Αποχαιρετισμός στην Κύπρο

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΛΑΜΠΡΟΥ
Δρ σε θέματα Πολιτιστικής Πολιτικής, Διαχείρισης και Επικοινωνίας, Σύμβουλος Επικοινωνίας Α΄ στην Πρεσβεία της Ελλάδος στην Κύπρο

Μέσα Ιουλίου 2009 έφθασα στο νησί, μετά την έκδοση απόφασης υπηρεσιακής μετακίνησης στο Γραφείο Τύπου και Επικοινωνίας της Πρεσβείας της Ελλάδας στην Κύπρο και ενώ είχε προηγηθεί δική μου αίτηση για την κάλυψη σχετικής κενής θέσης. Δεν ήταν η πρώτη φορά που αντίκριζα την Κύπρο, είχαν προηγηθεί δύο σύντομες επαγγελματικές επισκέψεις το 2001 και το 2003. Τότε, η Τιτίνα Λοϊζίδου είχε ξεναγήσει ολοήμερα μία μεγάλη ομάδα Ελλαδιτών Συμβούλων Τύπου από τη Λευκωσία μέχρι την Πάφο.

Εγώ είχα προλάβει ένα πρωινό της ολιγοήμερης παραμονής μας να πάω ώς το φυλάκιο της οδού Λήδρας, στα Φυλακισμένα Μνήματα και στον Τύμβο Μακεδονίτισσας. Έχοντας πίσω μου μακρόχρονη θητεία στα Γραφεία Τύπου σε Βόννη, Βερολίνο και Βιένη, είχα βιώσει τη σταθερή, στενή και ανιδιοτελή συνεργασία με τους συναδέλφους στα αντίστοιχα Γραφεία Τύπου και άλλα Τμήματα διπλωματικών αντιπροσωπιών της Κυπριακής Δημοκρατίας στο εξωτερικό, είχα διαβάσει βιβλία και άρθρα για το Κυπριακό και είχα ήδη αρκετούς Κύπριους φίλους και φίλες.

Για το Κυπριακό είχα έντονες αναμνήσεις ήδη από τα μαθητικά και φοιτητικά μου χρόνια στου Ζωγράφου. Στα τέσσερά μου, είχα μία αποκομμένη, θολή ανάμνηση από τις μέρες εισβολής του τουρκικού Αττίλα το καλοκαίρι του 1974, κι ενώ είχαμε γυρίσει από το Μόναχο Γερμανίας στην Αθήνα. Την πρώτη ημέρα του σχολείου, Σεπτέμβριο του 1975, η δασκάλα είχε υποδεχθεί τα «πρωτάκια» και μας είχε μιλήσει για την κυπριακή τραγωδία, παροτρύνοντάς μας να φέρουμε την επομένη κούτες με τρόφιμα, ρουχισμό και άλλα είδη για τα «αδελφάκια μας από την Κύπρο που είχαν γίνει πρόσφυγες».

Κι αργότερα, ευαισθητοποιημένοι δάσκαλοι και καθηγητές μάς μιλούσαν με δική τους πρωτοβουλία για το Κυπριακό -που δεν υπήρχε ως κεφάλαιο στα σχολικά εγχειρίδια- και μας πήγαιναν σε προβολές της ταινίας «Αττίλας ’74» του Κακογιάννη για να έχουμε μία ιδέα τι είχε συμβεί. Και ως φοιτήτρια στη Φιλοσοφική Σχολή Αθήνας και αργότερα στο Τμήμα Ακολούθων Τύπου της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης αναζητούσα συχνά βιβλία ιστορίας, πολιτικής και λογοτεχνίας για/από την Κύπρο.

Μα, ας γυρίσω στην ημέρα άφιξής μου για επαγγελματική θητεία στην Κύπρο. Λίβας και ανελέητος ήλιος «χτυπούσαν» το παλαιό, μικρό

αεροδρόμιο Λάρνακας όταν έφθασα εκείνο το πρωινό του 2009 για να αναζητήσω διαμέρισμα και να εγκατασταθώ στο νησί. Πετούσα από τη χαρά μου κι ένιωθα την απίστευτη ενέργεια που εμφωλεύει στο φορτωμένο ιστορία, πολιτισμό και συναίσθημα του νησιού, που θα ζούσα τα επόμενα 5,5 χρόνια. Είχα ένα τεράστιο χαμόγελο στο πρόσωπο παρά το λιοπύρι και την κόπωση που αισθανόμουν, το οποίο διατηρήθηκε ώς τώρα, τις τελευταίες μέρες μου στην Πρεσβεία.

Εργάστηκα σε ένα πολυμελές τότε Γραφείο Τύπου, με πολλούς άξιους συναδέλφους που με «μύησαν» στη ζωή στην Κύπρο. Σταδιακά μειωνόταν ο αριθμός, ώσπου έφθασα εγώ η νεοφερμένη το 2009, να απομείνω μόνη όλο το πρώτο εξάμηνο του 2013, με την ευθύνη διαχείρισης πληθώρας πληροφοριών, εκδηλώσεων και πρωτοβουλιών στον τομέα μας. Ατέλειωτες, δύσκολες, αγχώδεις και πανέμορφες ώρες προσφοράς και δημιουργίας!

Νομίζω έτσι νιώθουν όλοι όταν ενδιαφέρονται και υπηρετούν με πάθος το λειτούργημά τους. Τι να πρωτοθυμηθώ… Από τις εξελίξεις στο Κυπριακό, το συγκλονιστικό πρωινό της έκρηξης στο Μαρί και τις μέρες που ακολούθησαν, την ανεύρεση του κοιτάσματος υδρογονανθράκων στην «Αφροδίτη» της κυπριακής ΑΟΖ, τις προεδρικές εκλογές του 2013 και την οικονομική κρίση, όλα τα έζησα βαθιά στο πετσί μου, με άγγιξαν και εμφώλευσαν βαθιά μέσα μου για πάντα. Η ώρα του αποχαιρετισμού μέσα στον χειμώνα αιφνιδιαστική και δύσκολη, αλλά το χαμόγελο παραμένει όσο ποτέ ζωντανό!

Με παρηγορεί ότι όλοι, όταν καλούμαστε να υπηρετήσουμε μία αποστολή, «αμειβόμαστε» ανάλογα, καθώς χαράσσουμε την προσωπική μας πορεία, ως δημόσιοι λειτουργοί, ιδιαίτερα σε θέσεις στο εξωτερικό, με «όπλα» την παιδεία, τις γνώσεις, την ευσυνειδησία, το ήθος, την αλληλεγγύη και την αφοσίωση στο έργο μας και τον συνάνθρωπο. Η αμοιβή που ανέφερα δεν μετριέται σε εφήμερα υλικά αγαθά, αλλά στα πολύτιμα (ευχάριστα και δυσάρεστα) επεισόδια ζωής, στην επαφή και γνωριμία με έναν ευρύ κύκλο ανθρώπων του τόπου που μας φιλοξενεί, στη σύναψη δεσμών ουσίας με φίλες και φίλους, στη διά βίου μάθηση με τον εμπλουτισμό της εξειδικευμένης γνώσης και στην εκμάθηση της ενσυναίσθησης.

Τα ταξίδια, η ιστορική μνήμη, η κουλτούρα, η γλώσσα και οι τοπικές διάλεκτοι, η γνήσια καθημερινή συναναστροφή, η αγάπη για τον Άνθρωπο και η υιοθέτηση μίας «ανοιχτής» και θετικής στάσης ζωής, πιστεύω ότι είναι η πεμπτουσία του επαγγέλματός μας. Μεγάλο το δίλημμα για να κλείσω τον αποχαιρετισμό μου στην Κύπρο -προσωρινό βέβαια, καθώς δημιουργήθηκαν παντοτινοί άλυτοι δεσμοί- με ένα κυπριακό ποίημα, γιατί είναι πολλοί οι αγαπημένοι και αγαπημένες ποιήτριες από το παρελθόν, όπως ο Βασίλης Μιχαηλίδης και ο Κώστας Μόντης, μέχρι το παρόν με τον Κυριάκο Χαραλαμπίδη και τη Μόνα Σαββίδου Θεοδούλου, τη Μαρία Περατικού και τον Λεύκιο Ζαφειρίου, την Αλεξάνδρα Γαλανού, τη Νάσα Παταπίου και τόσους, τόσους άλλους. Βρήκα στην έκδοση μίας ανθολογίας σύγχρονης κυπριακής ποίησης του Λουκά Αξελού (Στοχαστής, 1985) τη σύνθεση «Της μικρής Μήδειας» του Γιώργου Μολέσκη.

Ο λυρικός λόγος συχνά εκφράζει πιο εύστοχα από κάθε περίτεχνη, πεζή ανάλυση προσωπικές μνήμες, ακούσματα, μυρωδιές, βιώματα, γνώσεις και συναισθήματα που γεννά ένας «βαρυφορτωμένος» τόπος. Κι έτσι τις μετατρέπει σε συλλογικές…

Της μικρής Μήδειας
Στη Νόνα
Τούτος ο τόπος είναι σκληρός, μικρή Μήδεια.
Είναι τραχύς σαν πεδίο ηφαιστείου -
τα λουλούδια ανθίζουν πάνω στην πέτρα
και τα δέντρα ριζώνουν στην ξέρα.
Ένας δράκος κρατάει το νερό,
ένας ληστής κλείνει τους δρόμους,
ένα πουλί από σπαθιά κόβει τον ουρανό κομμάτια
κι ένας κήτος σιδερένιο κλείνει τη θάλασσα.
Δεν μπορείς να ζήσεις εδώ χωρίς αγάπη.
Δεν αρκεί η αγάπη για το παραμύθι,
τ' ακρογιάλια τα δαντελλωτά,
τις ανθισμένες λεμονιές, τα πορτοκάλια.
Ούτε και για τον πρίγκιπα
τον καβαλάρη της Αργώς η αγάπη,
που πατρίδες λησμονά.
Εδώ θα βρεις μονάχα τα κρανία των σοφών,
τα κόκκαλα των πολεμιστών,
τα θέατρα αδειανά και τους ναούς
απ' τους θεούς εγκαταλειμμένους.
Τη φωνή του ποιητή θα την ακούς
μονάχα όταν πιστεύεις
και πολύ πρέπει να πιστεύεις
για να δεις το φως,
να δεις τη λάμψη, τη γαλήνη,
την ομορφιά που μας σκλαβώνει.
Είμαστε εδώ
αχθοφόροι
και φύλακες
τούτων των καταλοίπων
του πολιτισμού.
Τσακισμένοι
απ' το βαρύ τους φορτίο,
με ματωμένα τα χέρια
κυρτωμένες τις πλάτες,
δεν είμαστε εμείς
της ζωής
απλοί διαβάτες.
Πώς να σου εξηγήσουμε αλλιώς,
και πώς να καταλάβεις, μικρή Μήδεια.
Τούτος ο τόπος είναι σκληρός
και για να ζήσεις πρέπει πολύ ν' αγαπάς.
Ν' αγαπάς με τούτη την αγάπη την παράλογη,
τη μυστική, την ανεξήγητη -
αγάπη για την πέτρα, την ξέρα
τα ερείπια,
τα χτεσινά και τα σημερινά,
τα ερείπια που όλο πληθαίνουν,
τα κόκκαλα,
τα σύνορα που όλο μικραίνουν,
τα λάθη, τα λάθη κι όλα...
Το αποπροσανατόλισμα,
το δάρσιμο στους βράχους,
την πιθανότητα
μιας τελικής καταστροφής...
Κι αν έτσι δεν αγαπάς
εδώ σε τούτο τον τόπο
χάθηκες κι εσύ
κι ο τόπος.
(συλλογή «Μεγάλο που ήταν το φεγγάρι», Κύπρος 1980)

http://www.sigmalive.com/simerini/