ΔΥΟ ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

ΜΑΝΟΣ ΜΕΓΑΛΟΚΟΝΟΜΟΣ
Πρέσβης ε.τ.

Υπήρξε ένας διακεκριμένος οικονομολόγος που όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση  (τότε Κοινή Αγορά) κτιζόταν, είχε επιχειρήσει να προφυλάξει την Ευρώπη προβάλλοντας δύο βασικές αρχές που θεωρούσε απαραβίαστες. Ο οικονομολόγος, γάλλος, που απεβίωσε πέρισυ, λεγόταν Μωρίς Αλλαί, (Maurice Allais) και είχε κερδίσει το βραβείο Νόμπελ της Οικονομίας. Οι δύο αρχές ήταν οι εξής:
1/ Μια γενικευμένη παγκοσμιοποίηση των ανταλλαγών μεταξύ χωρών που χαρακτηρίζονται από επίπεδα μισθών πολύ διαφορετικών δεν μπορεί παρά να επιφέρει τελικά στις ανεπτυγμένες χώρες ανεργία, μείωση της αυξήσεως του εθνικού προίόντος ανισότητες, εξαθλίωση κάθε είδους. Δεν είναι ούτε αναπόφευκτη ούτε αναγκαία ούτε ευκταία.
2/ Η πλήρης φιλελευθεροποίηση των ανταλλαγών και των κινήσεων των κεφαλαίων δεν είναι δυνατή και ευκταία παρά μόνο στο πλαίσιο περιφερειακών συνόλων που συσπειρώνουν χώρες που είναι ενωμένες οικονομικά και πολιτικά και που έχουν συγκριτικά παρόμοιο οικονομικό και πολιτικό επίπεδο.


Τι έγινε όμως πριν πενήντα περίπου χρόνια; Αντί να ληφθούν υπ’ όψιν οι δύο αυτές αρχές, υιοθετήθηκε το Αρθρο 110 της Συνθήκης της Ρώμης και έκτοτε οι διατάξεις του επανελήφθησαν σε πολλές διεθνείς πράξεις: Λέει το άρθρο αυτό : «Τα κράτη-μέλη συνιστώντα μεταξύ τους μια τελωνειακή ένωση, έχουν ως στόχο να συμβάλουν σύμφωνα με το γενικό συμφέρον, στην αρμονική ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου, στην προοδευτική κατάργηση των περιορισμών στις διεθνείς ανταλλαγές και στη μείωση των δασμολογικών φραγμών».
Κατά την δεκαετία του 1980 οι δώδεκα Πρέσβεις της τότε ΕΟΚ στην Κίνα είχαμε διαπιστώσει, από τη δική μας επί τόπου οπτική, τις πρώτες επιπτώσεις αυτής της παγκόσμιας οικονομικής αλλαγής και είχαμε όλοι, χωρίς εξαίρεση, υποδείξει την ανάγκη να ληφθούν μέτρα αν δεν θέλει η Ευρώπη να χάσει κάθε δυνατότητα ανταγωνιστικότητας έναντι των ανερχομένων οικονομιών της Ανατολής. Οι εισηγήσεις αυτές δεν είχαν και αυτές καμιά συνέχεια. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα, μερικές δεκαετίες από την γενίκευση του φαινομένου της παγκοσμιοποίησης, να παρουσιάζονται δυσλειτουργίες σε πρώην ανεπτυγμένες κοινωνίες, τεράστια αύξηση της ανεργίας, περαιτέρω πτώχευση των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων γενικά, διάλυση της μεσαίας τάξης της Δύσης και κατακερματισμό της κοινωνίας της. Αλλά και σοβαρές εσωτερικές  ανισορροπίες στις αναπτυσσόμενες χώρες, Συγχρόνως σημειώθηκε τεράστια αύξηση του αριθμού των κατόχων (φυσικών προσώπων ή εταιρειών) μεγάλου πλούτου και ανισορροπία διεθνώς μεταξύ των μεγάλων οικονομιών. Φαινόμενα δηλαδή που τελικά εγκυμονούν  σοβαρούς κινδύνους αν δεν εξευρεθούν τρόποι εξισορρόπησης των.
Η κατάρρευση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας ιδίως των νοτίων ευρωπαïκών χωρών και μαζί με αυτήν η εκτεταμένη ανεργία, η ύφεση, η κρίση και η πτώχευση που επαπειλείται είναι βέβαιο ότι χρειάζεται να αντιμετωπισθούν. Και καμία διόρθωση δεν είναι δυνατή χωρίς ριζική αλλαγή στο λαθεμένο αυτό θεμέλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η θεραπεία όμως, ακόμη και αν αποφασιζόταν θα ήταν παρά πολύ δύσκολο να υλοποιηθεί. Επειδή θα συναντούσε τις αντιδράσεις των πανίσχυρων διεθνών οικονομικών συμφερόντων. Άν όμως γινόταν, θα χρειαζόταν αναθεώρηση των ιδρυτικών συνθηκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ιδιαίτερα σε ότι αφορά την απαραίτητη θέσπιση της αρχής της κοινοτικής προτιμήσεως. Θα πρέπει δηλαδή κατεπειγόντως να επαναθέσουμε επί τάπητος και να ξανασκεφτούμε τις αρχές των πολιτικών της παγκοσμιοποίησης που ετέθησαν σε ισχύ από τους διεθνείς οργανισμούς και όλως ιδιαιτέρως από τον Διεθνή Οργανισμό Εμπορίου.
Στην πραγματικότητα το άρθρο 110 της Συνθήκης της
Ρώμης, θα έπρεπε, όπως υπέδειξε τότε ο Μωρίς Αλλαί , να είχε αντικατασταθεί από το εξής: «Για την διατήρηση της αρμονικής ανάπτυξης του διεθνούς εμπορίου πρέπει να διασφαλίζεται μια λογική κοινοτική προστασία κατά των εισαγωγών από τρίτες χώρες, των οποίων τα επίπεδα των μισθών, όπως διαμορφώνονται από τις νομισματικές ανταλλαγές είναι ασυμβίβαστο με την κατάργηση κάθε τελωνειακής προστασίας.»
Πολλοί θα είχαν, δικαιολογημένα, την αντίρρηση στα παραπάνω  ότι η θέσπιση της αρχής του άρθρου 110 είναι τόσο παλαιά ώστε δεν αξίζει να την αναμασούμε. Αυτό όμως μου θυμίζει το ότι, όταν κάποτε ρώτησαν τον Μάο Τσε Τούνγκ να πει την γνώμη του για τις συνέπειες της Γαλλικής Επανάστασης, αυτός απάντησε ότι είναι πολύ νωρίς ακόμη για να κρίνει... Οι βασικές διεθνείς και ριζικές  αλλαγές πορείας και οι μακροχρόνιες συνέπειές τους τόσο στην διεθνή οικονομία όσο και στην πολιτική είναι πράγματι τόσο μακροχρόνιες και τόσο πολύπλοκες και πολυπλόκαμες που επηρεάζουν ακόμη και μετά πολλές γενιές τον καθημερινό πολίτη. Μιά απ’ αυτές ήταν λοιπόν, χωρίς αμφιβολία, και η θέσπιση της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων, τεχνολογίας και ανθρώπων της Συνθήκης της Ρώμης χωρίς καμιά εξασφάλιση για τα δικαιώματα του ευρωπαίου πολίτη.
Το τεράστιο πρόβλημα που δημιουργήθηκε με όσα προηγήθηκαν δεν αφορά βέβαια μόνο την Ε.Ε. Αντιθέτως, εξετάζεται με πολλή σοβαρότητα από όλους τους οικονομικούς παράγοντες και ιδίως εκείνους των ΗΠΑ. ‘Ολοι πιστεύουν ότι οι κρίσεις που χαρακτηρίζουν την εποχή μας χρειάζονται θεραπείες. Οι θεραπείες όμως δεν είναι δυνατόν να βρεθούν χωρίς γνώση των αιτίων της ασθένειας. Και σήμερα ασφαλώς οι εξελίξεις που βιώνουμε αποτελούν μια ασθένεια βαρειά χωρίς να μπορεί κανείς να βρει εύκολα προηγούμενο. Όπως γράφει ο Πωλ Κρούγκμαν, νομπελίστας οικονομολόγος, «καταστροφές συμβαίνουν. Η Ιστορία είναι γεμάτη από πλημμύρες, τσουνάμια, σεισμούς και λιμούς. Αυτό όμως που κάνει αυτή την σημερινή καταστροφή τόσο φοβερή και αυτό που θυμώνει τον κάθε πολίτη είναι ότι τίποτε από ό,τι συμβαίνει δεν χρειαζόταν να συμβεί. Δεν υπήρξε ούτε κάποια πανδημία, δεν χάσαμε την τεχνολογία μας. Η Αμερική και η Ευρώπη θα έπρεπε να είναι πλουσιότερες και όχι φτωχότερες από ό,τι ήταν πέντε χρόνια νωρίτερα. Ακόμη η φύση αυτής της καταστροφής δεν ενέχει κάποιο μυστήριο. Κατά την Μεγάλη Ύφεση του 1929 οι ηγέτες είχαν κάποια δικαιολογία. Κανείς δεν καταλάβαινε τι συνέβαινε ή πώς να διορθώσει την κατάσταση.  Σήμερα οι ηγέτες δεν έχουν αυτή τη δικαιολογία. Όλοι έχουμε τόσο τη γνώση όσο και τα εργαλεία για να βάλουμε τέρμα σε αυτή την καταστροφή.
΄Ενας άλλος διάσημος οικονομολόγος, ο Μάϊκλ Κέϊσι προσθέτει στα παραπάνω και την ακόλουθη πρόβλεψη: «Για να επιστρέψει ξανά ο κόσμος σε ισορροπία πρέπει να αλλάξουν τα κίνητρα, έτσι ώστε οι Κινέζοι να αποταμιεύουν λιγότερο, οι Αμερικανοί να αποταμιεύουν περισσότερο και οι Ευρωπαίοι να τακτοποιήσουν διαφορές όσον αφορά τα έσοδα και τις δαπάνες. Αν αποτύχει αυτή η απόπειρα επανεξισορρόπησης, το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι καταστροφικό: εμπορικές συγκρούσεις, κοινωνική αναταραχή, ακόμη και επαναστάσεις και πόλεμοι.
Διατυπώνεται συχνά και μια άλλη διαφορετική άποψη: ότι όταν επέλθει ισορροπία μεταξύ των αμοιβών εργασίας ανατολής και δύσης οι δυσκολίες που βιώνουμε σήμερα θα πάψουν να υπάρχουν. Αν δούμε τα αριθμητικά στοιχεία διαπιστώνουμε όμως ότι από τον πληθυσμό της Κίνας λ.χ. μόνο ένα έκτο περίπου (200 εκ.) έχει επωφεληθεί από την αύξηση των αμοιβών και οι προβλέψεις είναι ότι για κάθε εκατό εκατομμύρια πληθυσμού χρειάζεται περίπου, με τους σημερινούς ρυθμούς διάστημα δέκα ετών. Συνεπώς οι αισιόδοξοι αυτοί υπολογισμοί αφήνουν ένα περιθώριο εκατόν είκοσι ετών ακόμη για να εξισορροπηθούν οι αμοιβές της Ανατολής με τη Δύση. Όχι όμως και οι συνθήκες εργασίας για τις οποίες θα έπρεπε να κάνουμε ιδιαίτερη ομιλία. Σας αναφέρω μόνο αυτό που διαπίστωσε ο προαναφερθείς Μάικλ Κέισι. Εργάτες που προέρχονται (περιπλανώμενοι εργάτες, ΠΕ) από το εσωτερικό της χώρας πρώτον δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους ντόπιους σε θέματα Παιδείας, Υγείας, κοινωνικής ασφάλισης και δεύτερον εργάζονται αν λάβει κανείς ως δείγμα εκείνους της H.P. υπό συνθήκες όπως: 200 δολλάρια μηνιαίως, 6 μέρες την εβδομάδα, 10 ώρες ημερησίως, κοιμούνται μέσα στο συγκρότημα του εργοστασίου και έχουν έξοδο μία μέρα την εβδομάδα. Ακούγεται ότι υπογράφουν και υπεύθυνη δήλωση ότι δεν θα αυτοκτονήσουν όσο εργάζονται στην επιχείρηση αυτή... Αν λοιπόν με αυτά τα δεδομένα πιστεύει ακόμη κανείς στην Δύση ότι θα επέλθει υπό τις παρούσες συνθήκες κάποια εξισορρόπηση, πιστεύω ότι θα πρέπει πρώτα να ξαναεξετάσει όχι την οικονομική του κατάρτιση αλλά την πνευματική του υγεία.
Η κατάσταση αυτή τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση επιδεινώνεται ακόμη από έναν βαθύ διαχωρισμό μεταξύ του λαού και των ηγετών του που οδηγεί επίσης σε σοβαρά κλονισμένη εμπιστοσύνη του πρώτου απέναντι στις κυβερνήσεις. Προκαλεί  ακόμη μια σοβαρά κλονισμένη εμπιστοσύνη του καθημερινού πολίτη απέναντι στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τελικά φτάνει σε σημείο να διαιρεί την κοινωνία και να διευρύνει το αίσθημα της ανασφάλειας. Γενικεύεται η πεποίθηση ότι το σύστημα όπως λειτουργεί δεν θα μπορέσει ποτέ να επιλύσει τα κοινά προβλήματα. Και είναι πια φανερό ότι το βάρος για γρήγορες λύσεις των προβλημάτων που συσσωρρεύει η δεύτερη δεκαετία του αιώνα μας έχουν καθαρά και αποκλειστικά οι πολιτικές ηγεσίες και ο χρηματοπιστωτικός τομέας με το μεγάλο κεφάλαιο.
Για να λειτουργήσει ξανά το σύστημα διεθνώς έχουν προταθεί κατά καιρούς λύσεις. Λύσεις που είναι δύσκολο να εφαρμοσθούν όχι επειδή είναι ανεφάρμοστες αλλά επειδή θα συναντήσουν την αντίδραση των οργανωμένων συμφερόντων που πλουτίζουν από την συνεχιζόμενη παγκόσμια ανισορροπία. Οι λύσεις αυτές αφορούν στις νομισματικές ισοτιμίες χωρών όπως η Κίνα, στις ποσοστώσεις στην παραγωγή για να χαρακτηρισθεί ένα προϊόν ευρωπαϊκό, στα χαμηλά επιτόκια δανεισμού, και γενικά στην φτηνή χρηματοδότηση για τις βιομηχανίες για να επανέλθει μια στοιχειώδης διεθνής ανταγωνιστικότητα (CHIMERICA). Σημαντικό ρόλο θα μπορούσαν να παίξουν η επιβολή φόρων επί των χρηματοπιστωτικών ανταλλαγών, η ενίσχυση της οργανωτικής δύναμης των εργαζομένων και τέλος οι τελωνειακές κυρώσεις.
Επανέρχομαι όμως στη γειτονιά μας, στην Ευρώπη. Ποιές είναι οι διαπιστώσεις σήμερα μετά τόσα χρόνια άσκησης αυτής της «ευρωπαϊκής» πολιτικής. Έχει βελτιωθεί η έννοια και η αίσθηση της εφαρμογής των αρχών της δημοκρατίας; Υπάρχουν πολλές αμφιβολίες γι’ αυτό που όμως σηκώνουν ακόμη συζήτηση. Μπορούμε να κουβεντιάζουμε ανάμεσα σε δυό καφέδες αν το τάδε ή το δείνα μέτρο υιοθετήθηκε με τρόπο συνταγματικό ή όχι. Αν στην βουλή λ.χ. βρίσκονταν πάνω από πέντε βουλευτές όταν εγκρίθηκε κάποια νομοθετική πράξη. Μπορεί μετά τους δύο καφέδες και τις τρεις ώρες της συζήτησης να την αναβάλουμε για μετά το Πάσχα. Όμως σηκώνουν τέτοιες χαλαρές συζητήσεις τα υπόλοιπα δεινά της ζωής σήμερα όπως η κατάσταση της απασχόλησης, της δημόσιας υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας; Δεν νομίζω. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. ¨Οσα επιχειρήματα και αν εκτεθούν όταν δεν έχει κάποιος τα προς το ζειν, όταν δεν έχει να πληρώσει τον λογαριασμό, όταν φτάνει σε σημείο απελπισίας όπως πολλοί συμπολίτες μας σήμερα, ό,τι και να λέει κάποιος απόφοιτος του L.S. of Economics,  ο πολίτης  δεν πρόκειται να πεισθεί ότι η  πραγματική οικονομία, η ζωή μας η ίδια, πάει προς το καλύτερο.
Για την Ευρώπη, ούτως ή άλλως οι οικονομολόγοι διαπιστώνουν ότι η ΕΕ είναι αντιμέτωπη με μια μακρά , επίπονη διαδικασία προσαρμογής σε μια περίοδο υψηλής ανεργίας και αποπληθωρισμού. Είναι, ισχυρίζονται και αυτοί, το τίμημα που πρέπει να πληρώσει επειδή απέτυχε να ιδρύσει μια πιο βιώσιμη οικονομική και μια πολιτική ένωση. Η ευημερία ορισμένων πολύ μειοψηφικών ομάδων δεν πρέπει να συγκαλύπτει μιαν εξέλιξη που σταθερά μας οδηγεί στην καταστροφή. Ας τολμήσει κάποιος να πει σήμερα ότι είναι ευτυχέστερος και αισθάνεται ασφαλής επειδή οι αμερικανοί δισεκατομυριούχοι έχουν αυξηθεί σε 412 ή ότι τώρα και η Κίνα διαθέτει 115 δισεκατομυριούχους.
Γι ’αυτό είχε δίκιο ο Μωρίς Aλλαί όταν έλεγε ότι  πλήρης φιλελευθεροποίηση των ανταλλαγών και των κινήσεων των κεφαλαίων δεν είναι δυνατή και ευκταία παρά μόνο στο πλαίσιο περιφερειακών συνόλων που συσπειρώνουν χώρες που είναι ενωμένες οικονομικά και πολιτικά και που έχουν συγκριτικά παρόμοιο οικονομικό και πολιτικό επίπεδο.
 Ειδικώτερα για τη χώρα μας όλοι γνωρίζομε τις δυσκολίες που διέρχεται. Πέρα όμως από τις επίσημες «διαπιστώσεις» και τις ημιεπίσημες αναγγελίες υπάρχει πρόσφατα και η Έκθεση του γραφείου προϋπολογισμού του κράτους στη Βουλή για την ελληνική οικονομία το τέταρτο τρίμηνο του 2013 που διαπιστώνει και αυτή ό,τι βιώνει καθημερινά ο μέσος Έλληνας. (29/01/2014) . Δηλαδή . Σημαντική καθυστέρηση στην υλοποίηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων με αποτέλεσμα, εκτός των άλλων, να μην πέφτουν οι τιμές στην αγορά. Σε ό,τι αφορά τη διόγκωση των κοινωνικών ανισοτήτων στην έκθεση σημειώνεται ότι οι φτωχότεροι Έλληνες ήταν κατά μέσο όρο 56,5% πιο φτωχοί το 2012 σε σύγκριση με όσους βρίσκονταν σε ανέχεια το 2009. «Το συμπέρασμα της ανισοκατανομής, της ύφεσης και της λιτότητας, ενισχύεται ακόμη περισσότερο από την εκτίμηση ότι το πλουσιότερο 20% των Ελλήνων είναι σήμερα ακόμη πιο πλούσιο». Και άλλα πολλά ενδιαφέροντα καταγράφονται στην έκθεση αυτή για την κοινωνική συνοχή, για την ανεργία, για την καταστροφή του πιό σημαντικού παραγωγικού συντελεστή της οικονομίας: του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας.
Ένα μόνο παράδειγμα να προσθέσω εδώ. Είχαμε την γεωργία που ήταν μια από τις βάσεις της οικονομίας μας στο παρελθόν. Ακόμη και σήμερα όμως εξακολουθούν να περνούν διατάξεις που είναι σαφώς εναντίον των συμφερόντων των κρατών μελών που δεν έχουν τη δύναμη να αντιδράσουν (περίπτωση διάταξης για το μέλι που έγινε με αποτέλεσμα να ευνοείται η παραγωγή μελιού του Καναδά και της Κίνας σε βάρος της ανάλογης ελληνικής παραγωγής, περίπτωση ποικιλιών καλαμποκιού και πολλά άλλα).

Όλα αυτά προοιωνίζουν γενικευμένη καταστροφή αν δεν ληφθούν μέτρα. Είναι όμως μόνο οικονομική η καταστροφή; Οχι, βέβαια.
Θα χρειασθούν όπως είναι φανερό περαιτέρω μειώσεις του κατώτατου μισθού. Επειδή όμως ο κατώτατος μισθός δεν μπορεί να φθάσει ποτέ τον κατώτατο μισθό της Μαλαισίας και της Ινδίας, έχει επινοηθεί και άλλος τρόπος που αποκαλύπτει με ενάργεια ο συνάδελφος και αρθρογράφος Περικλής Νεάρχου. Γράφει συγκεκριμένα ο Νεάρχου: «Πώς επιτυγχάνεται η δραματική μείωση του επιπέδου ζωής; Με εσωτερική υποτίμηση και αλλεπάλληλες αναπροσαρμογές υπό συνθήκες ακραίας ανεργίας και κοινωνικής ανασφάλειας. Επιτυγχάνεται επίσης με την εισαγωγή φθηνών τριτοκοσμικών χεριών, που εξυπηρετούν τον διπλό σκοπό : μιας ανεξάντλητης και ανήμπορης να αντιδράσει εργατικής εφεδρείας και μιας κρίσιμης δημογραφικής μάζας, που είναι απαραίτητη για την λεγόμενη «πολυπολιτισμική» μετάλλαξη της κοινωνίας και την εθνική αποδόμηση. Η Εθνική αποδόμηση προωθείται και συντελείται έτσι ταυτοχρόνως από τα πάνω και από τα κάτω. Από τα πάνω με τον οικονομικό έλεγχο του εθνικού πλούτου της χώρας και την καταστροφή οποιωνδήποτε δομών εθνικής οικονομίας. Από τα κάτω με την μετάλλαξη και την αλλοτρίωση του ελληνικού λαού».
Έτσι προχωρούμε από την παγκοσμιοποίηση όχι μόνο στην φτωχοποίηση της κοινωνίας αλλά και στην πολτοποίηση της. Χρειάζεται μήπως κάποια επιβεβαίωση αυτής της αναμενόμενης εξέλιξης;
Είναι γνωστές οι καταστροφικές συνέπειες των κανόνων που ονομάσθηκαν Δουβλίνο ΙΙ.  Κανείς  σήμερα δεν τολμά να πει ότι γίνεται έτσι πολτοποίηση της κοινωνίας. Με αποτέλεσμα να εξαφανίζονται τα εθνικά χαρακτηριστικά κυρίως των νοτίων της Ευρώπης. Η Ελλάδα είναι φυσικά από τα πρώτα θύματα αυτής της εξέλιξης.  Υπενθυμίζω και την πρόσφατη ομολογία του Όλι Ρεν. Μιας εξέλιξης που προοιωνίζεται την εγκαθίδρυση της προαναγγελθείσης από πολλούς διανοητές τεχνοκρατικής παγκόσμιας εταιρικής τυραννίας του 21ου αιώνα..
Θα καταλήξω λέγοντας ότι αυτό μου μας χρειάζεται τώρα είναι η  κατάλληλη διαχείριση και χρησιμοποίηση της διεθνούς συγκυρίας (όχι απλώς και μόνο μέσα στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ) . Αυτό όμως μπορεί να γίνει, αφού πρώτα απαντήσουμε με ειλικρίνεια στα παρακάτω ερωτήματα:
--Μπορούμε να συνεχίσουμε να επωμιζόμαστε μόνοι ή σχεδόν μόνοι όλα τα βάρη της ασιατικής και αφρικανικής μετανάστευσης χωρίς να τα μοιραζόμαστε δίκαια και σύμφωνα με την διαβόητη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη με τα άλλα κράτη της ΕΕ;
--Μπορούμε να επωμιζόμαστε μόνοι ή σχεδόν μόνοι τις δαπάνες άμυνας των ευρωπαϊκών συνόρων αγοράζοντας μάλιστα από τους κεντρο-ευρωπαίους τα απαραίτητα αμυντικά μέσα και ενισχύοντας έτσι εις βάρος του έλληνα φορολογούμενου τις πολεμικές τους βιομηχανίες;
--Θα ελευθερωθούμε κάποτε από τις δουλείες των αγορών που αφορούν δάνεια, συνεργασίες, ενέργεια, έτσι ώστε να κινηθούμε σε ευρύτερα πλαίσια, βρίσκοντας λύσεις συμφερότερες για την πατρίδα με χώρες και συμφέροντα έξω από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ;
--Και , τελικά, πιστεύομε ακόμη σήμερα ότι θα γίνει κάποτε η ομοσπονδιοποίηση της Ευρώπης ώστε τα παραπάνω ζητήματα να λυθούν αφ’ εαυτών ή θα μείνουμε στην μεσοβέζική σημερινή κατάσταση όπου απλώς συνυπάρχουν οι ανεπτυγμένες χώρες του ευρωπυρήνα από τη μια - και οι φτωχοποιημένες χώρες του Νότου από την άλλη, χώρες που έχουν καταντήσει η μεταναστευτική αποθήκη της παγκόσμιας δυστυχίας στην Ευρώπη και το ανταγωνιστικό άλλοθι της στην διεθνή αγορά ;
Φαντασθείτε μια Ομοσπονδιακή Ευρώπη πραγματικά ενιαία όπου μια επαρχία, έστω και από δικά της μόνο λάθη – κάτι που δεν είναι ακριβές για την Ελλάδα – θα βρισκόταν σε δύσκολη οικονομική θέση και ιδίως σε ό,τι αφορά σε ένα παθητικό εμπορικό  ισοζύγιο και σε υπερβολικό δανεισμό. Οι πλουσιότερες επαρχίες της ενιαίας αυτής χώρας θα έκαναν ό, τι ήταν δυνατόν για να ενισχύσουν την αγορά προίόντων από την επαρχία που βρέθηκε σε δύσκολη θέση. Θα έφερνε η τακτική αυτή μια σοβαρή ελπίδα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ασθενέστερων επαρχιών και στην περίπτωσή μας, των χωρών μελών της ΕΕ.
Αφού βεβαιωθούμε για όλα αυτά, τότε πιστεύω πρέπει να απαιτήσουμε: Αποφασιστικότητα των ηγετών, Αναζήτηση συμμάχων τόσο στον Νότο της Ευρώπης όσο και αλλού. Σωστή εκτίμηση δυνάμεων, Εθνική συνοχή. Κυρίως αυτή.  Και να ξεχάσουμε τις συνδικαλιστικές και συντεχνιακές ιδιαιτερότητες και τις εμφυτευόμενες κομματικές  ανοησίες και τις μεθοδευμένες ιδεοληψίες που κάνουν τους έλληνες να μένουν κατακερματισμένοι με το να θεωρούν ότι για όλα, το πρωί φταίνε τα κλειστά επαγγέλματα, το μεσημέρι οι Δημόσιοι υπάλληλοι, το απόγευμα οι αγρότες, το βραδάκι οι εφοριακοί, και τα μεσάνυχτα οι Δικαστές. Τίποτε από αυτά δεν θα ήταν αναγκαίο να συμβεί αν είχαν ακολουθήσει οι διαμορφωτές των αρχικών δομών της Ευρώπης τις δύο πολύ απλές αρχές του Μορίς Αλλαί και άλλων λογικών επιστημόνων. Η παγκοσμιοποίηση δεν θα εμποδιζόταν αλλά απλώς θα ελεγχόταν προς όφελος των πολιτών και η ευημερία θα γενικευόταν χωρίς τους σημερινούς κινδύνους κοινωνικών καταστροφών και διεθνών συγκρούσεων.
Όμως αυτά προϋποθέτουν όχι μόνο θάρρος και ανιδιοτέλεια εκ μέρους των πολιτικών ηγετών, ελλήνων και ξένων, αλλά και απελευθέρωση των από τις εξαρτήσεις.