Λίγο πρίν το 21

Του Γιατρού Θέμου Γκουλιώνη
Μέλος της Επιτροπής Ενημερώσεως για τα Εθνικά Θέματα

Εκείνη τη νύχτα του Σεπτέμβρη, τίποτα δεν πρόδιδε τι επρόκειτο να συμβεί. Δέκα επτά Σεπτεμβρίου τού 1814 κάπου στην Οδησσό της Ρωσίας. Σε ένα μισοφωτισμένο δωμάτιο ο Νικόλαος Σκουφάς, ο Αθανάσιος Τσακάλωφ και ο Εμμανουήλ Ξάνθος μετρούσανε τά λόγια τους και την καρδιά τους. Το φώς του λυχναριού χάραζε παράξενες σκιές στα πρόσωπά τους και βάθαινε τις κόγχες των ματιών, δίνοντάς τους όψη αλλόκοτη, όψη υπερκόσμιων όντων, όντων πού φτιάχτηκαν πρώτα από πνεύμα, και πού μετά τους προσέθεσε ο Θεός τη σάρκα για να το ντύσει, πές κρύβοντάς το, πές για να το εξυψώσει.
- Να διαλύσουμε με κάθε τρόπο την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Άλλη λύση δεν υπάρχει, κατέληξαν.
Μιλούσαν στα σοβαρά. Ένωσαν τά χέρια τους επάνω στο εικόνισμα της Παναγίας και αγκαλιάστηκαν δακρυσμένοι.
Εάν κάποιος έβλεπε από ψηλά αυτούς τους τρείς Έλληνες, άοπλους, σχεδόν αγράμματους μικροέμπορους να παίρνουν τέτοια απόφαση, να ανατρέψουν μια ολάκερη αυτοκρατορία, από τις ισχυρότερες πού είχε γνωρίσει μέχρι τότε ο κόσμος ολόκληρος, σίγουρα θα τους έλεγε τρελούς.
Παράξενη στ’ αλήθεια η ανθρώπινη υπόσταση. Μια ζωγραφιά πάνω σε ξύλο. Μια απεικόνιση του Θείου βρέφους στην τρυφερή αγκαλιά της Θεομάνας, και τρείς ανθρώπινες παλάμες να την αγγίζουν απαλά. Και η αυτοκρατορία του τρόμου κατέρρευσε. Ούτε οι πάνοπλες στρατιές. Ούτε τά βαριά κανόνια. Ούτε οι απάνθρωποι βασανισμοί και οι αμέτρητες δολοφονίες, ούτε το φρικιαστικό παιδομάζωμα, ούτε οι δολοπλοκίες καί οι εκφοβισμοί, ούτε η στρατολόγηση των προσκυνημένων, ούτε ακόμη και ο εσμός των προδοτών της Πατρίδος στάθηκαν αρκετά για να εμποδίσουν το θαύμα.
Οι τύραννοι έπεσαν και πάντοτε θα πέφτουν στα τάρταρα, όσο πανούργοι και σκληροί και αν είναι. Γιατί οι τύραννοι έχουν κρυμμένη μέσα τους και μιάν υπέροχη, δοσμένη από τον Θεό, ιδιότητα. Γεννούν αυτοί οι ίδιοι, τους τυραννοκτόνους τους.