Ορυκτός πλούτος υπάρχει αλλά…

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΡΩΝΑΙΟΥ

Κάθε φορά που η οικονομική κατάσταση στη χώρα μας οδηγείται σε αδιέξοδο, κάθε φορά που «ανάβει» η συζήτηση για το ενεργειακό πρόβλημα και την εξάντληση των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου, κάποιοι υπενθυμίζουν τον ορυκτό πλούτο του ελληνικού υπεδάφους, παραθέτοντας δημοσίευμα των Financial Times προ 30ετίας. Τι έγραφε Βρετανός δημοσιογράφος τον Απρίλιο του 1978; «Όταν η Ελλάδα γίνει το δέκατο μέλος της ΕΟΚ, ο εκτεταμένος ορυκτός της πλούτος θα εφοδιάσει την κοινή αγορά με μεγάλη ποσότητα πρώτων υλών, που θα συμβάλλουν στην εξασφάλιση ουσιαστικής αυτάρκειας της Κοινότητας ως προς πολλά προϊόντα»… Φρούδες ελπίδες, που εντάσσονταν στο γενικό κλίμα ενθουσιασμού για την είσοδο ενός νέου μέλους στην ευρωπαϊκή οικογένεια ή ρεαλιστική απεικόνιση όσων κρύβει το ελληνικό υπέδαφος και για κάποιους λόγους παραμένουν ανεκμετάλλευτα;
Νικέλιο, ουράνιο, χρυσός, πετρέλαιο αλλά και όσμιο και κόκκινος υδράργυρος –ορυκτό με πολλαπλάσια αξία από αυτή του χρυσού– υποστηρίζουν Έλληνες και ξένοι επιστήμονες ότι υπάρχουν σε μεγάλες ποσότητες στη Μακεδονία, στη Θράκη, στο Αιγαίο, στο Ιόνιο και αλλού στην ελληνική επικράτεια. Κι αν για κάποια από αυτά τα πολύτιμα μεταλλεύματα ευοδώθηκαν οι προσπάθειες εξόρυξης και εκμετάλλευσης – αξιοποίησης, όπως για το σιδηρονικέλιο, που αποτέλεσε το θεμέλιο λίθο για την ίδρυση και την ανάπτυξη της ΛΑΡΚΟ, μιας από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές μονάδες επεξεργασίας διεθνώς, με προϊόν περιζήτητο στις αυτοκινητοβιομηχανίες της Δυτικής Ευρώπης και της Αμερικής, στις περισσότερες περιπτώσεις ακόμα και η ύπαρξη κοιτασμάτων κρατήθηκε σχεδόν μυστική.
Εκτός των Financial Times και ο γαλλικός Τύπος το 1981 έγραφε ότι «η Ελλάδα θα γίνει η μεταλλουργία της Ευρώπης», ενώ σε διεθνή συνέδρια ορυκτολόγων έχει κατατεθεί η άποψη ότι η χώρα μας είναι το δεύτερο πλουσιότερο κράτος-μέλος της ΕΕ –μετά τη Μεγάλη Βρετανία– σε εκμεταλλεύσιμα μεταλλεύματα. Πρόσφατη έκθεση του ΙΓΜΕ επιβεβαιώνει παλαιότερες έρευνες για την ύπαρξη μεγάλων ποσοτήτων ουρανίου στη Βόρεια Ελλάδα. Το Ινστιτούτο κάνει λόγο για 10.000 τόνους ουρανίου σε περιοχές της Δράμας, της Καβάλας, των Σερρών και της Χαλκιδικής. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του ορυκτού πλούτου μας, αρκεί η παράθεση της σημερινής –μειωμένης– τιμής του εμπλουτισμένου ουρανίου στις διεθνείς αγορές, που αγγίζει τα 20.000 δολάρια το γραμμάριο!
Κι ενώ είναι γενικώς παραδεκτό ότι ουράνιο, και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες, υπάρχει στη χώρα μας, καμία προσπάθεια εκμετάλλευσής του δεν έχει γίνει τουλάχιστον σε οργανωμένη βάση. Στα «γιατί» που προκύπτουν υπάρχουν κάποιες εύκολες απαντήσεις, αλλά και κάποιες πιο σύνθετες, δύσκολες ακόμα και στην περιγραφή τους. Κάποιος μπορεί εύκολα να επικαλεστεί τις δυσκολίες, το κόστος και την ανεπαρκή τεχνογνωσία για την εξόρυξη ουρανίου ή για την άντληση πετρελαίου. Υπάρχουν όμως κι άλλα ερωτήματα σχετικά με τον ορυκτό πλούτο της χώρας και την εκμετάλλευσή του, που άπτονται της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας και των διπλωματικών ισορροπιών στη Βαλκανική, των ξένων οικονομικών παραγόντων ακόμα και της ιδιότυπης περιβαλλοντικής ευαισθησίας κάποιων συλλόγων ή των κανονισμών λειτουργίας των ιδιωτικών επιχειρήσεων και των εργασιακών συνθηκών.
Στις αρχές του 1950 τοποθετείται η πρώτη απόπειρα εντοπισμού ουρανίου στο ελληνικό υπέδαφος, με την ίδρυση καταρχάς της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας και στη συνέχεια του Γεωλογικού Τμήματος της Επιτροπής. Η έλλειψη τεχνογνωσίας και εξοπλισμού ανάγκασε τις ελληνικές κυβερνήσεις να ζητήσουν υπερατλαντική χείρα βοηθείας, κάτι που έγινε εντονότερο επί δικτατορίας, όταν συνεργεία της Διεθνούς Ατομικής Ενέργειας, υπό τον ορυκτολόγο Α. Σμιθ, ξεκίνησαν έρευνες στα εδάφη της Μακεδονίας και της Θράκης. Το 1976 ο Αμερικανός γεωλόγος ανακοίνωσε τα αποτελέσματα των ερευνών του, δημοσιοποιώντας τη θέση ότι η Βόρεια Ελλάδα διαθέτει πλούσια κοιτάσματα ουρανίου.
Με τη λήξη των εργασιών της Διεθνούς Επιτροπής, «πιάνουν δουλειά» το ΙΓΜΕ και το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος». Οι έρευνες καταλήγουν ότι υπάρχει ουράνιο σε πετρώματα και λιγνίτες στο ρόμβο Δράμα, Παρανέστι, Ξάνθη και Καβάλα. «Όλος ο ελληνικός χώρος αποτελεί ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη ουρανιούχων μεταλλευμάτων. Ιδιαίτερα η γεωτεκτονική ζώνη της Ροδόπης, με τα κρυσταλλοσχιστώδη πετρώματα, έρχεται αναμφισβήτητα πρώτη μεταξύ όλων των γεωτεκτονικών ζωνών της Ελλάδας. Σύμφωνα με συμπεράσματα πολλών ερευνητών, οι ουρανιούχες εμφανίσεις στην Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη, σε συνδυασμό με τις μεγάλες εμφανίσεις στη Γιουγκοσλαβία, τη Βουλγαρία και την Τουρκία, πείθουν ότι η περιοχή της Μακεδονίας και της Θράκης βρίσκεται περίπου στο κέντρο μιας μεταλλογενετικής επαρχίας ουρανίου» σημειώνει σε άρθρο του ο κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής του Μετσόβιου Βασίλης Παπαγεωργίου. «Κοιτάσματα ουρανίου υπάρχουν σε αρκετές περιοχές της χώρας, όπως έχει προκύψει από εκτεταμένες έρευνες προηγούμενων δεκαετιών», συμφωνεί ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας Ευθύμιος Λέκκας. «Συγκεκριμένα, στη Βόρεια Ελλάδα, την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη υπάρχουν πετρώματα που “φιλοξενούν” ουράνιο και είναι απόλυτα εκμεταλλεύσιμα, αρκεί, βέβαια, να υπάρχει η τεχνογνωσία για την εξόρυξή τους».
Η ενεργειακή αυτοτέλεια της χώρας ήταν μείζονος σημασίας για τον Ανδρέα Παπανδρέου και επί πρωθυπουργίας του έγιναν οι εντατικότερες έρευνες για την εκμετάλλευση του υπεδάφους. Σε ό,τι αφορά στο ουράνιο, το ΙΓΜΕ προχώρησε σε αναλυτικές μετρήσεις αλλά και σε γεωτρήσεις για την εξόρυξή του στο Παρανέστι Δράμας. Μάλιστα, σύμφωνα με πρώην στελέχη του Ινστιτούτου, εγκαταστάθηκε και πιλοτική μονάδα επεξεργασίας ουρανιούχων μεταλλευμάτων και ενώ η ιδέα διαχωρισμού ουρανίου από τους λιγνίτες εγκαταλείφθηκε ως οικονομικά ασύμφορη, η περιεκτικότητα του πολύτιμου μεταλλεύματος σε άλλα πετρώματα δικαιολογούσε τις προσπάθειες. Γύρω στο 1990, όταν άρχισε η διελκυστίνδα για την πυρηνική ενέργεια και όταν σημειώθηκαν προστριβές ανάμεσα στην Πολιτεία και την ιδιωτική πρωτοβουλία –ξένη ως επί το πλείστον– για την εκμετάλλευση του ουρανίου, οι προσπάθειες εξόρυξης και επεξεργασίας ουρανίου σταμάτησαν. Λίγες ημέρες πριν, το ΙΓΜΕ υπενθύμισε την ύπαρξη 10.000 τόνων ουρανίου στο ελληνικό υπέδαφος που περιμένουν…

Πηγή : http://www.m-epikaira.gr/