γράφει ο Ε. Χανιώτης
Βασικό και επίκεντρο πρόβλημα των σημερινών Ελλήνων είναι εκείνο της εθνικής συνείδησης, της εθνικής ταυτότητος. Είναι πράγματι τρομακτικό αν αναλογιστεί κανείς, το πώς ένας λαός ζυμωμένος ανά τους αιώνες με την ίδια του την μαγιά της εθνικής υπερηφάνειας, την οποία του έδινε η συνείδηση της εθνικής και πολιτισμικής του ετερότητας, κατέληξε να είναι σήμερα μια τηλεοπτική μάζα. Για τριάντα και πλέον χρόνια το κέντρο της συνείδησης του Έλληνα έχει μετατοπιστεί σε αλλότριες έως παρακμιακές καταστάσεις. Όλα εκείνα τα οποία χαρακτήριζαν και σηματοδοτούσαν την ελληνικότητα, ως ζωντανή οντότητα, όχι μόνο εξαφανίστηκαν, αλλά ακόμη χειρότερα, εξαχρειώθηκαν. Η κοινότητα και η κοινωνία προσώπων εξαχρειώθηκαν σε «δημόσιες σχέσεις», η Εκκλησιά εξαχρειώθηκε σε ιδεολογία, η Πατρίδα σε ευρωπαϊκά πακέτα επιδοτήσεων, η προσφορά και το φιλότιμο σε πελατειακές σχέσεις, και τέλος ο πολιτισμός σε εκφυλισμό.
Η νευρασθενής κατανάλωση και η αποθέωση του ατομικού συμφέροντος, ειδικά αρχής γενομένης από τα χρόνια της «εκσυγχρονιστικής» λαίλαπας, δημιούργησαν ένα κοινωνικό τέρας, ένα αποκρουστικό πρότυπο, κυρίαρχο στο μεγαλύτερο μέρος ολόκληρης της κοινωνικής δομής. Η απλότητα και ταυτόχρονα η αρχοντιά που χαρακτήριζαν την ελληνική φυλή σαρώθηκαν από το life style και την τηλεοπτική εκπόρνευση ενός ολόκληρου λαού.
Η αντίσταση σε όλη αυτή την συντελεσμένη πλέον καταστροφή είναι πλέον φανερό ότι δεν μπορεί να γίνει με ανακύκλωση των υλικών αυτής της ίδιας της καταστροφής. Δεν μπορείς να πολεμήσεις την οικονομοκρατία και την καταναλωτική κοινωνία, θέλοντας ο ίδιος να ενταχθείς σε αυτήν. Δεν μπορείς να πολεμήσεις την τηλεοπτική πανώλη και το life style με το να γίνεις μέρος τους, δεν μπορείς να αλλάξεις μια ιδεολογικοποιημένη κοινωνία κατασκευάζοντας δικά σου ιδεολογήματα.
Ο δρόμος της αντίστασης, η οδός για αυτήν την έσχατη μάχη επιβίωσης του Ελληνισμού, δεν μπορεί να ταυτίζεται σε καμιά περίπτωση με όλα αυτά που τον οδήγησαν στην καταστροφή. Ο δρόμος αυτός είναι κάτι πέρα και μακριά από όλα αυτά, αλλά ταυτόχρονα τόσο κοντά, σχεδόν ταυτόσημα, με τα συνειδησιακά και εθνικά ριζώματα των Ελλήνων, που ελπίζουμε ακόμη να υπάρχουν, έστω και καταχωμένα στα βάθη της ελληνικής ψυχής. Και αυτός ο δρόμος περνά μέσα από την συνειδησιακή αναδημιουργία των Ελλήνων.
Μια ξεχασμένη διάσταση αυτής της αντίστασης είναι ο λαϊκός πολιτισμός, η αυθεντικότερη έκφραση της φυλετικής ψυχής του διαχρονικού Ελληνισμού, που τον κράτησε όρθιο και ζωντανό ακόμη και σε περίοδο σκλαβιάς, και ταυτόχρονα υπήρξε μια τις πλέον μεγαλειώδεις εκδηλώσεις του πολιτισμικού του μεγαλείου. Ένας λαϊκός πολιτισμός όμως όχι με την έννοια της μουσειακής έκθεσης ή του φολκλορικού φαίνεσθαι, αλλά ζωντανός, κυρίαρχος και δημιουργός.
Η σκέψη μας πηγαίνει στην Αγγελική Χατζημιχάλη. Σ' αυτήν την μεγάλη και ξεχασμένη Ελληνίδα, η οποία υπήρξε η μητέρα της ελληνικής λαογραφίας, μελετώντας, καταγράφοντας και διαδίδοντας το μεγαλείο του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού, της παράδοσης μας, μ' αυτήν ακριβώς την έννοια της ζώσας δημιουργίας.
Η Αγγελική Χατζημιχάλη, αυθεντική εκπρόσωπος της γενιάς του '30, μαζί με τους Πικιώνη, Καλομοίρη, Παλαμά, Σικελιανό, Πολίτη, Κόντογλου, βαθύτατα επηρεασμένη από τον Περικλή Γιαννόπουλο, αναδεικνύει την ελληνική παράδοση ως την δομή της ελληνικής εθνικής ταυτότητας, μέσα από την ίδια την κοινωνία. Ζώντας η ίδια ως μια αυθεντική σχέση την λαϊκή παράδοση, και όχι μελετώντας την σαν μουσειακό έκθεμα.
Μια παράδοση ζωντανή η οποία σηματοδοτεί την συνέχεια του Ελληνισμού από τα αθώρητα βάθη των αιώνων, μέχρι το ρωμαϊκό του μεγαλείο, και την νεοελληνική του αρχοντιά. Ένας πολιτισμός που εμπεριέχει όλα εκείνα τα δομικά χαρακτηριστικά της ελληνικότητας: τέχνη, αισθητική, θείον, πόλεμος, αρετή, ήχος και χρώμα, αρχιτεκτονική, λιτότητα, ζωηρότητα, χαρά, λύπη, ζωή και θάνατος. Είναι ο πολιτισμός εκείνος ο οποίος δεν είναι νοητικό δημιούργημα,αλλά αυθόρμητη και αυθεντική έκφραση των ριζωμάτων μιας ολόκληρης φυλής.
Με προσωπικές της θυσίες και μόνο κίνητρο την πατρίδα, καταγράφει την λαϊκή ζωή στις αυθεντικές της εκφράσεις, μακριά από τα αστικά κέντρα, και εκδίδει ως καρπούς τα μνημειώδη έργα «Σκύρος », «Σαρακατσάνοι», και πολλά ακόμη για τις εθνικές ενδυμασίες, την λαϊκή τέχνη της Κύπρου, τους Τσάκωνες κτλ. Παράλληλα ιδρύει δική της σχολή για την εκμάθηση των λαϊκών τεχνών σε ορφανές Μικρασιάτισες. Παράλληλα το 1940 την βρίσκει στην πρώτη γραμμή του αγώνα ως πρόεδρο της επιτροπής παροχής βοήθειας και πρόνοιας στρατευόμενων!
Σήμερα ξεχασμένη, σχεδόν άγνωστη, χωρίς καμιά θέση στα σχολικά βιβλία, ούτε φυσικά στον «πολιτισμό» της πιστωτικής κάρτας. Την αόρατη μα αισθητή ψύχη της, την αισθάνεσαι σαν σε φέρουν τα βήματα σου στην Πλάκα, όπου βρίσκεται το αρχοντικό της, σήμερα μουσείο λαϊκής τέχνης. Μέσα σε αυτήν την μικρή περιπλάνηση, θα βλαστήσει στον καθένα νοερά η ελληνικότητα. Και αυτό είναι πράξη εθνικής αντίστασης.
Πηγή : www.elkosmos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου