόπο βιώσιμα δίκαιο, αφού αντί να επανενώσει ισχυροποιώντας το νησί, το εξαθλιώνει διαλύοντάς το. Ο Νότος, δηλαδή η Κυπριακή Δημοκρατία, που πλήττεται τούτη την ώρα, επέπρωτο να ενσωματώσει κοινωνικοοικονομικά το κατεχόμενο από την Τουρκία εξαθλιωμένο βόρειο τμήμα του νησιού. Η δυνατή οικονομία της Κύπρου ήταν και η μόνη συνταγή για τη λύση του Κυπριακού και τη μακροχρόνια βιωσιμότητά της. 

Συμμετρική εξαθλίωση

Στις διεθνείς σχέσεις, αποδυναμωμένες κρατικές δομές είναι επιρρεπείς και ευάλωτες στην εξουσία του εκάστοτε επιβουλεύοντος, ισχυρού, ηγεμονικού παράγοντα της περιοχής. Τι συμβαίνει εν προκειμένω με τη σημερινή κατάσταση στην Κύπρο; Δύο δομές που είναι η μία εξαθλιωμένη και η άλλη κατεστραμμένη, παραδίδονται επανενωμένες στον ηγεμόνα που διεκδικεί τον έλεγχο ολόκληρου του χώρου. Αυτό αποτελεί μία συμμετρική εξαθλίωση, η οποία εντάσσεται σε μία περιφερειακή ασυμμετρία. Η Κύπρος έχει εξισωθεί ως αδύναμος παράγοντας της περιοχής και η Τουρκία προβάλλει ως ασύμμετρη απειλή έναντι της Κύπρου και ολόκληρης της περιοχής.

Ως προς την περίφημη επανένωση, η Κύπρος, όπως είναι γνωστό, εκπροσωπείται από την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία είναι το μόνο υπαρκτό υποκείμενο διεθνούς δικαίου σε μια επικράτεια της οποίας το βόρειο μέρος της κατά 36,2% κατέχεται παρανόμως από το 1974 από τουρκικά στρατεύματα κατοχής. Αυτό αποτελεί σε μία παραδοξολογία-αντίφαση το μόνο κατεχόμενο ευρωπαϊκό έδαφος πλέον μετά την επανένωση των Γερμανιών και την πτώση του τείχους του Βερολίνου. 

Η πραγματική επίπτωση
Το ζήτημα που τίθεται, λοιπόν, είναι ότι η κατεχόμενη Κύπρος, όντας υπανάπτυκτη λόγω ακριβώς των συνθηκών τουρκικής κατοχής, είχε προοπτική ανάπτυξης μέσα από την ενσωμάτωσή της στο πλαίσιο της Κυπριακής Δημοκρατίας που ήταν προηγμένη οικονομικά και κοινωνικά, δηλαδή η ισχυρή οικονομικά Κύπρος θα στήριζε σε συνθήκες επίλυσης του κυπριακού προβλήματος και την ανάπτυξη και την πρόοδο ενός απελευθερωμένου βόρειου τμήματος του νησιού.

Το βόρειο, κατεχόμενο από την Τουρκία τμήμα δεν έχει κρατική υποδομή ή θεσμούς και αναγνώριση κρατικής υπόστασης οιασδήποτε μορφής. Επομένως, η λεγόμενη «επανένωση» με τις σημερινές συνθήκες, δεν στοχεύει στην ειρήνη και την πρόοδο του νησιού, αλλά μία προσαρμογή ενός κατεστραμμένου νότου της Κυπριακής Δημοκρατίας προς έναν εξαθλιωμένο και ανελεύθερο βορρά, όπου ολόκληρο το τεχνητό αυτό σχήμα προορίζεται από τους Ευρωπαίους να παραδοθεί ως έπαθλο στον τουρκικό ηγεμόνα της περιοχής. Αυτό είναι η πραγματική επίπτωση της εγκληματικής απόφασης του Eurogroup της 15ης Μαρτίου εις βάρος της Κύπρου: Μετατρέπουν ένα κράτος μέλος της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης σε παράρτημα της τουρκικής-ισλαμοστρατογραφειοκρατίας.

Το καλύτερο παράδειγμα
Το καλύτερο παράδειγμα μιας αληθινής επανένωσης που προβλέπετο μετά βεβαιότητας να οδηγήσει σε βιώσιμη ενσωμάτωση αποτελεί η ενοποίηση των δύο Γερμανιών, της Δυτικής και της Ανατολικής, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου το 1990. Οι δομές της Ομοσπονδιακής Γερμανίας, ούσες ισχυρές, ενσωμάτωσαν το αδύναμο Σοβιετοκρατούμενο τμήμα τους, της τότε Ανατολικής Γερμανίας.

Ο Δυτικός κόσμος στήριξε τη Δυτική Γερμανία να επιτύχει σε αυτό το εγχείρημα της ενσωμάτωσης του Σοβιετοκρατούμενου μέχρι τότε Ανατολικού της τμήματος, διαδικασία που διήρκεσε είκοσι σχεδόν χρόνια. Αντιστοίχως, οι Δυτικοί και ιδιαίτερα η Γερμανία, αντί να παραδειγματιστούν από την πρόσφατη, ζώσα ιστορία τους και να στηρίξουν την Κύπρο, ώστε να ολοκληρώσει μέσα από μια δυναμική διαδικασία την ενσωμάτωση του βορρά και να επιτύχει την πραγματική επανένωση του νησιού, ήρθαν να δώσουν ένα χαστούκι τόσο ισχυρό, που απειλεί την Κύπρο και το μέλλον της Κυπριακής Δημοκρατίας, μέλους της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτό που συνέβη δεν οδηγεί σε επανένωση, αλλά σε παράδοση της Κύπρου στην Τουρκία, η οποία διεκδικεί τον έλεγχο του χώρου ως γεωπολιτικής υπεραξίας που αφορά όχι μόνο στο φυσικό αέριο και τους δρόμους της ενέργειας, αλλά και στη Μέση Ανατολή. Επομένως, σήμερα η Κύπρος αποτελεί τη Λυδία λίθο της προοπτικής της Ευρωζώνης να επιβιώσει γιατί εάν αφεθεί η Κυπριακή οικονομία να καταρρεύσει, εάν υποδουλωθεί το κυπριακό κράτος στην Τουρκία μέσα από αυτές τις εργαλειακού χαρακτήρα λύσεις που παραπέμπουν σε προηγουμένους αποικιοκρατικούς αιώνες, τότε θα κινδυνεύσει η Ευρωζώνη με κατάρρευση, αλλά και η Μέση Ανατολή θα οδηγηθεί σε νέες αναφλέξεις, ακριβώς γιατί η Τουρκία επιδιώκει τον ηγεμονικό έλεγχο της περιοχής.

Συστημικός κίνδυνος

Η Κύπρος θα μετατραπεί, εάν δεν στηριχθεί οικονομικά από την ίδια την Ευρωζώνη να ξανασταθεί στα πόδια της, που μπορεί να το κάνει και μάλιστα γρήγορα, σε συστημικό κίνδυνο για την ίδια την Ευρωζώνη, διότι η κατάρρευση του κυπριακού οικονομικού μοντέλου δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη και την Ευρωζώνη και ιδιαίτερα τον Ευρωπαϊκό Νότο. Η Τουρκία, όχι μόνο δεν μπορεί να σώσει την Κύπρο, όπως διακηρύττει ο κ. Μπαγίς, αλλά θα την μετέτρεπε σε μία κακοποιημένη επαρχία της. Η υπόθεση της Κύπρου σήμερα δεν είναι κυπριακή υπόθεση και μόνο, αλλά αφορά σε μείζονα ζητήματα ασφάλειας στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, ενεργειακής ασφάλειας και επιβίωσης της Ευρωζώνης, καθώς και της Ε.Ε. ευρύτερα.

Το περίφημο Σύμφωνο του Μονάχου

Η ΠΡΑΞΗ των Ευρωπαίων δεν μπορεί να εξηγηθεί με βάση τους κανόνες της Πολιτικής Επιστήμης και των Διεθνών Σχέσεων, διότι με αυτόν τον τρόπο ενισχύουν την ηγεμονική απληστία της Τουρκίας στην περιοχή, απειλούν με εξαφάνιση, δηλαδή με κρατική αλλοτρίωση έναν εταίρο τους, δημιουργούν προϋποθέσεις συστημικού κινδύνου για τη Νότια Ευρώπη και ενδυναμώνουν τους κινδύνους μιας περεταίρω ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή, στον βαθμό που περιφερειακές βλέψεις ενός αποθρασυμένου ηγεμόνα, της Τουρκίας εν προκειμένω, δεν σταματούν στην Κύπρο. Θυμίζουμε στους αδαείς, κοντόφθαλμους, Ευρωπαίους υποκριτές το περίφημο Σύμφωνο του Μονάχου του 1938, μεταξύ Χίτλερ και Τσάμπερλεν, που άνοιξε διάπλατα τις πύλες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο κατευνασμός του Χίτλερ και η παράδοση της Τσεχοσλοβακίας προς εξευμενισμό του, εμπέδωσε την ιδέα της Δυτικής αδυναμίας, καθιστώντας την επιθετικότητα του ναζιστικού θηρίου σε κατακτητικό μονόδρομο για τους λαούς της Ευρώπης.

www.sigmalive.com