Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 2012

«ΤΔΒΚ»: Ένα «κράτος-μαριονέτα» ή ανεξάρτητη κρατική οντότητα;


Ο μαγαρισμένος Πενταδάκτυλος
Λίγους μήνες μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο (13 Φεβρουαρίου 1975), οι Τούρκοι φανέρωναν τους πραγματικούς σκοπούς της επέμβασής τους με την ανακήρυξη του «Τουρκικού Ομόσπονδου Κράτους της Κύπρου». Το πολιτειακό εκείνο μόρφωμα διατηρήθηκε μέχρι την 15η Νοεμβρίου 1983,οπότε και το διαδέχθηκε η «Τουρκική Δημοκρατία Βορείου Κύπρου» («ΤΔΒΚ»). Η ανακήρυξη της τελευταίας καταδικάστηκε συλλήβδην από τη διεθνή κοινότητα, πλην Τουρκίας, με το ψήφισμα 541(1983) του ΟΗΕ, αλλά και με αποφάσεις της τότε ΕΟΚ, του Συμβουλίου της Ευρώπης, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Κοινοπολιτείας. Ωστόσο, αφενός η δική μας αδράνεια και αφετέρου η προελαύνουσα τουρκική προπαγάνδα δίνουν την εντύπωση ότι το ψευδοκράτος έχει ήδη αναγνωριστεί de facto (εκ των πραγμάτων) και είναι θέμα χρόνου η de jure (διά νόμου) επικύρωση της αναγνώρισής του.
Εν αρχή, είναι αρκούντως ενδιαφέρον να εξετάσουμε κατά πόσον η «ΤΔΒΚ» πληροί τα κριτήρια για να θεωρηθεί κυρίαρχο κράτος. Οι αρχές που εφαρμόζονται σε τέτοιες περιπτώσεις είναι εκείνες που θεσπίστηκαν με τη Συνθήκη του Μοντεβιδέο [1]. Το πρώτο κριτήριο αφορά την ύπαρξη μόνιμου πληθυσμού. Ο πληθυσμός που διαβιούσε στη βόρεια Κύπρο προ του 1974 ήταν στην πλειοψηφία του ελληνικός και εξεδιώχθη βίαια. Ωστόσο, εκτός από μερικές θλιβερές εξαιρέσεις, οι Έλληνες πρόσφυγες δεν αποποιήθηκαν των περιουσιακών τους δικαιωμάτων. Περαιτέρω, η πλειοψηφία των εν τω παρόντι διαμενόντων στα κατεχόμενά μας εδάφη είναι έποικοι και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελούν «μόνιμο πληθυσμό»[2] Ακολούθως, εξετάζεται εάν υπάρχει καθορισμένη περιοχή που ελέγχει η οντότητα. Εδώ σημειώνεται πως δεν υπήρχε καθορισμένη περιοχή που η «ΤΔΒΚ» ανέλαβε να διοικήσει, αλλά πρόκειται για περιοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας που κατακτήθηκε διά της χρήσης βίας από την Τουρκία. Επιπρόσθετα, ελέγχεται το κατά πόσον υπάρχει κυβέρνηση που να ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο στην περιοχή. Και αυτό το κριτήριο δεν πληρούται, καθώς έχει κριθεί από το ΕΔΑΔ ότι τον «αποτελεσματικό έλεγχο» στην κατεχόμενη Κύπρο ασκεί η Τουρκία και όχι η «ΤΔΒΚ»[3].  Το ότι το ψευδοκράτος είναι ένα ετεροκαθοριζόμενο καθεστώς το κατατάσσει στην κατηγορία του«κράτους-μαριονέτας». Το τελευταίο κριτήριο είναι η ανεξαρτησία, δηλαδή η δυνατότητα σύναψης σχέσεων με άλλα κράτη. Κι εδώ η βαριά εξάρτηση του ψευδοκράτους από την Τουρκία καταδεικνύει πως τέτοια δυνατότητα δεν υπάρχει. Έτσι, λοιπόν, μπορούμε μετά βεβαιότητος να συνάγουμε πως η «ΤΔΒΚ» δεν ικανοποιεί τα διεθνώς παραδεδεγμένα κριτήρια, ούτως ώστε να αναγνωριστεί ως κυρίαρχο κράτος.
Ένα ακόμα στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν είναι το ότι η διεθνής κοινότητα δεν είναι πολύ θετική στο να αναγνωρίζει αποσχισθείσες οντότητες, γιατί κάτι τέτοιο θα οδηγούσε στον κατακερματισμό του διεθνούς σκηνικού. Αν και τα τελευταία  χρόνια αυτή η θέση δε φαίνεται να εφαρμόζεται απόλυτα, εντούτοις το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ΔΔΧ) διατηρεί την αρχή ότι οντότητες που προκύπτουν από χρήση ένοπλης βίας κατά παράβασιν του άρθρου 2§4 του Χάρτη του ΟΗΕ, δεν πρέπει να τυγχάνουν καμίας αναγνώρισης[4].
Αν και το διεθνές δίκαιο αναντίλεκτα καταδεικνύει την παράνομη φύση του ψευδοκράτους, εντούτοις επί του πρακτέου η Κυπριακή Δημοκρατία προβαίνει σε ανεπίτρεπτα λάθη και παραλείψεις, που θρέφουν την ολοένα εντεινόμενη τουρκική προπαγάνδα. Πολλές προσπάθειες έγιναν για έμμεση και άμεση αναγνώριση της οντότητας στη βόρεια Κύπρο. Κάποια ψήγματα αναγνώρισης περιλαμβάνονται στην άποψη που εξέφρασε obiter ο Λόρδος Denning –τον οποίο ακόμα και πολλοί Κύπριοι νομικοί λατρεύουν- στην απόφαση Hesperides Hotels. Στην υπό κρίση υπόθεση, ο προαναφερθείς Λόρδος ανέφερε ότι πρέπει να αναγνωρίζονται οι νόμοι και οι πράξεις ακόμη και ενός μη αναγνωρισμένου σώματος, που ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο σε μια περιοχή, εφόσον τέτοιοι νόμοι και πράξεις ρυθμίζουν την καθημερινότητα των ανθρώπων[5]. Ωστόσο, όπως προεξετέθη, μεταγενέστερα το ΕΔΑΔ έκρινε ότι δεν είναι η «ΤΔΒΚ» που ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο στα κατεχόμενα, αλλά η Τουρκία.
Επίσης, σημαντική είναι και η υποχώρηση της πλευράς μας ως προς τις συνομιλίες με τον εκάστοτε κατοχικό ηγέτη-εγκάθετο της Άγκυρας, αντί με την ίδια την Τουρκία. Με αυτό τον τρόπο αναβαθμίζεται ο ρόλος του «προέδρου»-αχυρανθρώπου που τοποθετεί η γείτονα στα κατεχόμενα. Έτσι, βλέπουμε τον επικεφαλής του ψευδοκράτους να ταξιδεύει εντός και εκτός Κύπρου με τα διακριτικά ενός ανύπαρκτου κράτους. Ακόμη, να γίνεται δεκτός από ξένους ηγέτες και να προσφωνείται, πολλές φορές και από ελληνόφωνους πολιτικούς, ως «πρόεδρος».
Περαιτέρω, με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων δημιουργήθηκε μια νοσηρή κατάσταση και εκπέμπεται η εικόνα ότι όντως υπάρχουν δύο κράτη στην Κύπρο. Γιατί, ενώ παλαιότερα υπήρχαν φρουρούμενα από την Εθνική Φρουρά οδοφράγματα και ευανάγνωστες προειδοποιήσεις ότι πιο πέρα βρίσκονται οι τουρκοκρατούμενες περιοχές, αντιθέτως τώρα υπάρχουν δίοδοι προς την «ΤΔΒΚ», όπου μεταβαίνουν χιλιάδες εξ ημών διά της επιδείξεως πολιτικών ταυτοτήτων και διαβατηρίων· σαν να πρόκειται, ακριβώς, να εισέλθουμε σε άλλο κράτος.
Άξιες αναφοράς είναι και οι προσπάθειες για θεσμοθέτηση του απευθείας εμπορίου ΕΕ-κατεχομένων,η ακτοπλοϊκή συνδεση Λαττάκειας-Αμμοχώστου και οι πτήσεις από και προς το παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου προερχόμενες, κυρίως, από το Ηνωμένο Βασίλειο. Το πιο τραγικό είναι ότι σε αυτές τις πτήσεις επιβαίνουν και πολλοί πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σημαντικό στοιχείο, επίσης, είναι και το ότι το ΕΔΑΔ αναγνώρισε την Επιτροπή Ακινήτων, που εδρεύει μεν στα κατεχόμενα, αλλά θεωρείται ένδικο μέσο της Τουρκίας. Το γεγονός ότι οι αποφάσεις της συγκεκριμένης Επιτροπής εφεσιβάλλονται στο «ανώτατο δικαστήριο» του ψευδοκράτους, και όχι της Τουρκίας, συμβάλλει στη δημιουργία εντύπωσης ότι υπάρχει στα κατεχόμενα μια ανεξάρτητη κρατική οντότητα.
Δεν πρέπει επ’ ουδενί να λησμονούμε την πιο μεγαλεπήβολη προσπάθεια νομιμοποίησης του ψευδοκράτους· το επαίσχυντο σχέδιο Ανάν. Διά της επιβολής του, η «ΤΔΒΚ» θα γινόταν ο ένας εκ των δύο εταίρων που θα συνιστούσαν την «Ενωμενη Κυπριακή Δημοκρατία» και με αυτό τον τρόπο τα εγκλήματα της Τουρκίας (εισβολή, παράνομη χρήση βίας, δολοφονίες αμάχων, αγνοούμενοι, έποικοι)θα περιεβάλλοντο το μανδύα μιας κίβδηλης νομιμότητας. Γενικότερα, τα αποτελέσματα του σχεδίου Ανάν δε διαφέρουν από αυτά μιας ενδεχόμενης λύσης στη βάση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας (ΔΔΟ), αφ’ ης στιγμής το ρηθέν σχέδιο ήταν η μορφοποίηση της μέχρι τότε αορίστου περιεχομένου ΔΔΟ. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί πως η τουρκική πλευρά δε θεωρεί πως με την ανακήρυξη του ψευδοκράτους έχει φτάσει στο «τέρμα του δρόμου», αλλά το αντιμετωπίζει σαν εφαλτήριο για την επίτευξη μιας ομοσπονδιακής λύσης[6]. Αυτό γιατί, σκοπός τους είναι η ολοκληρωτική τουρκοποίηση της νήσου, όπως το οραματίστηκε ο Νιχάτ Ερίμ από το 1956. Και ο τρόπος με τον οποίο θα επιτύχουν τους σχεδιασμούς τους είναι μέσω της ρατσιστικής, αντιδημοκρατικής και διαιρετικής ΔΔΟ, την οποία έχουν εγκολπωθεί όλοι πολιτικοί μας και την προωθούν με απαράμιλλο πάθος.
Εν κατακλείδι, είναι πασίδηλο πως με βάση το διεθνές δίκαιο η «ΤΔΒΚ» δεν μπορεί να θεωρηθεί κρατική οντότητα, ούτε να καταστεί υποκείμενο διεθνούς δικαίου. Ωστόσο, επειδή η διεθνής πρακτική των κρατών είναι εξαιρετικής σημασίας όσον αφορά τέτοια ζητήματα, θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Θα πρέπει, κατ’ αρχάς, να σταματήσουμε όσες ενέργειες αναβαθμίζουν το ψευδοκράτος (συνομιλίες με κατοχικό ηγέτη, διέλευση από τα οδοφράγματα προς τα κατεχόμενα, χρήση παράνομων αεροδρομίων, προσφυγές στην Επιτροπή Ακινήτων) και μετά να ξεκινήσουμε εκστρατεία διαφώτισης των ξένων ως προς το Κυπριακό. Να πάψουμε, επιτέλους, να επιδιώκουμε μια λύση στα πλαίσια της τουρκοβρετανικής εμπνεύσεως ΔΔΟ. Να διεκδικήσουμε την απελευθέρωση από τα τουρκικά στρατεύματα και μια λύση η οποία θα προκύψει από την απαρέγκλιτη εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατικής αρχής, αντί να προσπαθούμε ευηθώς να ακρωτηριάσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα για να χωρέσουν σε μια εξ ορισμού εθνοκτόνο λύση. Η «ΤΔΒΚ» είναι ένα «κράτος-μαριονέτα», θεμελιωμένο πάνω στα εδάφη της μισής μας πατρίδας. Απαράβατο καθήκον μας είναι ο άτεγκτος αγώνας για απελευθέρωση των κατεχομένων εδαφών μας και η απόλυτη εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εφ’ ολόκληρης της Κύπρου.

- – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – -
Υποσημειώσεις:
 [1] Σύμβαση του Μοντεβιδέο σχετικά με τα Δικαιώματα και τις Υποχρεώσεις των Κρατών (26 Δεκεμβρίου 1933), 165 League of Nations Treaty Series 19, άρθρο 1
[2] Iacovos Kareklas, International Law and Politics on Salalamis (Research Centre of Kykkos Monastery 2007) 122
[3] Loizidou v Turkey, App. No. 15318/89 (ECtHR, 18 December 1996) paras 56 and 57; Cyprus vTurkey, App. No. 25781/94 (ECtHR, 10 May 2001) paras 77, 78 and 80; Xenides-Arestis v. Turkey, App. No. 46347/99 (ECtHR, 22 December 2005) para 27
[4] Accordance with International Law of the Unilateral Declaration of Independence in respect of Kosovo(Advisory Opinion) (22 July 2010) last accessed 14 November 2012, para 81
[5] Hesperides Hotels v Aegean Turkish Holidays [1978] 1 All ER 277, 283
[6] Zaim Necatigil, The Cyprus Question and the Turkish Position in International Law (Oxford University Press 1993) 227

www.efylakas.com

Δεν υπάρχουν σχόλια: