ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗΣ
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής
Κοσμήτορας Σχολής Διεθνών Σπουδών,
Επικοινωνίας και Πολιτισμού
Παντείου Πανεπιστημίου
Όπως ήδη αναφέραμε πιο πάνω, η εξέλιξη με το Κουρδικό και την ευρύτερη κρίση εμπιστοσύνης του συστήματος Ερντογάν με τις ΗΠΑ, δημιουργεί παράθυρο ευκαιριών για την Κύπρο, τόσο για τη γεωστρατηγική της αναβάθμιση, όσο και πρακτικά, σε σχέση με την αξιοποίηση της τουρκικής αποδυνάμωσης, της ενίσχυσης των κυπριακών συμμαχιών στην περιοχή (βλ.Ισραήλ, ΗΠΑ, Ελλάδα). Αυτό θα βοηθήσει την Κύπρο να ενισχύσει τη διεθνή της χρησιμότητα, δηλαδή τη γεωπολιτική της υπεραξία. Η ενίσχυση συνίσταται στο γεγονός πως μεγάλες δυνάμεις του κόσμου και αυτό που λέμε διεθνές περιβάλλον, αναβαθμίζει την Κυπριακή Δημοκρατία ως υπόσταση και υποβαθμίζει τον τουρκικό ρόλο στην περιοχή. Η υποβάθμιση απορρέει από την κρίση με τις ΗΠΑ, τη σύγκρουσή της με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, αλλά και την εσωτερική της αντιπαράθεση και απονομιμοποίηση του καθεστώτος Ερντογάν στη σχέση του με τον Φετουλάχ Γκιουλέν. Σημασία για την Κύπρο και την Ελλάδα έχει η γεωστρατηγική υποβάθμιση της Τουρκίας και η αντίστοιχη αναβάθμιση της Κύπρου.
Η Κύπρος, ούσα σε μια δέσμη συμμαχιών στην περιοχή, είναι σε θέση να παραγάγει ασφάλεια στη διεξαγωγή εργασιών για την εξόρυξη του φυσικού της πλούτου, και την απροβλημάτιστη εξαγωγή και διοχέτευση των υδρογονανθράκων, δηλαδή την εμπέδωση ενός καθεστώτος ενεργειακής ασφάλειας για τα θαλάσσια αποθέματα στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Το γεγονός πως αυτονομείται και χειραφετείται μια πληθυσμιακή οντότητα από ένα κράτος, όπως εν προκειμένω το Συριακό Κουρδιστάν, δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις για την κυπριακή υπόθεση, γιατί κάθε περίπτωση κρατικής αυτονόμησης ή και απόσχισης, όπως συνέβη με το Κόσοβο, είναι ξεχωριστή και δεν συνδέεται με άλλα διεθνή προβλήματα, ούτε μπορεί να αποτελέσει προηγούμενο. Στην περίπτωση της Κύπρου, μόνο η Τουρκία θα μπορούσε να θέσει θέμα απόσχισης του κατεχόμενου τμήματος, πράγμα που θα εύρισκε απέναντί του τη διεθνή κοινότητα, των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένων. Οι Τούρκοι, σε αυτήν τη φάση που είναι αποδυναμωμένοι, δεν θα τολμούσαν να διανοηθούν κάτι τέτοιο.
Αντιθέτως, απόσχιση των Κούρδων της Τουρκίας από το τουρκικό κράτος είναι το επόμενο βήμα που σύντομα ή αργότερα αναμένεται ως εξέλιξη σε αυτήν τη διεθνή κρίση, που κλιμακώνεται στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής μεταξύ Συρίας, Τουρκίας και Ιράκ.
Όσον αφορά στις διαπραγματεύσεις για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος, δεδομένων των σημερινών συνθηκών, όπου η τουρκική αδιαλλαξία είναι κλιμακούμενα αμείωτη, του γεγονότος ότι η Τουρκία έχει παντού εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα, και εμείς μπορούμε να ενισχύσουμε τη θέση μας πολλαπλά με απλές κινήσεις, δεν συνίσταται επ’ ουδενί η έναρξη οποιωνδήποτε διαπραγματεύσεων επί της ουσίας για το Κυπριακό.
Αντιθέτως, είμαστε σε θέση να κερδίσουμε χρόνο, όχι για να πορευθούμε στα τυφλά, αλλά επί τη βάση σχεδίου στρατηγικής, να επιδιώξουμε τα επόμενα χρόνια να φέρουμε τις συνθήκες της πολιτικής που αφορούν στην επίλυση του Κυπριακού σε παραμέτρους και όρους που ευνοούν όχι μόνο την Κύπρο και την Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη. Εάν, δε, ταυτόχρονα έχει αποσταθεροποιηθεί έτι περαιτέρω η Τουρκία με ένα κουρδικό κίνημα εντός της επικράτειάς της, τότε πρέπει να είμαστε σε θέση να διεκδικήσουμε αυτό που δικαιούμαστε, δηλαδή λύση με βάση τις αρχές του διεθνούς δικαίου και της ευρωπαϊκής πολιτικής κουλτούρας για την ίδρυση ενός μοντέρνου κράτους, δημοκρατικού για όλους τους πολίτες του. Αυτός θα πρέπει να είναι ο στρατηγικός μας στόχος.
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής
Κοσμήτορας Σχολής Διεθνών Σπουδών,
Επικοινωνίας και Πολιτισμού
Παντείου Πανεπιστημίου
Παράθυρο ευκαιριών για την Κύπρο, τόσο για τη γεωστρατηγική της αναβάθμιση, όσο και πρακτικά, σε σχέση με την αξιοποίηση της τουρκικής αποδυνάμωσης, της ενίσχυσης των κυπριακών συμμαχιών στην περιοχή
Οι τελευταίες εξελίξεις, που άπτονται του άμεσου επιπέδου σχέσεων Τουρκίας, κουρδικού κινήματος - Κουρδιστάν, αφορούν στην απόφαση της ηγεσίας του Συριακού Κουρδιστάν της 21ης Ιανουαρίου τρέχοντος, να προχωρήσει σε ανακήρυξη της κουρδικής περιοχής της Συρίας ως αυτόνομης κρατικής οντότητας, ανεξάρτητης του συριακού κράτους. Η ενέργεια αυτή των Κούρδων της Συρίας σημαίνει την απόσχιση της εδαφικής και επομένως πληθυσμιακής περιοχής των Κούρδων, που βρίσκεται μεταξύ Συρίας και Τουρκίας, και την εκδήλωση της πολιτικής βούλησης της ηγεσίας τους να διεκδικήσουν την αναγνώρισή τους ως διεθνώς αυτόνομης και ανεξάρτητης οντότητας.
Πέραν τούτου, φυσικά, αυτή η ενέργεια σημαίνει μια κίνηση δυνάμει αλλαγής συνόρων στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, που είναι εξαιρετικά εύφλεκτη, καλλιέργεια ενός πολιτικού κλίματος διεθνών ανακατατάξεων επί του εδάφους, εν είδει ντόμινο, ενώ στέλλει ένα μήνυμα στην Τουρκία ότι, εν πρώτοις, τα μέχρι τούδε σύνορά της με τη Συρία αλλάζουν και μετατρέπονται σε σύνορά της με το Συριακό Κουρδιστάν, ενώ το σημαντικότερο είναι ότι αυτή η κίνηση μηνυματικά θα οδηγήσει αργά ή γρήγορα σε αντίστοιχες κινητοποιήσεις εντός της Τουρκίας, προς την κατεύθυνση αυτονόμησης του τουρκικού Κουρδιστάν και της δημιουργίας, μαζί με το ιρακινό Κουρδιστάν, του μεγάλου κουρδικού εθνικού κράτους, που αποτελεί και ιστορικό στόχο των Κούρδων της περιοχής.
Όλη αυτή η εξέλιξη, που σημαίνει και σύμπραξη ή συνέργεια του ισραηλινο-αμερικανικού παράγοντα, αναδεικνύει την κρίση του Ερντογάν στο εσωτερικό της Τουρκίας, σε διεθνή κρίση εμπιστοσύνης των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής έναντι της Άγκυρας. Εδώ και μήνες, πιο συγκεκριμένα τα τελευταία δύο χρόνια, η σχέση Ερντογάν - ΗΠΑ, σε επίπεδο State Department, κυρίως όμως Πενταγώνου, διέρχεται μιαν αυξανόμενη και κλιμακούμενη κρίση εμπιστοσύνης, η οποία εκφράστηκε και στην περίπτωση των επεισοδίων που έλαβαν χώρα με αφορμή το Πάρκο Γκεζί, κρίση που εμφιλοχωρούσε και εκδηλώθηκε έντονα μεταξύ του συμμάχου των ΗΠΑ Φετουλάχ Γκιουλέν έναντι του Ερντογάν, που και αυτή τους τελευταίους μήνες κορυφώθηκε. Αφορμή, επίσης, για την περαιτέρω κλιμάκωση υπήρξαν οι κινήσεις του Ερντογάν προς την Κίνα, με παραγγελίες οπλικών συστημάτων στρατηγικής υφής, αλλά και η ανεξέλεγκτη προσέγγισή του με το Ιράν.
Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την αποτυχία της Τουρκίας στη συριακή υπόθεση, τη σύγκρουσή της με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, δηλαδή την αποδυνάμωση και το αρνητικό κλίμα που περιβάλλει τον γεωπολιτικό της ρόλο, καθώς και την προσβλητική, αλαζονική συμπεριφορά του Ερντογάν απέναντι στον λαό του και στους τρίτους, εμπέδωσαν ένα κλίμα αρχικής αμηχανίας και, στη συνέχεια, μια εντεινόμενη κρίση εμπιστοσύνης μεταξύ της αμερικανικής κυβέρνησης και της κυβέρνησης Ερντογάν.
Οι τελευταίες εξελίξεις, που άπτονται του άμεσου επιπέδου σχέσεων Τουρκίας, κουρδικού κινήματος - Κουρδιστάν, αφορούν στην απόφαση της ηγεσίας του Συριακού Κουρδιστάν της 21ης Ιανουαρίου τρέχοντος, να προχωρήσει σε ανακήρυξη της κουρδικής περιοχής της Συρίας ως αυτόνομης κρατικής οντότητας, ανεξάρτητης του συριακού κράτους. Η ενέργεια αυτή των Κούρδων της Συρίας σημαίνει την απόσχιση της εδαφικής και επομένως πληθυσμιακής περιοχής των Κούρδων, που βρίσκεται μεταξύ Συρίας και Τουρκίας, και την εκδήλωση της πολιτικής βούλησης της ηγεσίας τους να διεκδικήσουν την αναγνώρισή τους ως διεθνώς αυτόνομης και ανεξάρτητης οντότητας.
Πέραν τούτου, φυσικά, αυτή η ενέργεια σημαίνει μια κίνηση δυνάμει αλλαγής συνόρων στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, που είναι εξαιρετικά εύφλεκτη, καλλιέργεια ενός πολιτικού κλίματος διεθνών ανακατατάξεων επί του εδάφους, εν είδει ντόμινο, ενώ στέλλει ένα μήνυμα στην Τουρκία ότι, εν πρώτοις, τα μέχρι τούδε σύνορά της με τη Συρία αλλάζουν και μετατρέπονται σε σύνορά της με το Συριακό Κουρδιστάν, ενώ το σημαντικότερο είναι ότι αυτή η κίνηση μηνυματικά θα οδηγήσει αργά ή γρήγορα σε αντίστοιχες κινητοποιήσεις εντός της Τουρκίας, προς την κατεύθυνση αυτονόμησης του τουρκικού Κουρδιστάν και της δημιουργίας, μαζί με το ιρακινό Κουρδιστάν, του μεγάλου κουρδικού εθνικού κράτους, που αποτελεί και ιστορικό στόχο των Κούρδων της περιοχής.
