ΑΝΤΙΒΑΡΟ ΤΟ ΤΡΙΓΩΝΟ ΑΘΗΝΑΣ - ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ - ΤΕΛ ΑΒΙΒ.Απέναντι στην Άγκυρα και στον ρόλο που θέλει να παίξει στη Μέση Ανατολή

της ΑΘΗΝΑΣ ΚΟΥΡΗ

Παρότι τα τελευταία χρόνια αποτελεί σταθερή επιλογή και των δύο πλευρών η ενίσχυση των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων, η ιδιαίτερα θερμή υποδοχή που επιφύλαξε η ισραηλινή πολιτική ηγεσία στον έλληνα υπουργό Εξωτερικών, Δημήτρη Αβραμόπουλο, ξεπέρασε τις προσδοκίες και ήρθε να διώξει την όποια ανησυχία μπορεί να είχε δημιουργηθεί στην ελληνική κυβέρνηση από την πρόσφατη, υπό τις ευλογίες των ΗΠΑ, προσπάθεια επαναπροσέγγισης Ισραήλ - Τουρκίας.

Η στάση αυτή που επιλέγουν να κρατήσουν οι Ισραηλινοί έρχεται να επιβεβαιώσει δύο εκτιμήσεις: Καταρχάς, ότι η άνωθεν επιβεβλημένη επαναπροσέγγιση Τουρκίας - Ισραήλ «δεν βγαίνει» και θα χρειαστεί πολύς χρόνος και προσπάθεια για να δημιουργηθεί ακόμη και ένα κλίμα σχετικής εμπιστοσύνης. Επιπλέον, ότι για το Ισραήλ το τρίγωνο της στρατηγικής συνεργασίας με Ελλάδα και Κύπρο έρχεται να καλύψει πάγιες πλέον ανάγκες, που αφορούν την ασφάλεια και την ευημερία του ισραηλινού κράτους, λειτουργώντας, κατά περίπτωση, είτε ως αντίβαρο είτε ως διέξοδος, που προσφέρει στρατηγικό βάθος και γέφυρα με τη Δύση και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κρίσιμο, στο πλαίσιο αυτό, το κατά πόσο η ελληνική πλευρά (τόσο η πολιτική όσο και η επιχειρηματική ηγεσία) θα καταφέρει να απαντήσει με συνοχή και σοβαρότητα, αξιοποιώντας τη στήριξη που μπορούν να προσφέρουν οι Ισραηλινοί σε κρίσιμους για την ελληνική οικονομία και εξωτερική πολιτική τομείς (καθώς οι Ισραηλινοί δεν παίζουν). Σημαντικό είναι επίσης η ελληνική κυβέρνηση να μείνει προσηλωμένη στην τήρηση των ισορροπιών και τη διατήρηση και ενίσχυση των σχέσεων με τον αραβικό κόσμο και ιδιαίτερα με την Αίγυπτο. Ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών είχε συναντήσεις με τον Πρόεδρο του Ισραήλ, Σιμόν Πέρες, τον ισραηλινό πρωθυπουργό (της συνάντησης αυτής προηγήθηκε συνάντηση με το «δεξί χέρι» του Νετανιάχου και πανίσχυρο σύμβουλο ασφαλείας, Γιάκοβ Αμιντρόρ, ο οποίος συμμετείχε και στη συνάντηση Νετανιάχου-Αβραμόπουλου), με την υπουργό Δικαιοσύνης και αρμόδια για τις διαπραγματεύσεις με τους Παλαιστινίους, Τζίπι Λίβνι, τον υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης, Ενέργειας και Υδάτων, Σιλβάν Σαλόμ, και με τον υφυπουργό Εξωτερικών, Ζεέβ Ελκίν (τη θέση του υπουργού Εξωτερικών κρατά ο πρωθυπουργός Νετανιάχου). Το βράδυ της Τετάρτης συνέφαγε σε χαλαρό και φιλικό κλίμα με τον πρώην πρωθυπουργό και υπουργό Άμυνας ως την πρόσφατη κυβερνητική αλλαγή Εχούντ Μπάρακ και τη σύζυγό του. Και μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη Τα θέματα που κυριάρχησαν στις συζητήσεις του υπουργού Εξωτερικών με τους ισραηλινούς αξιωματούχους ήταν οι εξελίξεις στο μέτωπο της Συρίας, η στρατηγική συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και το ενεργειακό, οι σχέσεις με την Τουρκία και η οργάνωση του διακυβερνητικού Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Ισραήλ. Στο συριακό μέτωπο η Ελλάδα μπορεί να μην έχει ανεξάρτητο ρόλο και να συντάσσεται με την κοινή ευρωπαϊκή πολιτική, αλλά κράτα εξισορροπητικό ρόλο στις διαβουλεύσεις που γίνονται στα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα και, καθώς απολαμβάνει της εμπιστοσύνης παραγόντων που στοιχίζονται σε διαφορετικές πλευρές της σύγκρουσης, υποβοηθά, πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας, σημαντικές επικοινωνίες και επαφές (ρόλο που χρήσιμο θα ήταν να επιδιώξουμε να παίζουμε συχνότερα, περισσότερο οργανωμένα και με μεγαλύτερο βαθμό παρέμβασης). Στα ζητήματα της ενέργειας κρίσιμο ζήτημα είναι η μέθοδος και η οδός που θα επιλέξει εν τέλει το Ισραήλ για την εξαγωγή ποσοτήτων φυσικού αερίου προς την Ευρώπη (π.χ. συνέργεια με την Κύπρο και κατασκευή σταθμού υγροποίησης ή αγωγός που θα συνδέσει το Ισραήλ με την Τουρκία και θα εξάγει, μέσω αυτής, το ισραηλινό αέριο), όπου, παρότι οι Ισραηλινοί δεν ανοίγουν τα χαρτιά τους, υπήρξε συμφωνία με την εκτίμηση του έλληνα υπουργού Εξωτερικών, ότι δεν αρκεί το γεωγραφικό κριτήριο, αλλά πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στη γεωπολιτική διάσταση. Αυτό που άμεσα ζητά το Ισραήλ να προχωρήσει είναι η (διπλής κατεύθυνσης) ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας με την πόντιση υποθαλασσίου καλωδίου, καθώς οι Ισραηλινοί θέλουν να μπορούν να μεταφέρουν ηλεκτρική ενέργεια στην Ευρώπη. Έκδηλη ήταν στην Ιερουσαλήμ η έντονη καχυποψία απέναντι στην Άγκυρα και τον ρόλο που επιδιώκει να παίξει στη Μέση Ανατολή και παρότι από όλους, Ισραηλινούς και Έλληνες, επαναλαμβάνεται σε όλους τους τόνους ότι η συνεργασία ανάμεσα στις δύο χώρες δεν στρέφεται εναντίον κανενός τρίτου, το τρίγωνο Αθήνας-Λευκωσίας-Τελ Αβίβ λειτουργεί από τα πράγματα ως αντίβαρο και όλα τα φαινόμενα δείχνουν ότι οι Ισραηλινοί επιθυμούν να ανακάμψει η ελληνική οικονομία και να πατήσει η Ελλάδα ξανά στα πόδια της και για λόγους που άπτονται των δικών τους στρατηγικών συμφερόντων. Αποφασισμένες είναι και οι δύο πλευρές να προχωρήσουν όσο πιο άμεσα γίνεται στο διακυβερνητικό Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ο πρωθυπουργός Νετανιάχου ζήτησε από τα στελέχη του γραφείου του να βρεθεί άμεσα ημερομηνία) και παρότι πολλοί το τοποθετούν για τον Σεπτέμβριο (καθώς -πέραν της κυβερνητικής προετοιμασίας- ο ισραηλινός πρωθυπουργός ζήτησε να γίνει ταυτόχρονα επενδυτικό φόρουμ και χρειάζεται χρόνος για την προετοιμασία του), γίνεται προσπάθεια να διεξαχθεί στα τα τέλη Ιουνίου με αρχές Ιουλίου. Πάντως, να σημειώσουμε εδώ ότι τόσο η κοινή αυτή συνεδρίαση των δύο υπουργικών συμβουλίων, όσο και η ατζέντα των θεμάτων της οικονομικής ελληνοϊσραλινής συνεργασίας (η οποία βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα) κουβεντιάζονται ήδη από τον Ιανουάριο του 2011 (από τους τότε πρωθυπουργούς Νετανιάχου και Παπανδρέου). Τον Μάρτιο του 2013, κατά το τηλεφώνημα του έλληνα πρωθυπουργού Σαμαρά στον ισραηλινό ομόλογο του, ανανεώθηκε η δέσμευση των δύο πλευρών για τη διεξαγωγή του και ακόμη ψάχνουμε ημερομηνίες, με την ευθύνη να είναι κατά κύριο λόγο στην ελληνική πλευρά. Να σημειωθεί εδώ ότι την ανησυχία τους για την άνοδο της Χρυσής Αυγής και την καλλιέργεια αντισημιτικού κλίματος στην Ελλάδα εξέφρασαν με διακριτικότητα οι ισραηλινοί αξιωματούχοι τόσο στον υπουργό Εξωτερικών όσο και στον υφυπουργό δικαιοσύνης Κωνσταντίνο Καραγκούνη, που επισκεπτόταν το Ισραήλ την ίδια περίοδο προκειμένου να συμμετέχει σε συνέδριο κατά του αντισημιτισμού. Κρίσιμες για την οικονομία συνέργειες Σημαντικοί τομείς για την ανάπτυξη συνεργειών ανάμεσα στις δύο χώρες είναι αυτοί του τουρισμού, των ιδιωτικοποιήσεων, της αγροτικής ανάπτυξης και της έρευνας και τεχνολογίας. Τη χώρα μας επισκέφθηκαν πέρυσι 400.000 τουρίστες από το Ισραήλ, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί φέτος και πιθανά θα συμπεριλάβει και τον ισραηλινό πρωθυπουργό, που δήλωσε on camera πριν από τη συνάντησή του με τον Δημήτρη Αβραμόπουλο ότι ενδέχεται να έρθει στην Ελλάδα το καλοκαίρι. Ισραηλινό ενδιαφέρον υπάρχει για συνέργειες στον τομέα αυτό τόσο στις υποδομές (τουριστικά συγκροτήματα, παραθεριστικές κατοικίες, μαρίνες), όσο και στην ανάπτυξη του χειμερινού και συνεδριακού τουρισμού και κοινών τουριστικών πακέτων προς τρίτες αγορές (Ρωσία, Ινδία, Κίνα, ΗΠΑ). Στις ιδιωτικοποιήσεις οι Ισραηλινοί θέλουν να συμμετέχουν στον τομέα του real estate και του τουρισμού και, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον μεγάλων επιχειρηματιών της εβραϊκής διασποράς. Σημαντικό περιθώριο συνεργειών υπάρχει επίσης στον τομέα της αξιοποίησης καινοτόμων αγροτικών μεθόδων και τεχνολογιών, όπου οι Ισραηλινοί έχουν διαχρονικά σημαντικό προβάδισμα. Τέλος, κοινή εκτίμηση των δύο πλευρών είναι ότι συνέργειες στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογίας, όπου το Ισραήλ πρωτοπορεί, μπορεί να βοηθήσουν κεντρικά την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας, με κυρίαρχη τη συνεργασία στον τομέα της αμυντικής τεχνολογίας, καθώς σχετική αναφορά έκανε και ο ισραηλινός Πρόεδρος Πέρες, υποδεχόμενος τον έλληνα υπουργό Εξωτερικών. Και συνάντηση με την Παλαιστινιακή Αρχή Κατά τη δεύτερη μέρα της επίσκεψης στο Ισραήλ, ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών μετέβη στη Ραμάλα της Δυτικής Όχθης, όπου συναντήθηκε με τον πρόεδρο Αμπάς και τον υπουργό Εξωτερικών, Ριάντ Μάλικι. Στις κοινές δηλώσεις Τύπου των δύο πλευρών, ο παλαιστίνιος υπουργός δήλωσε περήφανος για την ιστορική φιλική σχέση ανάμεσα στη χώρα του και την Ελλάδα και ευχαρίστησε για την ψήφο της χώρας μας υπέρ της αναβάθμισης της Παλαιστινιακής Αρχής σε κράτος μη-μέλος του ΟΗΕ. Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος εξέφρασε την πλήρη στήριξη της χώρας μας στην πρωτοβουλία του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Κέρι, για την επανέναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας, ζήτησε το άμεσο πάγωμα κάθε εποικιστικής δραστηριότητας, υποστήριξε ότι η παλαιστινιακή οικονομία πρέπει να είναι σε θέση να λειτουργήσει ελεύθερα, χωρίς περιορισμούς όσον αφορά την πρόσβαση και τη διακίνηση, και να ενσωματωθεί στο διεθνές σύστημα και δεσμεύθηκε ότι καθώς η Ελλάδα αναλαμβάνει την προεδρία της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο του 2014, θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για την προώθηση της συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Παλαιστινιακή Αρχή.  www.paron.gr