Ο Ίων Δραγούμης και ο Ελληνικός Κοινοτισμός (Α΄ ΜΕΡΟΣ)

Του Πολίτη Παν. Λ. Παπαγαρυφάλλου

Προέδρου της Επιτροπής Ενημερώσεως Εθνικών Θεμάτων,

Μέλος του Δ.Σ. του «Ινστιτούτου Εθνικών και Κοινωνικών Ερευνών -  Ιων Δραγούμης»

Στο προηγούμενο κείμενό μου ανέδειξα με πολύ αδρές γραμμές τις απόψεις του Ίωνος Δραγούμη γύρω από την εθνική μας παράδοση και το έθνος…

Ο Ελληνολάτρης στοχαστής σφοδρός πολέμιος της ξενοκρατίας και ξενομανίας των νεοελλήνων, δεν ήταν δυνατό να μην ενστερνηθεί και να μην αναδείξει το πνεύμα και την ουσία του Ελληνικού Κοινοτισμού, ο οποίος αναπτύχθηκε σημαντικά κατά τους χρόνους της μακραίωνης τουρκικής δουλείας και λειτούργησε αποτελεσματικά και εθνωφελώς για το υπόδουλο Γένος (Για το ζήτημα αυτό βλ. την υπο της Ακαδημίας Αθηνών βραβευθείσα εργασία μου, με τον τίτλο: «Το πνεύμα της συνεργασίας εις τον οικονομικόν τομέα εν Ελλάδι κατά τας παραμονάς της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821. Συμβολή του πνεύματος αυτού εις την επιτυχίαν του Αγώνος. Προσπάθειαι και πηγαίαι εφαρμογαί συνεταιριστικής οργανώσεως του νόμου 602/1915 Περί Συνεταιρισμών».

Το εν λόγω θέμα είχε προκηρύξει ως αθλοθέτης η Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος σε σχετικό μυστικό διαγωνισμό δια μέσου της Ακαδημίας Αθηνών.

Πρόκειται για μια ιστορική έρευνα -«Προϊόν μόχθου μεγάλου»- όπως έγραφε ο εισηγητής ακαδημαϊκός Ιωάννης Χαραμής, στην οποία οι εν Ελλάδι πολιτικοί ούτε καν που είδαν το εξώφυλλό της για να δουν σε τι θα μπορούσε να χρησιμεύσει για την εφαρμοστέα οικονομική πολιτική.

Σ’ αυτή, λοιπόν την εργασία προτάσσεται το Κεφάλαιο: «Περί του θεσμού των αυτοδιοικουμένων κοινοτήτων εν Ελλάδι κατά την Τουρκοκρατίαν» (σελ. 23-35).

Βαθύς, λοιπόν, γνώστης του Κοινοτικού θεσμού κατά την Τουρκοκρατία ο Ίων Δραγούμης, επικέντρωσε το ενδιαφέρον του στην αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα του θεσμού των Κοινοτήτων.

Ο διανοητής Ίων ξεσπώντας κατά του ξενόφερτου μιμητικού παραληρήματος, το οποίο επικράτησε στο νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος, στο κεφάλαιο «Πηγή Ζωής» (στο έργο του «Ελληνικός Πολιτισμός», έγραφε και τα εξής, κριτικάροντας και την πρώτη βασιλεία της Ελλάδος: «Ο ξενοφερμένος βασιλιάς με οργανωτές χοντρούς Βαυαρούς αντέγραψαν νόμους φράγκικους και συντάγματα ισοπεδωτικά. Τους νέους τους έστελναν στην Ευρώπη για να σπουδάσουν ευρωπαϊκά και άμα ξαναγύριζαν με ένα δίπλωμα στο χέρι, τους είχαν για θεούς. Οι μικροί αυτοί διπλωματούχοι θεοί, καταφουσκωμένοι με ξένη μάθηση κακοχωνεμένη, πολεμούσαν να κλονίσουν ακόμα περισσότερο την πεποίθηση των Ρωμιών στον εαυτό τους… Όποιος δεν πήγε στο Παρίσι δεν είναι άνθρωπος. Οι τέλεοι κορσέδες γίνονται στο Παρίσι, τα τέλεια Κράτη πάλι εκεί κατασκευάζονται και δεν είναι κανείς επιστήμοντας αν δεν πήγε στην Ευρώπη και αν γυρίζοντας με δίπλωμα δε μετέφρασε από τα γαλλικά ή τα γερμανικά κανένα επιστημονικό συγγραφέα, ας είναι και τιποτένιο».

Μετά τις παρατηρήσεις του αυτές έρχεται στο θέμα το πώς το νεοελληνικό κράτος αντιμετώπισε το θεσμο των Κοινοτήτων από τη σκοπιά της νομοθεσίας γράφοντας: «Ο νομοθέτης

φραγκοφερμένος και αυτός ή τουλάχιστον φραγκομαθημένος ετσάκισε με νόμους τα φυσικά του Ρωμιού, την κοινοτική ζωή, αντί να τη μελετήση και να την καλλιτερέψη και απάνω της να θεμελιώση τον κρατικό μηχανισμό την κατασύντριψε, γιατί στη Βαυαρία δεν υπάρχουν κοινότητες.»

Ήταν αυτό το οποίο συνεχίζοντας, θα χαρακτηρίσει ως «ξενότροπο μαϊμουδισμό» (σελ. 57-58).

Μαστιγώνοντας ο Ίων (όσο τον μελετάς τόσο περισσότερο τον καταλαβαίνεις, τόσο περισσότερο γίνεται δικό σου και τόσο περισσότερο σου γίνεται οικείος) το άψυχο κράτος που στέκεται παγερό και αδιάφορα απέναντι στην ψυχή του λαού και στο γεννήτορά του το Έθνος, γράφει: «Και το Κράτος θα είναι ταιριασμένο με την ανάγκη της δημιουργίας πολιτισμού. Ας λείψη το Κράτος, που θα είναι εμπόδιο ή θα παραμορφώνη την εθνική ψυχή. Αν το Κράτος στεναχωρή το Έθνος, πρέπει αναγκαστικά ή να αλλάξη μορφή ή να χαθή. Το Κράτος, που εμποδίζει τη φυσιολογία του έθνους, είναι περιττό και βλαβερό.»

Ο Ίων ως αγνός εθνικιστής και ένθερμος θυασώτης παντός Ελληνικού και πολέμιος της ξενομανίας και της εθνικής υποτέλειας, έρχεται στην καρδιά του προβλήματος, το οποίο αντιμετώπιζε και αντιμετωπίζει το Ελληνικό Κράτος και ο Ελληνισμός και το οποίο ονομάζεται Εθνική Ανεξαρτησία.

Γράφει: «Χρειάζεται μια πολιτική ζωή ανεξάρτητη, δηλ. Ελληνική, για να γεννηθή ένας Ελληνικός Πολιτισμός» (σελ. 91).

Εδώ πρέπει να σταθώ και να κάνω μια παρένθεση για να σημειώσω τρία ιστορικά ζητήματα.

Το πρώτο, το οποίο δικαιολογεί την οξύτατη κριτική κατά του νεοελληνικού γραικυλισμού και της ελληνικής υποτέλειας είναι σ’ό,τι αφορά την αυτοδιοίκηση, το γεγονός ότι: Ο πρώτος νόμος του νεοσυστάτου Ελληνικού Κράτους, «περί συστάσεως των Δήμων», δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, (Ναύπλιο 10 Ιανουαρίου 1834 αριθ. 5) ήταν συντεταγμένος σε δύο γλώσσες. Την ελληνική και την γερμανική. Έτσι, λοιπόν, ο «ελεύθερος» δημόσιος βίος των Ελλήνων τελούσε υπό τον έλεγχο της γνωστής τριμελούς Βαυαρικής αντιβασιλείας. Γι’αυτόν ακριβώς το λόγο ο νόμος, που εκδόθηκε «εν ονόματι του Βασιλέως» -του νεαρού Όθωνος- φέρει πρώτα τις υπογραφές της τριμελούς αντιβασιλείας με πρώτο και καλύτερο τον γνωστό κόμη Αρμπανσπεργκ, που ήταν και Πρόεδρος του Ελληνικού Υπουργικού Συμβουλίου.

Το δεύτερο που θα ήθελα να υπογραμμίσω εδώ είναι ότι από τότε -αλλά και πριν- έως σήμερα, η Ελλάδα δεν είχε και δεν έχει πραγματική Εθνική Ανεξαρτησία. (Το ζήτημα αυτό το διαπραγματεύομαι σε μια υπό δημοσίευση ιστορική έρευνα η οποία έχει ως τίτλο: «Η ουτοπία της Εθνικής Ανεξαρτησίας». Ελπίζω ότι ο εκδότης της πατριωτικής προσφοράς Ι. Γιαννάκενας, με τον «Πελασγό» του θα την εκδόσει, γιατί διαφορετικά θα την φάει το σκοτάδι.)

Το τρίτο που αξίζει να σημειωθεί είναι η εύστοχη και οξύτατη κριτική του Δραγούμη στο Κράτος το Ελληνικό, η οποία κάτω από αλλό πρίσμα, μοιάζει με τη μαρξική κριτική απέναντι στο αστικό Κράτος, το οποίο επιχείρησε να καταργήσει χωρίς όμως αποτέλεσμα. (Για το ζήτημα αυτό, που αναφέρεται και στη φύση και την αποστολή του Κράτους, βλ. το πρόσφατο έργο μου: «Η Κομμουνιστική Ουτοπία», έκδ. β’ «Πελασγός» - Ι. Γιαννάκενας - 2013, όπου τα κεφάλαια: «Η μαρξική θεωρία για την κατάργηση του Κράτους και του Έθνους γενικά και ειδικά» και «Η διάψευση του μαρξικού διεθνισμού» (σελ. 239-286). Δυστυχώς, πολλοί καί πολλές που πρωταγωνιστούν στο δημόσιο βίο της χώρας -και όχι μόνο- μιλούν για τα ζητήματα αυτά τελούντες εν πλήρει άγνοια θεωρίας και πράξεως.

Όμως εδώ δεν τελειώνουν οι περί Κοινοτισμού απόψεις και θέσεις του Δραγούμη για τον Κοινοτισμό και γι’αυτό θα συνεχίσω με το Β΄ μέρος.