Όλη αυτή η εξέλιξη, που σημαίνει και σύμπραξη ή συνέργεια του ισραηλινο-αμερικανικού παράγοντα, αναδεικνύει την κρίση του Ερντογάν στο εσωτερικό της Τουρκίας, σε διεθνή κρίση εμπιστοσύνης των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής έναντι της Άγκυρας. Εδώ και μήνες, πιο συγκεκριμένα τα τελευταία δύο χρόνια, η σχέση Ερντογάν - ΗΠΑ, σε επίπεδο State Department, κυρίως όμως Πενταγώνου, διέρχεται μιαν αυξανόμενη και κλιμακούμενη κρίση εμπιστοσύνης, η οποία εκφράστηκε και στην περίπτωση των επεισοδίων που έλαβαν χώρα με αφορμή το Πάρκο Γκεζί, κρίση που εμφιλοχωρούσε και εκδηλώθηκε έντονα μεταξύ του συμμάχου των ΗΠΑ Φετουλάχ Γκιουλέν έναντι του Ερντογάν, που και αυτή τους τελευταίους μήνες κορυφώθηκε. Αφορμή, επίσης, για την περαιτέρω κλιμάκωση υπήρξαν οι κινήσεις του Ερντογάν προς την Κίνα, με παραγγελίες οπλικών συστημάτων στρατηγικής υφής, αλλά και η ανεξέλεγκτη προσέγγισή του με το Ιράν.
Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την αποτυχία της Τουρκίας στη συριακή υπόθεση, τη σύγκρουσή της με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, δηλαδή την αποδυνάμωση και το αρνητικό κλίμα που περιβάλλει τον γεωπολιτικό της ρόλο, καθώς και την προσβλητική, αλαζονική συμπεριφορά του Ερντογάν απέναντι στον λαό του και στους τρίτους, εμπέδωσαν ένα κλίμα αρχικής αμηχανίας και, στη συνέχεια, μια εντεινόμενη κρίση εμπιστοσύνης μεταξύ της αμερικανικής κυβέρνησης και της κυβέρνησης Ερντογάν.
Αυτό σημαίνει πως η Κύπρος, συνεργαζόμενη με την Αθήνα και το Ισραήλ, οφείλει να εκδηλώσει ένα εναλλακτικό στρατηγικό πλάνο γεωπολιτικής αναβάθμισης της υπεραξίας της, που σημαίνει εμπέδωση όχι μόνο εμπιστοσύνης, αλλά και κλίματος ασφάλειας και αυτοπεποίθησης, ότι η τριγωνική αυτή σχέση μπορεί να οικοδομήσει, σε συνεργασία και με την Αίγυπτο και ενδεχομένως στο εγγύς μέλλον και με την Ιορδανία, τη δυνατότητα εξασφάλισης όρων και προϋποθέσεων ανάπτυξης πολιτικής σταθερότητας στη Νοτιοανατολική Λεκάνη της Μεσογείου και την ευρύτερη Μέση Ανατολή. Αυτό θα καθιστούσε την Κύπρο εκ των πραγμάτων μια γεωπολιτική υπεραξία και θα επέτρεπε στην ηγεσία της, όντας σε ένα κλίμα
διεθνών συμμαχιών, να διεκδικήσει την εξασφάλιση της εκμετάλλευσης των φυσικών της θαλασσίων πόρων, που της επιτρέπει να είναι κυρίαρχη, «υπό διεθνή προστασία».Όπως ήδη αναφέραμε πιο πάνω, η εξέλιξη με το Κουρδικό και την ευρύτερη κρίση εμπιστοσύνης του συστήματος Ερντογάν με τις ΗΠΑ, δημιουργεί παράθυρο ευκαιριών για την Κύπρο, τόσο για τη γεωστρατηγική της αναβάθμιση, όσο και πρακτικά, σε σχέση με την αξιοποίηση της τουρκικής αποδυνάμωσης, της ενίσχυσης των κυπριακών συμμαχιών στην περιοχή (βλ.Ισραήλ, ΗΠΑ, Ελλάδα). Αυτό θα βοηθήσει την Κύπρο να ενισχύσει τη διεθνή της χρησιμότητα, δηλαδή τη γεωπολιτική της υπεραξία. Η ενίσχυση συνίσταται στο γεγονός πως μεγάλες δυνάμεις του κόσμου και αυτό που λέμε διεθνές περιβάλλον, αναβαθμίζει την Κυπριακή Δημοκρατία ως υπόσταση και υποβαθμίζει τον τουρκικό ρόλο στην περιοχή. Η υποβάθμιση απορρέει από την κρίση με τις ΗΠΑ, τη σύγκρουσή της με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, αλλά και την εσωτερική της αντιπαράθεση και απονομιμοποίηση του καθεστώτος Ερντογάν στη σχέση του με τον Φετουλάχ Γκιουλέν. Σημασία για την Κύπρο και την Ελλάδα έχει η γεωστρατηγική υποβάθμιση της Τουρκίας και η αντίστοιχη αναβάθμιση της Κύπρου.
Η Κύπρος, ούσα σε μια δέσμη συμμαχιών στην περιοχή, είναι σε θέση να παραγάγει ασφάλεια στη διεξαγωγή εργασιών για την εξόρυξη του φυσικού της πλούτου, και την απροβλημάτιστη εξαγωγή και διοχέτευση των υδρογονανθράκων, δηλαδή την εμπέδωση ενός καθεστώτος ενεργειακής ασφάλειας για τα θαλάσσια αποθέματα στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Το γεγονός πως αυτονομείται και χειραφετείται μια πληθυσμιακή οντότητα από ένα κράτος, όπως εν προκειμένω το Συριακό Κουρδιστάν, δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις για την κυπριακή υπόθεση, γιατί κάθε περίπτωση κρατικής αυτονόμησης ή και απόσχισης, όπως συνέβη με το Κόσοβο, είναι ξεχωριστή και δεν συνδέεται με άλλα διεθνή προβλήματα, ούτε μπορεί να αποτελέσει προηγούμενο. Στην περίπτωση της Κύπρου, μόνο η Τουρκία θα μπορούσε να θέσει θέμα απόσχισης του κατεχόμενου τμήματος, πράγμα που θα εύρισκε απέναντί του τη διεθνή κοινότητα, των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένων. Οι Τούρκοι, σε αυτήν τη φάση που είναι αποδυναμωμένοι, δεν θα τολμούσαν να διανοηθούν κάτι τέτοιο.
Αντιθέτως, απόσχιση των Κούρδων της Τουρκίας από το τουρκικό κράτος είναι το επόμενο βήμα που σύντομα ή αργότερα αναμένεται ως εξέλιξη σε αυτήν τη διεθνή κρίση, που κλιμακώνεται στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής μεταξύ Συρίας, Τουρκίας και Ιράκ.
Όσον αφορά στις διαπραγματεύσεις για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος, δεδομένων των σημερινών συνθηκών, όπου η τουρκική αδιαλλαξία είναι κλιμακούμενα αμείωτη, του γεγονότος ότι η Τουρκία έχει παντού εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα, και εμείς μπορούμε να ενισχύσουμε τη θέση μας πολλαπλά με απλές κινήσεις, δεν συνίσταται επ’ ουδενί η έναρξη οποιωνδήποτε διαπραγματεύσεων επί της ουσίας για το Κυπριακό.
Αντιθέτως, είμαστε σε θέση να κερδίσουμε χρόνο, όχι για να πορευθούμε στα τυφλά, αλλά επί τη βάση σχεδίου στρατηγικής, να επιδιώξουμε τα επόμενα χρόνια να φέρουμε τις συνθήκες της πολιτικής που αφορούν στην επίλυση του Κυπριακού σε παραμέτρους και όρους που ευνοούν όχι μόνο την Κύπρο και την Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη. Εάν, δε, ταυτόχρονα έχει αποσταθεροποιηθεί έτι περαιτέρω η Τουρκία με ένα κουρδικό κίνημα εντός της επικράτειάς της, τότε πρέπει να είμαστε σε θέση να διεκδικήσουμε αυτό που δικαιούμαστε, δηλαδή λύση με βάση τις αρχές του διεθνούς δικαίου και της ευρωπαϊκής πολιτικής κουλτούρας για την ίδρυση ενός μοντέρνου κράτους, δημοκρατικού για όλους τους πολίτες του. Αυτός θα πρέπει να είναι ο στρατηγικός μας στόχος.
http://www.sigmalive.com/simerini/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου