Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου 2010

O «ηρωικός άνθρωπος» κατά Συκουτρή

Του πολίτη Παναγιώτη Παπαγαρυφάλλου
Α΄Αντιπροέδρου της Επιτροπής Ενημερώσεως για τα Εθνικά Θέματα

Ήρωας, λέει το λεξικό, «είναι άνθρωπος υπέρμετρα γενναίος, που αψηφά οποιονδήποτε κίνδυνο προκειμένου να εκπληρώσει το χρέος του ή να υπηρετήσει την ιδεολογία του».
Πρόκειται ακριβώς για τα εννοιολογικά εκείνα στοιχεία τα οποία συγκροτούν π.χ. την ηρωϊκή στάση του λόχου των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι ψήφισαν το μνημόνιο του Δ.Ν.Τ. και εν συνεχεία τα μέτρα της «σοσιαλιστικής» κυβέρνησης για το ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό των Ελλήνων.
Έτσι, με την «ηρωική» τους στάση μέσα στη βουλή, και κατά ωμή παράβαση του άρθρου του Συντάγματος, που επιτάσσει στους βουλευτές να ψηφίζουν κατά συνείδηση, απέδειξαν πραγματικά ότι είναι χέστες!
Χρόνια και χρόνια έμαθαν να κλείνουν μόνο δύο ρήματα: Αρπάζω, αρπάζεις, αρπάζει και το χέζω, χέζεις, χέζει!
Και τώρα, μετά τις ανθρώπινες και πολιτικές αυτές αθλιότητες έρχομαι στο σοβαρό θέμα του αληθινού ηρωισμού, όπως μας τον περιγράφει ο φιλόσοφος του Μεσοπολέμου Ιωάννης Συκουτρής (1901-1937), στο έργο του: «Η ηρωική αντίληψις της Ζωής» έλεγε: «Ο ηρωικός άνθρωπος ζη ταυτοχρόνως τον μεγαλύτερόν του πόνον και την μεγαλυτέραν του ελπίδα. Ζη την συντριβήν και τον πόνον του, αλλά ζη μαζί και την ηθικήν αναγκαιότητα του πόνου και του χαμού του. Ερωτεύεται την συντριβήν του... Εις την ετοιμότητα του κινδύνου τον σύρει... η γοητεία του κινδύνου... η συναίσθησις ότι είναι προνόμιο των εκλεκτών... να συντρίβωνται υπέρ των άλλων... Είναι εκείνος που θάπτεται δια να εορτασθή η ανάστασις και η ανάστασις χωρίς ταφήν δεν υπάρχει... Δεν αγνοεί τας απολαύσεις της Ζωής αλλά τας δοκιμάζει τόσον, όσον χρειάζεται... τας απολαύσεις αναζητεί εκείνος που δεν έχει να της δώση – και σε πλουτίζει όχι το να παίρνεις αλλά το να δίνεις... Ο ηρωικός άνθρωπος δεν ομοιάζει με τους καλούς και φρόνιμους αμαξάδες, οι οποίοι οδηγούν το αμαξάκι των «βραδέως αλλά ασφαλώς» από τους δρόμους τους στρωμένους και τους ησύχους προς το τέρμα, που άλλοι καθόρισαν...
Πράγματι, ο πόλεμος και ο κίνδυνος είναι το στοιχείον του, η απαραίτητος τροφή του. Ο πόλεμος λέγω και η νίκη, όχι η επιτυχία. Η επιτυχία δεν είναι πάντοτε νίκη... Επιτυχία σημαίνει πραγματοποίησις σκοπού, που ευρίσκεται έξω μας, και εκείνος έχει μέσα του τον σκοπόν και το νόημα της υπάρξεώς του.
Παρέχει την εντύπωσιν άφρονος και είναι άφρων... ο ηρωικός άνθρωπος είναι ο αιώνιος νέος... δεν έχει την φρόνησιν να δυσπιστή προς τους γύρω του. Να δυσπιστή προς τι; Δια ν’ αποφύγη τους κινδύνους; Μα αυτούς είναι ακριβώς που αναζητά η ψυχή του... Δι’ αυτόν, η επιτυχία δεν αποτελεί ούτε κριτήριον, ούτε ιδεώδες. Ιδεώδες και κριτήριον να ζήση δυνατός και ωραίος και είναι γενναιότερον και ωραιότερον να αδικηθής παρά να αδικήσης, να εξαπατηθής παρά να εξαπατήσης.... Πουθενά δεν φαίνεται περισσότερον η υπερηφάνεια του ηρωικού ανθρώπου, παρά εις τον τρόπον που διεξάγει τους λεγόμενους αγώνας ιδεών... σημασίαν δεν έχει το περιεχόμενον των ιδεών ενός ανθρώπου, αλλ’ η ψυχική δύναμις με την οποία τας κατέκτησε και τας κατέχει, όχι το τι πιστεύεις αλλά το πώς πιστεύεις ό,τι πιστεύεις. ....Υπερήφανος είναι, όχι εγωιστής και δι’ αυτό σπαταλά τον εαυτόν του. Η ευτυχία του είναι να δαπανά, ακριβέστερον ακόμη να δαπανάται.... Ο ηρωικός άνθρωπος αγνοεί την ζηλοτυπίαν... υπερασπίζεται προ παντός το αίσθημα της προσωπικής τιμής, ενώπιον της οποίας όλα τ' άλλα, πλούτος και μόρφωσις, εξουσία και υγεία, είναι ένα μηδέν...» (βλ. το κείμενο αυτό στο έργο του Ν. Καρρά «Ιωάννης Συκουτρής. Ο Έλληνας ιδεαλιστής», εκδ. «Πελασγός», Αθήνα, 2001, σελ. 91 επ.). Αυτός, λοιπόν, ο «ηρωικός άνθρωπος», όπως τον θέλει και όπως τον περιγράφει ο ιδεαλιστής φιλόσοφος, είναι ουσιαστικά ένας νέου τύπου άνθρωπος, ο οποίος ίσως μόνο κατ’ εξαίρεση, και μάλιστα σπάνια, μπορεί να συναντηθεί στον πλανήτη μας. Είναι ο τύπος του ανθρώπου τον οποίο έλαβε υπόψιν του ο Μαρξ για να οικοδομήσει την κομμουνιστική κοινωνία, αγνοώντας ότι το πρώτο και κυρίαρχο στοιχείο της ανθρώπινης φύσης είναι το ατομικό συμφέρον. Είναι αυτό ακριβώς το οποίο εμποδίζει τόσο την εμφάνιση του «ηρωικού ανθρώπου» του Συκουτρή όσο και την κομμουνιστική κοινωνία του Μαρξ (Για το ζήτημα αυτό βλ. το έργο μου: «Η Κομμουνιστική Ουτοπία», εκδ. «Κάδμος», Θεσσαλονίκη 2010, όπου και τα κεφάλαια για τη φύση του ανθρώπου).
Αυτό το ατομικό συμφέρον, που κυκλοφορεί στο DNA του ανθρώπου, τον μεταμορφώνει σε σκουλήκι, το οποί έρπει και συμφύρεται μέσα στις ανθρώπινες κοινωνίες, στις οποίες δεσπόζει η χαμέρπεια και η ποταπότητα, κατά κανόνα.
Όμως, έστω και ως όραμα, ας έχουμε για οδηγό τον ηρωικό άνθρωπο του Συκουτρή όταν κάποιες ηρωικές στιγμές αισθανόμαστε την ανάγκη να μην είμαστε σκουλήκια.
Κάπου, κάπου εμφανίζεται ενδεχομένως κι αυτή η ανθρώπινη ανάγκη.

Δεν υπάρχουν σχόλια: