ΓΡΑΦΕΙ Ο ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ
Με αφορμή τις πρόσφατες δηλώσεις του π/θ Ερντογάν ότι η Βοσνία αποτελεί την 81ηεπαρχία της Τουρκίας, παραθέτω ορισμένες σκέψεις για την μορφή της επιδιωκόμενης επιστροφής της Τουρκίας στα Δ. Βαλκάνια.
Βασικός μοχλός αποτελεί η οικονομική ισχύς και ο τρόπος που την χειρίζεται το κυβερνών κόμμα προκειμένου να ενισχύσει της διεθνή θέση της Άγκυρας.
Σε ότι αφορά τις σερβοτουρκικές σχέσεις αυτές γνώρισαν σημαντική ανάπτυξη κατά την διακυβέρνηση του Δημοκρατικού Κόμματος με συχνές επισκέψεις τούρκων αξιωματούχων στη Σερβία, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα την υιοθέτηση του Ψηφίσματος της Σερβικής Βουλής για την Σρεμπρένιτσα και την υπογραφή της Δήλωσης της Κων/λης, η οποία προκάλεσε τις δριμείες αντιδράσεις της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας.
Σύμφωνα με τον ειδικό σε θέματα Τουρκίας με σπουδές στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Άγκυρας, Μίλος Μάρκοβιτς, παρά το επιτευχθέν υψηλό επίπεδο των διμερών σχέσεων, η Σερβία πρέπει να είναι προσεκτική με την Άγκυρα, δεδομένου ότι η Τουρκία, αν και διατυμπανίζει ότι δεν έχει «οποιεσδήποτε βλέψεις», εντούτοις δεν κρύβει τις προθέσεις της για την δημιουργία μια «οθωμανικής Σέγκεν, που θα εκτείνεται από την Βασώρα μέχρι τη Γερμανία».
Στις βασικές κατευθύνσεις της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, όπως τις διατύπωσε ο ΥΠΕΞ, Αχμέτ Νταβούτογλου, δεν υπάρχει χώρος για τη Σερβία, αφού πυλώνες της υλοποίησης της είναι ο αλβανικός και ο βοσνιομουσουλμανικός παράγοντας και έκφραση της είναι η απαίτηση για αλλαγή του καθεστώτος της περιοχής Ράσκας της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής που αποσκοπεί στην ανάδειξη της Βοσνίας Ερζεγοβίνης σε τουρκικό προκεχωρημένο φυλάκιο έναντι της Κεντρικής Ευρώπης.
Σύμφωνα με τον καθηγητή της Σχολής Πολιτικών Επιστημών του Βελιγραδίου Πρέντραγκ Σίμιτς, προτεραιότητα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής δεν είναι η αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά η διείσδυση σε πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας και στο πλαίσιο αυτής της επιδίωξης εξηγείται η εξομάλυνση των σχέσεων της Άγκυρας με τη Μόσχα. Πέραν της συμβολικής σημασίας των Βαλκανίων για την Τουρκία, το ενδιαφέρον της Άγκυρας για την περιοχή υφίσταται εξαιτίας της Βοσνίας, η οποία αποτελεί μέσον για την αποτροπή της δημιουργίας ενός τείχους από πλευράς ΕΕ που θα απομονώνει την Τουρκία από την Ευρώπη.
Τέλος, σε ό,τι αφορά στην πολιτική που θα ακολουθήσει η νέα σερβική κυβέρνηση έναντι της Τουρκίας, οι Σίμιτς και Μάρκοβιτς συμπίπτουν στην άποψη ότι δεν θα υπάρξουν σημαντικές διαφοροποιήσεις. Κατά τον Μάρκοβιτς, η προηγούμενη κυβέρνηση έκανε μεγάλες υποχωρήσεις χωρίς ουσιαστικά να κερδίσει τίποτε, ενώ σύμφωνα με τον Πρέντραγκ Σίμιτς, ο οποίος υπογραμμίζει τη σημασία της Τουρκίας ως μεγάλης αγοράς, οι σχέσεις μεταξύ Σέρβων και Τούρκων είναι «σχέσεις μεταξύ αποικιοποιημένων και αποίκων. Οι Τούρκοι θεωρούν ότι είμαστε τμήμα του κόσμου τους. Ότι ουδέποτε μας είχαν υπό την κατοχή τους. Είναι όμως και δύναμη που επιστρέφει και καθώς αποσύρονται οι ΗΠΑ αφήνουν στην Τουρκία μεγάλο τμήμα της επιρροής τους».
Σύμφωνα με τον καθηγητή Τανάσκοβιτς, οι σχέσεις Σερβίας-Τουρκίας δεν εκπληρούν ούτε μπορούν να εκπληρώσουν τους όρους που απαιτεί ο χαρακτηρισμός «στρατηγική σχέση», ο οποίος, όπως και στις σχέσεις της Σερβίας με άλλες χώρες, χρησιμοποιείται για προπαγανδιστικούς λόγους . Η συνεργασία των δυο χωρών θα πρέπει να συνεχιστεί σε ό,τι είναι ωφέλιμο για την Σερβία, θα πρέπει ωστόσο να απαλλαγεί από την αυταπάτη της τουρκικής «φιλίας και αμεροληψίας», ενώ ειδικά για την τουρκική πλευρά θα ήταν χρήσιμο να απόσχει από προσπάθειες «θετικής πολιτισμο-πολιτικής και συμβολικής αξιολόγησης και εργαλειοποίησης μιας περιόδου, την οποία οι Σέρβοι βιώνουν ως κατοχή».
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι για την Τουρκία η Σερβία αποτελεί ανεπιθύμητο, αλλά αναγκαίο παράγοντα για την υλοποίηση της πολιτικής της, η οποία στηρίζεται κατά κύριο λόγο στις μουσουλμανικές κοινότητες των Αλβανών και των Μπόσνιακ, που για τους νεοοθωμανούς αποτελούν τους απογόνους των Οθωμανών, οι οποίοι θα πρέπει να τεθούν υπό την προστασία της. Ο π/θ Ερντογάν και οι ομοϊδεάτες του επιμένουν να μετατρέψουν την οθωμανική ιστορική γεωγραφία των Βαλκανίων σε πραγματική πολιτική γεωγραφία της αναβιωμένης τουρκικής ισχύος και στο χάρτη αυτό το Σαράγιεβο, το Μόσταρ και το Νόβι Παζάρ είναι σημαντικότερα του Βελιγραδίου.
Σε όλα αυτά η Ελλάδα κάτω από το βάρος της οικονομικής κρίσης, φαίνεται ανήμπορη να αντιδράσει. Δεν είναι άλλωστε σύμπτωση ότι βλέπουμε στις σχέσεις Κύπρου–Ελλάδας οι ρόλοι σχεδόν να έχουν αντιστραφεί από την εποχή που η Κύπρος κοιτούσε προς την μητέρα Ελλάδα για συμπαράσταση. Χρονικά θα μπορούσαμε να το οριοθετήσουμε από την εποχή της γενναίας στάσης του Προέδρου Παπαδόπουλου. Σήμερα ξαναβλέπουμε την Κύπρο πέραν της οικονομικής στήριξης από την ΕΕ, να αναζητά με γενναιότητα και ευνοϊκά δάνεια από τη Ρωσία, γεγονός που προκάλεσε τη δυσαρέσκεια κύκλων της ΕΕ, ενώ απέρριψε γερμανικές πιέσεις για αλλαγή του φορολογικού συστήματος στο νησί.
Μια μικρή Κύπρος η γενναία στάση της οποίας οφείλεται κατά ένα μέρος στην επιβεβαιωμένη ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, για την αξιοποίηση των οποίων υπεγράφησαν συμφωνίες με μεγάλες αμερικανικές και βρετανικές εταιρείες, γεγονός που αποτέλεσε οικονομικο-πολιτική νίκη της Λευκωσίας. Με τον τρόπο αυτό αντιμετωπίζεται επιτυχώς η έντονη αντίθεση της Τουρκίας, η οποία απέστειλε τον στόλο της στις θαλάσσιες περιοχές νοτίως της Κύπρου.
Με άλλα λόγια, επειδή δεν μπορεί να ζήσει μόνο με την αγάπη της προς την Ελλάδα, η Κύπρος πήρε την κατάσταση στα χέρια της, εξασφαλίζοντας έτσι την ασφαλή έξοδο από την κρίση, διατηρώντας τις πόρτες της ανοικτές στα κεφάλαια όλου του κόσμου.
www.drougos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου