Ο... αντιρρησίας πολίτης Π. Λ. Παπαγαρυφάλλου
Αντιπρόεδρος Επιτροπής Ενημερώσεως Εθνικών Θεμάτων
Ραγιάς, λέει το ελληνικό λεξικό, είναι ο ανθρώπινος τύπος που διαμορφώθηκε στα χρόνια της τουρκοκρατίας και σημαίνει τον υπήκοο του σουλτάνου και συνεκδοτικά τον σκλάβο, τον δούλο και ραγιαδισμός τη δουλοπρέπεια.
Τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ραγιά είναι: άτολμος, πανούργος, αμαθής (βλ. Α. Βακαλόπουλου: «Ο χαρακτήρας των Ελλήνων», Θεσσαλονίκη, 1983, σελ. 41).
Ο ίδιος ιστορικός, δια μέσου των ιστορικο-κοινωνικών εξελίξεων, ανατέμνοντας τα χαρακτηριστικά στοιχεία, τα οποία συγκροτούν τις έννοιες του γραικύλου και του ραγιά γράφει για τον δεύτερο: «Η συνηθισμένη άμυνα των ραγιάδων ήταν η υποχωρητικότητα, η υποκρισία και το ψέμα... και έτσι δημιουργείται ο τύπος του ευτελούς, του χαμερπούς σκλάβου, που τρέμει εμπρός στον κατακτητή που τον κολακεύει και είναι πρόθυμος να του φανεί χρήσιμος με κάθε τρόπο, αρκεί να αποσπάσει την υψηλή του εύνοια» (βλ. όπ. π., σελ. 89).
Έκανα αυτή την ιστορική αναδρομή του ανθρωπολογικού τύπου του ραγιά για να αναδείξω το πόσο δίκαιο είχε ο αδελφός του πρίγκιπας Γ’ (Νίκος Παπανδρέου), ο οποίος χαρακτήρισε τους υπουργούς του ΠΑΣΟΚ ως ραγιάδες.
Σιωπούν, υποκρίνονται, χειροκροτούν και εκποιούν τους πάντες και τα πάντα αρκεί ν’ αποσπάσουν την εύνοια του αρχηγού πρίγκιπος.
Υπό το φως αυτών των δεδομένων –που ισχύουν για όλα τα ελληνικά κόμματα- ήταν επόμενο να κατρακυλήσει η Ελλάδα στα βάραθρα ζώντας μέσα στους βόθρους.
Θα έλεγα όμως ότι πολύ καθυστερημένα ο αδελφοπρωθυπουργός μίλησε γι’ αυτό το πιθηκοειδές φαινόμενο. Εδώ και πολλά χρόνια o γράφων καυτηρίασε αυτό το φαινόμενο (βλ. το άρθρο μου: «Κομματικός ραγιαδισμός», στην «Καθημερινή» της 20/7/1991, «Η αξία της κριτικής στα κόμματα», στην «Ελευθεροτυπία» της 26/2/1992 – «Ο ηρωισμός της γνώμης», στο περιοδικό «Ηλιαία», τεύχ. Σεπτεμβρίου 2005).
Όταν ο γράφων προσπαθούσε ν’ αναδείξει την εθνοκτόνο συνέπεια της σιωπής και της κολακείας των υπουργών –όλων των κυβερνήσεων- όλοι, σχεδόν, σιωπούσαν, έγλειφαν και χειροκροτούσαν.
Γιατί; Μας το είπε η Ιστορία, μας το είπε ο Δημοσθένης στον Γ’ Ολυνθιακό: «Προδίδει την πάλη του ο μη λέγων α φρονεί» (βλ. το έργο μου «Ο Δημοσθένης και η διαχρονικότητα των λόγων του», εκδ. «Κάδμος», 2007). Μας το είπε ο Σοφοκλής δια στόματος της Αντιγόνης: «Είναι κάκιστος ο άρχοντας που διοικεί την πόλη, που από κάποιο φόβο κρατά το στόμα του κλειστό» (στιχ. 178-183).
Μας το είπε υπουργός του Ανδρέα Παπανδρέου: «Μπροστά στον Ανδρέα είμαστε γλάστρες» (βλ. το έργο μου: «Ο Λαϊκισμός στην Ελλάδα» εκδ. «Ergo», σελ. 139 επ. όπου το κεφάλαιο: «Ο ανούσιος λόγος»).
Μας το είπε ο Σεφέρης, ερχόμενος με το Νόμπελ στην Αθήνα: «Ευριπίδης ο Αθηναίος προσπάθησε να τρυπήσει το δίχτυ και τον φάγανε τα σκυλιά» (βλ. το άρθρο μου: «Η μοίρα των πρωτοπόρων» στα «Πολιτικά Θέματα» της 28/11/2003). Γιατί συμβαίνουν αυτά;
Επειδή ο λόγος, ο λόγος ο σωστός και αληθινός, ο λόγος ο σαφής και κρυστάλλινος μετασχηματίζει τον κόσμο και συντελεί στην αλλαγή του κόσμου και συγκρούεται με την υπάρχουσα και διαφεντεύουσα κατάσταση πραγμάτων έχει δυσάρεστες και οδυνηρές συνέπειες για όσους τον τολμούν.
Γι’ αυτό ακριβώς και οι άνθρωποι δεν τον τολμούν και, κατά κανόνα, χρησιμοποιούν αυτό που ονομάζουμε ξύλινο ή λαϊκίστικο λόγο, δηλαδή τον νοθευμένο ή ερζάτς λόγο που συντελεί στη στασιμότητα και στο τέλμα.
Τις συνέπειες αυτές υπογράμμιζε εδώ και τριακόσια χρόνια ο Άγγλος φιλόσοφος και πολιτικός στοχαστής Χομπς, γράφοντας: «Οι μεταφορές στο λόγο, οι διφορούμενες λέξεις που δεν θέλουν να πουν τίποτα, είναι σαν τους νυχτερινούς φωσφορισμούς στους τάφους και τα έλη» (βλ. το έργο του: «Λεβιάθαν», εκδ. «Αναγνωστίδη», χ.χ. Αθήνα, σελ. 29 και 47).
Να, γιατί λοιπόν ο δημόσιος βίος της Ελλάδας είναι σ’ αυτό το πολύμορφο και πολυεπίπεδο κατάντημα και να γιατί η Ελλάδα κατοικείται, κατά κανόνα, από αγελαίες μάζες ψηφοφόρων και όχι από αληθινούς πολίτες, των οποίων το πιο ουσιαστικό γνώρισμα είναι η μετά παρρησίας διατύπωση της γνώμης, όπως λέει και η λογοτέχνις Ελευθερία Παπαγαρυφάλλου στον «Ύμνο του Πολίτη» γράφοντας και τούτα:
«Πολίτη, ψυχή της πολιτείας
και κινητήρια δύναμη της Ιστορίας
έξω απ’ τα δόντια τη γνώμη σου να λες
σε βασιλιάδες και κάθε λογής διαφεντεφτές
Ο λόγος σου να ’ναι τσεκουράτος
σαν αστροπελέκι, φωτιά και φως γεμάτος
κόκαλα να τσακίζει
γερά θεμέλια να χτίζει.
Μη ξεχνάς πως ο λόγος ο αληθινός
μεταμορφώνει τον κόσμο και τον σπρώχνει εμπρός
γίνεται οδηγός και φώς...
Ολόκληρος ο «Ύμνος» δημοσιεύθηκε στα «Πολιτικά Θέματα» της 5/3/1993 και συντάχθηκε για την πρώτη «Κίνησε Ενεργών Πολιτών» στην Ελλάδα).
Όμως η πραγμάτωση αυτής της προτροπής είναι από δύσκολη έως αδύνατη για τις δυσάρεστες συνέπειες που έχει για τον... τολμώντα. Συνεπώς, στο ζήτημα της ελεύθερης γνώμης και του παλληκαρίσιου λόγου, ο άνθρωπος είναι ανελεύθερος, είναι ραγιάς και μ’ αυτή την έννοια δεν είναι ελεύθερος, δεν μπορεί να είναι ελεύθερος, γεγονός το οποίο ανέδειξε ο Αισχύλος στον «Προμηθέα Δεσπότη» λέγοντας: «Έξω από τον Δία κανείς δεν είναι ελεύθερος» (στίχος 50).
Ούτως εχόντων των πραγμάτων θα έλεγα ότι απ’ αυτή την άποψη οι ανθρώπινες μάζες μαϊμουδίζουν και αυτός ο μαϊμουδισμός δεσπόζει τόσο στα υπουργικά συμβούλια όσο και στα ανώτατα κομματικά όργανα.
Όσοι αντιστέκονται παίρνουν το δρόμο των κομματικών αποδυτηρίων και των κοινωνικών υπογείων.
Ο γράφων έχει πικρές εμπειρίες από την αντίσταση αυτού του είδους. Συνεπώς, η «ελευθερία» που κατοχυρώνουν τα Συντάγματα όλου του κόσμου ανήκει σ’ αυτό που ο Μ. Νορντάου κατατάσσει στα κατά συνθήκη ψεύδη γράφοντας: «Οι πολίτες δεν τολμούν να σηκώσουν ψηλά τη σημαία της γνώμης τους, ν’ αποδεχθούν την ευθύνη σχετικά με εκείνο που πιστεύουν ότι είναι η αλήθεια... Νομίζουν πως είναι περισσότερο έξυπνο να συμβιβάζονται με τα καθιερωμένα και όταν ενσυνείδητα παραδέχονται και καταλαβαίνουν πως όλα αυτά δεν είναι παρά τετριμμένες και ανόητες προλήψεις» (βλ. «Τα κατά συνθήκη ψεύδη» εκδ. «Νέος Σταθμός», Αθήνα, 1954, σελ. 10).
Συμπέρασμα: Σωπαίνοντας κάνεις καριέρα ανάμεσα στο βασίλειο των μαϊμούδων, έστω κι αν, όπως έγραφε ο νομπελίστας Α. Καμύ: «Με τη σιωπή αφήνεις να πιστεύουν ότι δεν έχεις ούτε κρίση ούτε ελευθερία ούτε επιθυμία για τίποτα» (βλ. το έργο του: «Ο επαναστατημένος άνθρωπος"» Αθήνα, 1971, σελ. 28).
Ραγιάδες, μαϊμούδες, έρποντες καριερίστες όλου του κόσμου ενωθείτε εφαρμόζοντας πιστά τη συνταγή του καιροσκόπου υπουργού Εξωτερικών Ταλεϊράνδου (1754-1838), που μας άφησε τούτη την πολιτική παρακαταθήκη: «Ο λόγος δόθηκε στον άνθρωπο για να κρύβει τις σκέψεις του».
Αντιπρόεδρος Επιτροπής Ενημερώσεως Εθνικών Θεμάτων
Ραγιάς, λέει το ελληνικό λεξικό, είναι ο ανθρώπινος τύπος που διαμορφώθηκε στα χρόνια της τουρκοκρατίας και σημαίνει τον υπήκοο του σουλτάνου και συνεκδοτικά τον σκλάβο, τον δούλο και ραγιαδισμός τη δουλοπρέπεια.
Τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ραγιά είναι: άτολμος, πανούργος, αμαθής (βλ. Α. Βακαλόπουλου: «Ο χαρακτήρας των Ελλήνων», Θεσσαλονίκη, 1983, σελ. 41).
Ο ίδιος ιστορικός, δια μέσου των ιστορικο-κοινωνικών εξελίξεων, ανατέμνοντας τα χαρακτηριστικά στοιχεία, τα οποία συγκροτούν τις έννοιες του γραικύλου και του ραγιά γράφει για τον δεύτερο: «Η συνηθισμένη άμυνα των ραγιάδων ήταν η υποχωρητικότητα, η υποκρισία και το ψέμα... και έτσι δημιουργείται ο τύπος του ευτελούς, του χαμερπούς σκλάβου, που τρέμει εμπρός στον κατακτητή που τον κολακεύει και είναι πρόθυμος να του φανεί χρήσιμος με κάθε τρόπο, αρκεί να αποσπάσει την υψηλή του εύνοια» (βλ. όπ. π., σελ. 89).
Έκανα αυτή την ιστορική αναδρομή του ανθρωπολογικού τύπου του ραγιά για να αναδείξω το πόσο δίκαιο είχε ο αδελφός του πρίγκιπας Γ’ (Νίκος Παπανδρέου), ο οποίος χαρακτήρισε τους υπουργούς του ΠΑΣΟΚ ως ραγιάδες.
Σιωπούν, υποκρίνονται, χειροκροτούν και εκποιούν τους πάντες και τα πάντα αρκεί ν’ αποσπάσουν την εύνοια του αρχηγού πρίγκιπος.
Υπό το φως αυτών των δεδομένων –που ισχύουν για όλα τα ελληνικά κόμματα- ήταν επόμενο να κατρακυλήσει η Ελλάδα στα βάραθρα ζώντας μέσα στους βόθρους.
Θα έλεγα όμως ότι πολύ καθυστερημένα ο αδελφοπρωθυπουργός μίλησε γι’ αυτό το πιθηκοειδές φαινόμενο. Εδώ και πολλά χρόνια o γράφων καυτηρίασε αυτό το φαινόμενο (βλ. το άρθρο μου: «Κομματικός ραγιαδισμός», στην «Καθημερινή» της 20/7/1991, «Η αξία της κριτικής στα κόμματα», στην «Ελευθεροτυπία» της 26/2/1992 – «Ο ηρωισμός της γνώμης», στο περιοδικό «Ηλιαία», τεύχ. Σεπτεμβρίου 2005).
Όταν ο γράφων προσπαθούσε ν’ αναδείξει την εθνοκτόνο συνέπεια της σιωπής και της κολακείας των υπουργών –όλων των κυβερνήσεων- όλοι, σχεδόν, σιωπούσαν, έγλειφαν και χειροκροτούσαν.
Γιατί; Μας το είπε η Ιστορία, μας το είπε ο Δημοσθένης στον Γ’ Ολυνθιακό: «Προδίδει την πάλη του ο μη λέγων α φρονεί» (βλ. το έργο μου «Ο Δημοσθένης και η διαχρονικότητα των λόγων του», εκδ. «Κάδμος», 2007). Μας το είπε ο Σοφοκλής δια στόματος της Αντιγόνης: «Είναι κάκιστος ο άρχοντας που διοικεί την πόλη, που από κάποιο φόβο κρατά το στόμα του κλειστό» (στιχ. 178-183).
Μας το είπε υπουργός του Ανδρέα Παπανδρέου: «Μπροστά στον Ανδρέα είμαστε γλάστρες» (βλ. το έργο μου: «Ο Λαϊκισμός στην Ελλάδα» εκδ. «Ergo», σελ. 139 επ. όπου το κεφάλαιο: «Ο ανούσιος λόγος»).
Μας το είπε ο Σεφέρης, ερχόμενος με το Νόμπελ στην Αθήνα: «Ευριπίδης ο Αθηναίος προσπάθησε να τρυπήσει το δίχτυ και τον φάγανε τα σκυλιά» (βλ. το άρθρο μου: «Η μοίρα των πρωτοπόρων» στα «Πολιτικά Θέματα» της 28/11/2003). Γιατί συμβαίνουν αυτά;
Επειδή ο λόγος, ο λόγος ο σωστός και αληθινός, ο λόγος ο σαφής και κρυστάλλινος μετασχηματίζει τον κόσμο και συντελεί στην αλλαγή του κόσμου και συγκρούεται με την υπάρχουσα και διαφεντεύουσα κατάσταση πραγμάτων έχει δυσάρεστες και οδυνηρές συνέπειες για όσους τον τολμούν.
Γι’ αυτό ακριβώς και οι άνθρωποι δεν τον τολμούν και, κατά κανόνα, χρησιμοποιούν αυτό που ονομάζουμε ξύλινο ή λαϊκίστικο λόγο, δηλαδή τον νοθευμένο ή ερζάτς λόγο που συντελεί στη στασιμότητα και στο τέλμα.
Τις συνέπειες αυτές υπογράμμιζε εδώ και τριακόσια χρόνια ο Άγγλος φιλόσοφος και πολιτικός στοχαστής Χομπς, γράφοντας: «Οι μεταφορές στο λόγο, οι διφορούμενες λέξεις που δεν θέλουν να πουν τίποτα, είναι σαν τους νυχτερινούς φωσφορισμούς στους τάφους και τα έλη» (βλ. το έργο του: «Λεβιάθαν», εκδ. «Αναγνωστίδη», χ.χ. Αθήνα, σελ. 29 και 47).
Να, γιατί λοιπόν ο δημόσιος βίος της Ελλάδας είναι σ’ αυτό το πολύμορφο και πολυεπίπεδο κατάντημα και να γιατί η Ελλάδα κατοικείται, κατά κανόνα, από αγελαίες μάζες ψηφοφόρων και όχι από αληθινούς πολίτες, των οποίων το πιο ουσιαστικό γνώρισμα είναι η μετά παρρησίας διατύπωση της γνώμης, όπως λέει και η λογοτέχνις Ελευθερία Παπαγαρυφάλλου στον «Ύμνο του Πολίτη» γράφοντας και τούτα:
«Πολίτη, ψυχή της πολιτείας
και κινητήρια δύναμη της Ιστορίας
έξω απ’ τα δόντια τη γνώμη σου να λες
σε βασιλιάδες και κάθε λογής διαφεντεφτές
Ο λόγος σου να ’ναι τσεκουράτος
σαν αστροπελέκι, φωτιά και φως γεμάτος
κόκαλα να τσακίζει
γερά θεμέλια να χτίζει.
Μη ξεχνάς πως ο λόγος ο αληθινός
μεταμορφώνει τον κόσμο και τον σπρώχνει εμπρός
γίνεται οδηγός και φώς...
Ολόκληρος ο «Ύμνος» δημοσιεύθηκε στα «Πολιτικά Θέματα» της 5/3/1993 και συντάχθηκε για την πρώτη «Κίνησε Ενεργών Πολιτών» στην Ελλάδα).
Όμως η πραγμάτωση αυτής της προτροπής είναι από δύσκολη έως αδύνατη για τις δυσάρεστες συνέπειες που έχει για τον... τολμώντα. Συνεπώς, στο ζήτημα της ελεύθερης γνώμης και του παλληκαρίσιου λόγου, ο άνθρωπος είναι ανελεύθερος, είναι ραγιάς και μ’ αυτή την έννοια δεν είναι ελεύθερος, δεν μπορεί να είναι ελεύθερος, γεγονός το οποίο ανέδειξε ο Αισχύλος στον «Προμηθέα Δεσπότη» λέγοντας: «Έξω από τον Δία κανείς δεν είναι ελεύθερος» (στίχος 50).
Ούτως εχόντων των πραγμάτων θα έλεγα ότι απ’ αυτή την άποψη οι ανθρώπινες μάζες μαϊμουδίζουν και αυτός ο μαϊμουδισμός δεσπόζει τόσο στα υπουργικά συμβούλια όσο και στα ανώτατα κομματικά όργανα.
Όσοι αντιστέκονται παίρνουν το δρόμο των κομματικών αποδυτηρίων και των κοινωνικών υπογείων.
Ο γράφων έχει πικρές εμπειρίες από την αντίσταση αυτού του είδους. Συνεπώς, η «ελευθερία» που κατοχυρώνουν τα Συντάγματα όλου του κόσμου ανήκει σ’ αυτό που ο Μ. Νορντάου κατατάσσει στα κατά συνθήκη ψεύδη γράφοντας: «Οι πολίτες δεν τολμούν να σηκώσουν ψηλά τη σημαία της γνώμης τους, ν’ αποδεχθούν την ευθύνη σχετικά με εκείνο που πιστεύουν ότι είναι η αλήθεια... Νομίζουν πως είναι περισσότερο έξυπνο να συμβιβάζονται με τα καθιερωμένα και όταν ενσυνείδητα παραδέχονται και καταλαβαίνουν πως όλα αυτά δεν είναι παρά τετριμμένες και ανόητες προλήψεις» (βλ. «Τα κατά συνθήκη ψεύδη» εκδ. «Νέος Σταθμός», Αθήνα, 1954, σελ. 10).
Συμπέρασμα: Σωπαίνοντας κάνεις καριέρα ανάμεσα στο βασίλειο των μαϊμούδων, έστω κι αν, όπως έγραφε ο νομπελίστας Α. Καμύ: «Με τη σιωπή αφήνεις να πιστεύουν ότι δεν έχεις ούτε κρίση ούτε ελευθερία ούτε επιθυμία για τίποτα» (βλ. το έργο του: «Ο επαναστατημένος άνθρωπος"» Αθήνα, 1971, σελ. 28).
Ραγιάδες, μαϊμούδες, έρποντες καριερίστες όλου του κόσμου ενωθείτε εφαρμόζοντας πιστά τη συνταγή του καιροσκόπου υπουργού Εξωτερικών Ταλεϊράνδου (1754-1838), που μας άφησε τούτη την πολιτική παρακαταθήκη: «Ο λόγος δόθηκε στον άνθρωπο για να κρύβει τις σκέψεις του».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου