Ενοχή και λήθη...

Της Ζέζας Ζήκου

Με το άρθρο περί «πολεμικής ενοχής» της Συνθήκης των Βερσαλλιών, η Γερμανία δεχόταν την ευθύνη για την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την πληρωμή πολεμικών επανορθώσεων. Οι όροι της Συνθήκης προκάλεσαν σοκ και οργή στη γερμανική κοινωνία, ενίσχυσαν τις ακραίες φωνές και εντέλει έφεραν στην εξουσία τους οραματιστές μιας δικτατορίας που θα έπαιρνε εκδίκηση για την ήττα των Γερμανών. Είχαν προηγηθεί πολλές κυβερνήσεις συνεργασίας και η εξαθλίωση της μεσαίας τάξης, καθώς η Δημοκρατία της Βαϊμάρης αδυνατούσε ν’ ανταποκριθεί στο κόστος (κοινωνικό και πολιτικό) της ήττας. Η ειρωνεία είναι ότι στον Μεσοπόλεμο η Γαλλία είχε απαιτήσει την τοποθέτηση επιτηρητών στις κρατικές εταιρείες μεταλλευμάτων και στην Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας. Η πρόταση είχε θεωρηθεί εθνική ταπείνωση... Πρέπει να ’ναι πολύ βραχεία η ιστορική μνήμη των Γερμανών. Οχι μόνο τα ’χουν ξεχάσει αυτά. Δεν θυμούνται καν τη ρήση του Αντενάουερ ότι «η Ιστορία είναι το σύνολο των πραγμάτων που μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί». Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης κατόρθωσε να επιζήσει από το 1924 μέχρι το 1929 αποκλειστικά με δανεικά, τα δε χρήματα για τις πολεμικές αποζημιώσεις του Πρώτου Παγκοσμίου που επέβαλε η Συνθήκη των Bερσαλλιών ήταν δανεικά κι αγύριστα. Η αδυναμία της Γερμανίας να πληρώσει τα χρέη αυτά συνέβαλε τα μέγιστα στη Μεγάλη Υφεση του 1929-31. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Αμερική επέβαλε για πολιτικούς λόγους στους συμμάχους της -εκτός από μερικές εξαιρέσεις- την αξίωση να μη ζητήσουν πολεμικές αποζημιώσεις μέχρι μια μελλοντική επανένωση των δύο Γερμανιών. Οταν έγινε η επανένωση, το 1990, η Γερμανία αρνήθηκε τα πάντα. Η Ελλάδα είναι ένα από τα κράτη που δεν πήραν ούτε πφένιχ! Πριν ακριβώς από 60 χρόνια, στις 27 Φεβρουαρίου 1953, η Ελλάδα και άλλες χώρες χάριζαν στην ηττημένη Γερμανία μεγάλο μέρος του χρέους της, βοηθώντας την να ορθοποδήσει και να ξαναγίνει οικονομική υπερδύναμη. Με αφορμή την εξηκοστή επέτειο της ιστορικής διάσκεψης του Λονδίνου, Γερμανοί ειδικοί καλούν τώρα τη χώρα τους να φερθεί το ίδιο γενναιόψυχα απέναντι στην Ελλάδα, για το καλό και των δύο. Πόσο μάλλον που τότε η Ελλάδα ανήκε στους δανειστές και αποδέχθηκε κι εκείνη τη διαγραφή του χρέους της τότε Δυτικής Γερμανίας. Χωρίς διαγραφή του επαχθούς χρέους μιας χώρας, δεν επιτυγχάνεται οικονομικό θαύμα όπως συνέβη στη μεταπολεμική Γερμανία. Η «σεισάχθεια», την οποία εξασφάλισε η Γερμανία με τη Συμφωνία του Λονδίνου την 27η Φεβρουαρίου 1953, της προσέφερε κάτι σπάνιο στην Ευρώπη του 20ού αιώνα: τη διαγραφή στο ήμισυ των προπολεμικών και μεταπολεμικών χρεών της. Κατά τη Γερμανίδα ιστορικό Ούρσουλα Ρόμπεκ-Γιασίνσκι του Πανεπιστήμιου της Στουτγάρδης, η Γερμανία με τη Συμφωνία του Λονδίνου έθεσε τα θεμέλια του λεγόμενου οικονομικού της θαύματος. Ο Γερμανός ειδικός σε θέματα μείωσης των χρεών των υπό ανάπτυξη χωρών, Γιούργκεν Kάιζερ, επισημαίνει ότι η διαγραφή του γερμανικού χρέους διαμόρφωσε τις προϋποθέσεις να αναδειχθεί η χώρα σε εξαγωγική δύναμη, εφόσον συνέφερε τους δανειστές της να παράγει, να πωλεί τα προϊόντα της και να τους εξοφλεί. «Κάτι αντίστοιχο θα έπρεπε να εφαρμοσθεί στην Ελλάδα», προτείνει. Απαιτήσεις από τη Γερμανία είχαν 70 χώρες, ενώ το 1953 το συνολικό χρέος της ανερχόταν σε 30 δισ. μάρκα (περίπου 15,3 δισ. ευρώ). Το ήμισυ αφορούσε την προπολεμική και το υπόλοιπο τη μεταπολεμική περίοδο. Αυτό αντιστοιχούσε στο 23% του ΑΕΠ τη στιγμή που το σημερινό ελληνικό χρέος υπερβαίνει το 160%. www.kathimerini.gr