Η πρόκληση της παγκόσμιας κρίσης

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗΣ
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, 
Κοσμήτορας Σχολής Διεθνών Σπουδών, 
Επικοινωνίας και Πολιτισμού
Πάντειο Πανεπιστήμιο

Οι απρόβλεπτες εξελίξεις που θα επηρεάσουν την Κύπρο και το κυπριακό πρόβλημα

Δεν υπάρχει καμία περίπτωση, σύμφωνα με αυτά που η διεθνής πολιτική μπορεί να εξηγήσει με τα σημερινά δεδομένα, να μην ενεργοποιηθούν οι ΗΠΑ

Η ΑΜΕΡΙΚΗ θα πλήξει τη Συρία πιθανότατα με πυραύλους θαλάσσης-εδάφους σε μια δράση 48 περίπου ωρών, σε αυτό που έχει γίνει γνωστό ως short και shock κτύπημα
Υπάρχει αναμφίβολα μια κατάσταση που διαμορφώνεται στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής που πρόκειται μετά βεβαιότητος να διαμορφώσει νέους συσχετισμούς πολιτικής και ισχύος, ίσως δε, κατά το μάλλον ή ήττον, να επαναδιατυπώσει το γεωπολιτικό σκηνικό της περιοχής.

Οι εξελίξεις προβλέπεται να είναι ραγδαίες. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση, σύμφωνα με αυτά που η διεθνής πολιτική μπορεί να εξηγήσει με τα σημερινά δεδομένα, να μην ενεργοποιηθούν οι ΗΠΑ, μόνες ή μετά συμμάχων προς την κατεύθυνση ενός ισχυρού πλήγματος στην κατεύθυνση του καθεστώτος Άσαντ. Αυτό εξηγείται ανεξαρτήτως άλλων παραμέτρων και δεδομένων, κυρίως από το γεγονός πως οι ΗΠΑ δεσμεύθηκαν διά στόματος Προέδρου ότι η χρήση χημικών είναι κόκκινη γραμμή, αποτελεί δηλαδή αιτία πολέμου.

Οι ΗΠΑ είναι η υπερδύναμη και το κύρος τους επιβάλλει την αντίδραση απέναντι σε αυτόν που θεωρείται πως παραβίασε τον διεθνή κανόνα της μη χρήσης χημικών. Η αξιοπιστία της υπερδύναμης την υποχρεώνει αφεύκτως σε αντίδραση. Αυτό σημαίνει πως οι ΗΠΑ θα πλήξουν τη Συρία πιθανότατα με πυραύλους θαλάσσης-εδάφους σε μια δράση 48 περίπου ωρών, σε αυτό που έχει γίνει γνωστό ως short και shock κτύπημα. Στη διάρκεια αυτού του πλήγματος υπολογίζουν να καταλύσουν το καθεστώς Άσαντ, προβάλλοντας διεθνώς την τιμωρία του εξαιτίας της παραβίασης διεθνών συνθηκών και κανόνων του διεθνούς δικαίου.

Εκείνο που θα μας απασχολήσει στο πλαίσιο αυτού του κειμένου αναφέρεται κατ' αρχάς στα ενδεχόμενα απρόβλεπτων εξελίξεων, που δεν είναι καθόλου απίθανο να επέλθουν, και στο πόσο οι εξελίξεις αυτές, είτε είναι δραματικές και απρόβλεπτες είτε είναι η απλή τιμωρία του καθεστώτος, θα επηρεάσουν την Κύπρο και το κυπριακό πρόβλημα. Αυτό το λέμε γιατί η Κύπρος, ούτως ή άλλως, είναι στο κέντρο των εξελίξεων γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά από τη γεωγραφική της θέση και πρέπει να φροντίσει να αξιοποιήσει θετικά και να μεγιστοποιήσει τα οφέλη για την Κυπριακή Δημοκρατία από τις αλλαγές που επέρχονται στην περιοχή, ενώ εκ δευτέρου αρχίζει λίαν συντόμως η διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού.

Δηλαδή ο κόσμος καίγεται και εμείς τον χαβά μας, σε μια περίοδο που θα έπρεπε να αποφύγουμε διαπραγμάτευση για το Κυπριακό. Τι μπορεί να συζητήσει κανείς για το Κυπριακό τώρα; Ούτως ή άλλως έχει περιθωριοποιηθεί ως διεθνές πρόβλημα, κατά τρόπο τραγικό, ενώ τώρα αυτά που συμβαίνουν στη γειτονιά μας, το διαγράφουν από οποιαδήποτε διεθνή ατζέντα προβλημάτων.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η Κύπρος βρίσκεται σήμερα ως γεωπολιτική θέση στο κέντρο του ενδιαφέροντος των Μεγάλων Δυνάμεων και των εξελίξεων στην περιοχή, από κάθε πλευρά. Οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και οι ευρωπαϊκές δυνάμεις ενδιαφέρονται για την Κύπρο, πρωτίστως για την αξιοποίηση αυτού που έλεγε ο Κίσινγκερ κάποτε ως αβύθιστου αεροπλανοφόρου, ο καθένα δρώντας από τη δική του πλευρά συμφερόντων.

Οι ΗΠΑ, σε συνεργασία με τις βρετανικές Βάσεις, διαθέτουν το μεγαλύτερο σύστημα παρακολούθησης και εικόνας για την περιοχή σε όλον τον κόσμο. Η Ρωσία ενδιαφέρεται για να έχει δυνατότητες ελλιμενισμού ή αεροπορικής βάσης. Το Ισραήλ επίσης. Ούτως ή άλλως έχει συνεργασία αμυντική με την Κύπρο. Οι Γάλλοι έχουν από το παρελθόν αξιοποιήσει εμπράκτως την αεροπορική βάση Ανδρέας Παπανδρέου, ενώ οι Γερμανοί και άλλες δυνάμεις, της Ελλάδος συμπεριλαμβανομένης, θα χρησιμοποιήσουν το δίχως άλλο λιμάνια και αεροδρόμια της Κύπρου για την υποδοχή και παραλαβή του μεγάλου κύματος προσφύγων που πρόκειται να κατακλύσει την περιοχή και ιδιαίτερα την Κύπρο, πριν, στη διάρκεια και μετά το κτύπημα. Αυτό σημαίνει πως επιβάλλει στην Κύπρο να προετοιμαστεί και σε αυτόν τον τομέα.

Είμαστε βέβαιοι πως η εμπειρία του παρελθόντος δημιουργεί τις προϋποθέσεις μιας άριστης προετοιμασίας για την αντιμετώπιση αυτής της απολύτως βεβαίας εξέλιξης, η οποία επέρχεται τις επόμενες εβδομάδες.

Η γεωπολιτική αναβάθμιση της Κύπρου και το ενδιαφέρον όλων για τον χώρο και τη χώρα δημιουργεί τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις ενίσχυσης της κρατικής υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό το γεγονός βοηθάει την Κύπρο να θέτει το ζήτημα της επίλυσης του Κυπριακού προς όλους τους συνομιλητές της και στη βάση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας, των ατομικών ελευθεριών και του κράτους δικαίου που επικαλούνται οι ΗΠΑ για τη Συρία και όχι μόνο.

Αυτό, βέβαια, από την άλλη επιβάλλει σ' εμάς να υποδείξουμε σε όλους αυτούς που ενδιαφέρονται για λύση τώρα ότι δεν είναι η ώρα της λύσης μέσα σ' έναν κυκεώνα δραματικών εξελίξεων που λαμβάνουν χώραν στην περιοχή μας. Η Κύπρος μπορεί να ξεκινήσει τη διαδικασία διαπραγμάτευσης αφού αποκατασταθούν οι διασαλευθείσες ισορροπίες στην περιοχή και το σκηνικό της νέας τάξης πραγμάτων έχει οικοδομηθεί. Παράλληλα, ενώ θα έχει ενισχύσει τη θέση της μέσα από τη γεωπολιτική αναβάθμιση, ακριβώς εξαιτίας της κρίσης και των ανακατατάξεων στην περιοχή.

Είμαστε υποχρεωμένοι για να σώσουμε τον τόπο, να κάνουμε υπομονή, να σχεδιάζουμε τις επόμενές μας κινήσεις, προβλέποντας σενάρια πολιτικών και γεωπολιτικών αλλαγών στην περιοχή. Είναι προφανές πως ο κόσμος αλλάζει, τίποτα δεν μένει στάσιμο ή στατικό. Εμείς μπορούμε και είμαστε υποχρεωμένοι να κινούμαστε με βάση τις εξελίξεις, αξιοποιώντας τις υπέρ της κοινωνίας, του κράτους και του λαού, του μέλλοντος τούτου του τόπου. Την ιστορία δεν την γράφουν αυτοί που περιμένουν τους άλλους να διαχειριστούν τις τύχες και το μέλλον της χώρας μας, αλλά την γράφουμε εμείς με αυτοπεποίθηση, θάρρος και σοφία. Η σοφία του πολιτικού συνίσταται στην ικανότητά του να προβλέπει, στη θέλησή του να αποφασίζει και στη δύναμή του να υπερασπίζεται τα συμφέροντα του έθνους.

Η Κύπρος έχει δυνατότητες. Μπορεί να έχει μέλλον, φτάνει να προχωρήσει σε εσωτερική κάθαρση στη σχέση της με το παρελθόν, δηλαδή τη διαφθορά και την ανεπάρκεια, να αποκτήσει αξιόπιστη ηγεσία που να κερδίζει τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη του λαού της και την εμπιστοσύνη των άλλων χωρών, ακριβώς γιατί αποδεικνύει τον σεβασμό στον εαυτό της και την πίστη στο μέλλον.

Δεν είμαστε ούτε προτεκτοράτο, ούτε αμπελοχώραφο κανενός…

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ορισμένοι κανόνες στην πολιτική, οι οποίοι είναι, όχι μόνο υπόθεση επιτυχίας, είναι προπάντων όρος επιβίωσης. Ένας τέτοιος βασικός κανόνας της πολιτικής είναι η αντίληψη που διαχέεται παντού πως αυτός ο τόπος διαθέτει ηγεσία που υπερασπίζεται με όλα τα μέσα τα συμφέροντα του λαού της, που δεν ενδίδει στις καθοδηγητικές παροτρύνσεις των τρίτων και δεν προσχωρεί σε αφεντικά, υποθηκεύοντας τον πολιτισμό και την πολιτική της χώρας τους.

Η άρνηση στα διεθνή πατροναρίσματα δηλώνει αυτοσεβασμό, εμπιστοσύνη και σεβασμό των τρίτων προς εσένα, διότι ακριβώς η εμπιστοσύνη προϋποθέτει τον δικό σου αυτοσεβασμό. Η raison d’etre επιβίωσης κάθε κράτους συνίσταται στην ικανότητά του να προβάλλει αξιόπιστη άμυνα. Αυτή η ικανότητα στηρίζει ως δύναμη αποτροπής την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων, που σημαίνει την υπεράσπιση της επικράτειας εδάφους, θάλασσας και αέρα.

Σήμερα βιώνουμε μία παρακμή. Είμαστε μίζεροι, μικρόψυχοι και φοβισμένοι. Αν δεν αλλάξουμε, είμαστε καταδικασμένοι σε μια πνευματική, πολιτιστική και πολιτική υποδούλωση σε μεγάλους και ισχυρούς. Αντίθετα, είμαστε σε θέση σήμερα, αν αλλάξουμε, να κερδίσουμε τη μάχη σε σχέση με τον εαυτό μας και την ιστορία μας, δηλαδή να αποκαταστήσουμε την εικόνα ενός λαού που διεκδικεί και κερδίζει την ελευθερία του. Η παγκόσμια κρίση βρίσκεται εν εξελίξει και η ηγεσία του τόπου οφείλει να αναλάβει πρωτοβουλίες τώρα, που να αναδεικνύουν την κρατική μας υπόσταση. Πρέπει να καταστήσουμε σαφές πως δεν είμαστε ούτε προτεκτοράτο, ούτε αμπελοχώραφο κανενός. Είμαστε ισότιμοι εταίροι και σύμμαχοι που υπερασπιζόμαστε τα συμφέροντα του τόπου μας προβάλλοντας την υπεραξία της γεωπολιτικής μας θέσης.

www.sigmalive.com