ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Τοῦ Ἀντωνίου Ἀ. Ἀντωνάκου
Καθηγητοῦ, Φιλολόγου
Ἱστορικοῦ, Συγγραφέως
Β΄Ἀντιπροέδρου τῆς Ἐπιτροπῆς Ἐνημερώσεως ἐπἰ τῶν Ἐθνικῶν Θεμάτων

Σὰν νὰ μὴν ἔφθαναν ὅλα αὐτά, ποὺ μᾶς συμβαίνουν μὲ τὴν οἰκονομία, ἐπανῆλθε τὶς τελευταῖες ἡμέρες ἕνα θέμα, τὸ ὁποῖο ἔχει ἐπανακάμψει πολλὲς φορὲς μέχρι σήμερα, εὐτυχῶς ἀνεπιτυχῶς. Εἶναι τὸ θέμα τῆς μεταφράσεως τῶν εὐαγγελίων στὴν δημοτική. Μὰ εἴμαστε καλά; Ὁ ρόλος τῆς ἑλληνορθοδόξου («greek orthodox churtch» ὅπως λέγεται διεθνῶς) ἐκκλησίας, ἦταν κυρίως ἐθνικός. Ἐκτὸς ἂν στὴν ἀποβολὴ τοῦ ὅρου «ἐθνικός» ἀπὸ τὸ ὑπουργεῖο (ἀ)παιδείας, συνηγορεῖ σιωπηλὰ καὶ αὐτή. Μέσα στὸν ἐθνικὸ αὐτὸν ρόλο, πέρα ἀπὸ τὸν καθαρὰ «δογματικό», συμπεριλαμβάνεται καὶ ἡ γλῶσσα. Ἀναφέρω τὸν δογματικό, διότι τὰ Εὐαγγέλια τοῦ «Κυρίου Ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐγράφησαν στὴν ἑλληνικὴ καὶ μέσῳ αὐτῆς τῆς γλώσσας διαδόθηκαν σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Οἱ ἄλλοι χριστιανικοὶ λαοί, ποὺ μετέφρασαν τὰ εὐαγγέλια στὶς γλῶσσες τους, ἀπὸ τὰ ἑλληνικὰ τὸ ἔκαναν. Ἔχουμε λοιπὸν τὸ προνόμιο νὰ εἴμαστε κάτοχοι μιᾶς γλώσσης μοναδικῆς καὶ θείας. Καὶ τί λέμε; Ἐπειδὴ τὸ ποίμνιο δὲν καταλαβαίνει τὴν ἁπλῆ καθαρεύουσα, νὰ τοῦ τὰ κάνουμε «νιανιά» σὲ ἕνα νεοελλαδικὸ ἰδίωμα, τὸ ὁποῖο θὰ ἀφαιρέση ἀπὸ τὰ κείμενα αὐτὰ ὅλο τὸ νόημα καὶ ὅλη τὴν ὀμορφιά τους.
Καταλαβαίνετε; Ἀντὶ νὰ λάβη ἡ ἐκκλησία ὑπεύθυνη θέση γιὰ νὰ διδαχθῆ σωστὰ ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα μὲ τὴν ἱστορικὴ ὀρθογραφία της, τὴν ἱστορικὴ γραμματική της τοὺς κανόνες της, τὸ πολυτονικό, τὶς προθέσεις, θέλει νὰ «μεταφράση» τὴν Ἁγία Γραφὴ σὲ ἕνα ἰδίωμα, τὸ ὁποῖο δὲν περιλαμβάνει τίποτε ἀπὸ αὐτά, συμβάλλοντας μὲ τὴν σειρά της στὴν καταστροφὴ τοῦ ὑψίστου ἐργαλείου τοῦ νοῦ. Τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης.
Πρὶν χρόνια εἶχε γίνει πάλι προσπάθεια ἀπὸ τοὺς ἴδιους κύκλους νὰ μεταφρασθῆ ἡ Ἁγία Γραφὴ στὸ νεοελλαδικὸ ἰδίωμα, τὸ ὁποῖο κάποιοι ὀνομάζουν «δημοτική». Εἶχαν μάλιστα πείσει καὶ τὸν τότε Ἀρχιεπίσκοπο, τὸν μακαριστὸ Χριστόδουλο νὰ συναινέση. Τὸ σχετικὸ δημοσίευμα τότε ἔλεγε: «Ἀποσπάσματα τῆς Ἁγίας Γραφῆς θὰ ἀκουστοῦν γιὰ πρώτη φορὰ στὴν δημοτική, στὴν λειτουργία τῆς Κυριακῆς 19 Σεπτεμβρίου 2004. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀποφάσισε τὴν ἀνάγνωση μετάφρασης τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τῆς Ἀποστολικῆς Περικοπῆς στὴν Θεία Λειτουργία, κίνηση ποὺ ἐνέκρινε ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος. Ἡ ἀνάγνωση στὴν δημοτικὴ θὰ ἀρχίση δοκιμαστικὰ σὲ ναοὺς τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καὶ ἀργότερα θὰ ἐπεκταθῆ.Σύμφωνα τὸν ἐκπρόσωπο Τύπου τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς πατέρα Ἐπιφάνιο, τὸ ζήτημα τῆς κατανόησης τῶν λειτουργικῶν καὶ ἁγιογραφικῶν κειμένων ἀπὸ τοὺς πιστούς, καὶ κυρίως ἀπὸ τὰ παιδιά, ἀπασχολοῦσε ἐδῶ καὶ καιρὸ τὴν Ἱεραρχία τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας.Τὰ μεταφρασμένα κείμενα εἶναι κυρίως ἁγιογραφικὲς περικοπὲς (εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ ἀναγνώσματα), οἱ ὁποῖες διαβάζονται κατὰ τὴν λειτουργία τῆς Κυριακῆς. Πρὶν ἀπὸ τὸ μεταφρασμένο κείμενο θὰ διαβάζεται τὸ πρωτότυπο.Ἡ ἀπόδοση θὰ γίνεται ἀπὸ τὴν ἐπίσημη καὶ ἐγκεκριμένη ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο Μετάφραση τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος». Εὐτυχῶς μετὰ ἀπὸ ἐπίσκεψη στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ τοῦ τότε προεδρείου τῆς Ἑλληνικῆς Γλωσσικῆς Κληρονομιᾶς, καὶ μὲ παρέμβαση τοῦ ἐπιτίμου προέδρου της, Ἀκαδημαϊκοῦ κ. Ἀντώνη Κουνάδη καὶ τοῦ ἐξαιρέτου Γραμματέως της κ. Γιώργου Δολιανίτη, ὁ μακαριστὸς ἐπείσθη καὶ δὲν προχώρησε σὲ καθιέρωση τοῦ ἐγχειρήματος. Ὅμως ἐπειδὴ αὐτοὶ ποὺ ἔχουν στοχοποιήσει τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα δὲν τὸ βάζουν κάτω, ἐπανέρχονται καὶ τώρα, σὲ αὐτὴν τὴν δύσκολη γιὰ τὸ ἔθνος στιγμή.
Ἔχει κανεὶς ἀναρωτηθῆ γιατί τὴν ἐθνικὴ γλῶσσα τοῦ κάθε ἀτόμου τὴν λέμε «μητρική»; Διότι ἁπλούστατα τὴν μαθαίνει ἀπὸ τὴν μητέρα του, ἀπὸ αὐτὴν ποὺ τοῦ δίνει τὸ πρῶτο γάλα καὶ ἀνοίγει τὴν μητρική της ἀγκαλιὰ γιὰ νὰ προστατεύση τὸ μικρὸ καὶ ἀδύναμο παιδί. Ἔτσι πρέπει νὰ κάνη καὶ κάνει, μέχρι στιγμῆς, καὶ ἡ Μάνα Ἐκκλησία. Μαθαίνει τὴν μητρικὴ γλῶσσα στὰ παιδιά της. Καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ γλῶσσα, στὴν ὁποία ἐγράφησαν τὰ Εὐαγγέλια, ἡ κοινὴ ἑλληνική! Ἂν δὲν τὸ καταλάβουμε αὐτὸ, ἀνοίγουμε μία ἀκόμη κερκόπορτα γιὰ νὰ ἐπισπεύσουμε τὴν ἅλωση τῆς γλώσσης μας. Ἡ μεγάλη προσφορὰ τῆς ἐκκλησίας στὰ 400 χρόνια της τουρκοκρατίας εἶναι ἡ διάσωση τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσης μέσῳ τῶν ἐκκλησιαστικῶν κειμένων, τὰ ὁποῖα μάθαιναν ἀπ’ ἔξω κατὰ πλειοψηφίαν ἀγράμματοι ἄνθρωποι, χωρὶς κανένα πρόβλημα, ἀφοῦ καταλάβαιναν πολὺ καλὰ τί ἔλεγαν τὰ λόγια. Τί θὰ κερδίση φερ’ εἰπεῖν ὁ σύγχρονος Ἕλληνας ἄν, ἀντὶ νὰ πῆ τὴν φράση «Θεὸς φυλάξοι», ἐπειδὴ δὲν ὑπάρχει ἡ εὐκτικὴ σήμερα, πεῖ «Μακάρι ὁ Θεὸς νὰ φυλάξη»; Ἀπολύτως τίποτε. Ἀντιθέτως θὰ χάση ἀκόμη ἕναν προμαχῶνα στὸν πόλεμο ἐναντίον τῶν δολιοφθορέων. Καὶ βεβαίως, ὅταν χρειαζόμαστε πέντε λέξεις γιὰ νὰ ἀποδώσουμε τὸ ὄνομα δύο, κατανοοῦμε τὸ σημεῖο παρακμῆς. Ἀντὶ λοιπὸν ἡ ἐκκλησία νὰ προσπαθῆ νὰ μεταφράση τὴν Ἁγία Γραφή, ἐπειδὴ τὰ «γραμματισμένα» σήμερα ἑλληνόπουλα τὴν κατανοοῦν λιγώτερο ἀπὸ τὰ «ἀγράμματα» ἑλληνόπουλα τοῦ 1821, καλύτερα νὰ προσπαθήση νὰ πάρη θέση καὶ νὰ ἐπιβάλη τὴν ἐπαναφορὰ τῆς ὀρθῆς ἑλληνικῆς, τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας, τῆς ἱστορικῆς γραμματικῆς, τοῦ πολυτονικοῦ. Ἡ ἐκκλησία στὸν ἐθνικὸ γλωσσικὸ πόλεμο εἶναι προμαχώνας γλώσσης καὶ ὄχι «ΚΑ-ΨΙ- ΜΙ» γιὰ τὴν διευκόλυνση τῶν «μαμμόθρεφτων φαντάρων»! Ἂς τὸ ξανασκεφθῆ λοιπόν, ὅσο γίνεται πιὸ γρήγορα, καὶ νὰ μὴ συναινέση ποτὲ σὲ τέτοια πρόταση, ποὺ εἶναι σίγουρο ὅτι οἱ ἴδιοι κύκλοι θὰ τὴν ἐπαναφέρουν πάλι, πρὶν χάση καὶ τοὺς πιστοὺς ποὺ ἤδη ἔχει!
Καὶ σὰν νὰ μὴν ἔφθαναν ὅλα αὐτά, ἐπανῆλθε τὶς τελευταῖες ἡμέρες ἕνα θέμα, τὸ ὁποῖο ἔχει ἐπανακάμψει πολλὲς φορὲς μέχρι σήμερα, εὐτυχῶς ἀνεπιτυχῶς. Εἶναι τὸ θέμα τῆς μεταφράσεως τῶν εὐαγγελίων στὴν δημοτική. Μὰ εἴμαστε καλά; Ὁ ρόλος τῆς ἑλληνορθοδόξου («greek orthodox churtch» ὅπως λέγεται διεθνῶς) ἐκκλησίας, ἦταν κυρίως ἐθνικός. Ἐκτὸς ἂν στὴν ἀποβολὴ τοῦ ὅρου «ἐθνικός» ἀπὸ τὸ ὑπουργεῖο (ἀ)παιδείας, συνηγορεῖ σιωπηλὰ καὶ αὐτή. Μέσα στὸν ἐθνικὸ αὐτὸν ρόλο, πέρα ἀπὸ τὸν καθαρὰ «δογματικό», συμπεριλαμβάνεται καὶ ἡ γλῶσσα. Ἀναφέρω τὸν δογματικό, διότι τὰ Εὐαγγέλια τοῦ «Κυρίου Ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐγράφησαν στὴν ἑλληνικὴ καὶ μέσῳ αὐτῆς τῆς γλώσσας διαδόθηκαν σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Οἱ ἄλλοι χριστιανικοὶ λαοί, ποὺ μετέφρασαν τὰ εὐαγγέλια στὶς γλῶσσες τους, ἀπὸ τὰ ἑλληνικὰ τὸ ἔκαναν. Ἔχουμε λοιπὸν τὸ προνόμιο νὰ εἴμαστε κάτοχοι μιᾶς γλώσσης μοναδικῆς καὶ θείας. Καὶ τί λέμε; Ἐπειδὴ τὸ ποίμνιο δὲν καταλαβαίνει τὴν ἁπλῆ καθαρεύουσα, νὰ τοῦ τὰ κάνουμε «νιανιά» σὲ ἕνα νεοελλαδικὸ ἰδίωμα, τὸ ὁποῖο θὰ ἀφαιρέση ἀπὸ τὰ κείμενα αὐτὰ ὅλο τὸ νόημα καὶ ὅλη τὴν ὀμορφιά τους.
Καταλαβαίνετε; Ἀντὶ νὰ λάβη ἡ ἐκκλησία ὑπεύθυνη θέση γιὰ νὰ διδαχθῆ σωστὰ ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα μὲ τὴν ἱστορικὴ ὀρθογραφία της, τὴν ἱστορικὴ γραμματική της τοὺς κανόνες της, τὸ πολυτονικό, τὶς προθέσεις, θέλει νὰ «μεταφράση» τὴν Ἁγία Γραφὴ σὲ ἕνα ἰδίωμα, τὸ ὁποῖο δὲν περιλαμβάνει τίποτε ἀπὸ αὐτά, συμβάλλοντας μὲ τὴν σειρά της στὴν καταστροφὴ τοῦ ὑψίστου ἐργαλείου τοῦ νοῦ. Τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης. Πρὶν χρόνια εἶχε γίνει πάλι προσπάθεια ἀπὸ τοὺς ἴδιους κύκλους νὰ μεταφρασθῆ ἡ Ἁγία Γραφὴ στὸ νεοελλαδικὸ ἰδίωμα, τὸ ὁποῖο κάποιοι ὀνομάζουν «δημοτική». Εἶχαν μάλιστα πείσει καὶ τὸν τότε Ἀρχιεπίσκοπο, τὸν μακαριστὸ Χριστόδουλο νὰ συναινέση. Τὸ σχετικὸ δημοσίευμα τότε ἔλεγε: «Ἀποσπάσματα τῆς Ἁγίας Γραφῆς θὰ ἀκουστοῦν γιὰ πρώτη φορὰ στὴν δημοτική, στὴν λειτουργία τῆς Κυριακῆς 19 Σεπτεμβρίου 2004. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀποφάσισε τὴν ἀνάγνωση μετάφρασης τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τῆς Ἀποστολικῆς Περικοπῆς στὴν Θεία Λειτουργία, κίνηση ποὺ ἐνέκρινε ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος. Ἡ ἀνάγνωση στὴν δημοτικὴ θὰ ἀρχίση δοκιμαστικὰ σὲ ναοὺς τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καὶ ἀργότερα θὰ ἐπεκταθῆ.
Σύμφωνα τὸν ἐκπρόσωπο Τύπου τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς πατέρα Ἐπιφάνιο, τὸ ζήτημα τῆς κατανόησης τῶν λειτουργικῶν καὶ ἁγιογραφικῶν κειμένων ἀπὸ τοὺς πιστούς, καὶ κυρίως ἀπὸ τὰ παιδιά, ἀπασχολοῦσε ἐδῶ καὶ καιρὸ τὴν Ἱεραρχία τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας.Τὰ μεταφρασμένα κείμενα εἶναι κυρίως ἁγιογραφικὲς περικοπὲς (εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ ἀναγνώσματα), οἱ ὁποῖες διαβάζονται κατὰ τὴν λειτουργία τῆς Κυριακῆς. Πρὶν ἀπὸ τὸ μεταφρασμένο κείμενο θὰ διαβάζεται τὸ πρωτότυπο.Ἡ ἀπόδοση θὰ γίνεται ἀπὸ τὴν ἐπίσημη καὶ ἐγκεκριμένη ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο Μετάφραση τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος».
Εὐτυχῶς μετὰ ἀπὸ ἐπίσκεψη στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ τοῦ τότε προεδρείου τῆς Ἑλληνικῆς Γλωσσικῆς Κληρονομιᾶς, καὶ μὲ παρέμβαση τοῦ ἐπιτίμου προέδρου της, Ἀκαδημαϊκοῦ κ. Ἀντώνη Κουνάδη καὶ τοῦ ἐξαιρέτου Γραμματέως της κ. Γιώργου Δολιανίτη, ὁ μακαριστὸς ἐπείσθη καὶ δὲν προχώρησε σὲ καθιέρωση τοῦ ἐγχειρήματος. Ὅμως ἐπειδὴ αὐτοὶ ποὺ ἔχουν στοχοποιήσει τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα δὲν τὸ βάζουν κάτω, ἐπανέρχονται καὶ τώρα, σὲ αὐτὴν τὴν δύσκολη γιὰ τὸ ἔθνος στιγμή.Ἔχει κανεὶς ἀναρωτηθῆ γιατί τὴν ἐθνικὴ γλῶσσα τοῦ κάθε ἀτόμου τὴν λέμε «μητρική»; Διότι ἁπλούστατα τὴν μαθαίνει ἀπὸ τὴν μητέρα του, ἀπὸ αὐτὴν ποὺ τοῦ δίνει τὸ πρῶτο γάλα καὶ ἀνοίγει τὴν μητρική της ἀγκαλιὰ γιὰ νὰ προστατεύση τὸ μικρὸ καὶ ἀδύναμο παιδί. Ἔτσι πρέπει νὰ κάνη καὶ κάνει, μέχρι στιγμῆς, καὶ ἡ Μάνα Ἐκκλησία. Μαθαίνει τὴν μητρικὴ γλῶσσα στὰ παιδιά της. Καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ γλῶσσα, στὴν ὁποία ἐγράφησαν τὰ Εὐαγγέλια, ἡ κοινὴ ἑλληνική! Ἂν δὲν τὸ καταλάβουμε αὐτὸ, ἀνοίγουμε μία ἀκόμη κερκόπορτα γιὰ νὰ ἐπισπεύσουμε τὴν ἅλωση τῆς γλώσσης μας.
Ἡ μεγάλη προσφορὰ τῆς ἐκκλησίας στὰ 400 χρόνια της τουρκοκρατίας εἶναι ἡ διάσωση τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσης μέσῳ τῶν ἐκκλησιαστικῶν κειμένων, τὰ ὁποῖα μάθαιναν ἀπ’ ἔξω κατὰ πλειοψηφίαν ἀγράμματοι ἄνθρωποι, χωρὶς κανένα πρόβλημα, ἀφοῦ καταλάβαιναν πολὺ καλὰ τί ἔλεγαν τὰ λόγια. Τί θὰ κερδίση φερ’ εἰπεῖν ὁ σύγχρονος Ἕλληνας ἄν, ἀντὶ νὰ πῆ τὴν φράση «Θεὸς φυλάξοι», ἐπειδὴ δὲν ὑπάρχει ἡ εὐκτικὴ σήμερα, πεῖ «Μακάρι ὁ Θεὸς νὰ φυλάξη»; Ἀπολύτως τίποτε. Ἀντιθέτως θὰ χάση ἀκόμη ἕναν προμαχῶνα στὸν πόλεμο ἐναντίον τῶν δολιοφθορέων. Καὶ βεβαίως, ὅταν χρειαζόμαστε πέντε λέξεις γιὰ νὰ ἀποδώσουμε τὸ ὄνομα δύο, κατανοοῦμε τὸ σημεῖο παρακμῆς.
Ἀντὶ λοιπὸν ἡ ἐκκλησία νὰ προσπαθῆ νὰ μεταφράση τὴν Ἁγία Γραφή, ἐπειδὴ τὰ «γραμματισμένα» σήμερα ἑλληνόπουλα τὴν κατανοοῦν λιγώτερο ἀπὸ τὰ «ἀγράμματα» ἑλληνόπουλα τοῦ 1821, καλύτερα νὰ προσπαθήση νὰ πάρη θέση καὶ νὰ ἐπιβάλη τὴν ἐπαναφορὰ τῆς ὀρθῆς ἑλληνικῆς, τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας, τῆς ἱστορικῆς γραμματικῆς, τοῦ πολυτονικοῦ. Ἡ ἐκκλησία στὸν ἐθνικὸ γλωσσικὸ πόλεμο εἶναι προμαχώνας γλώσσης καὶ ὄχι «ΚΑ-ΨΙ- ΜΙ» γιὰ τὴν διευκόλυνση τῶν «μαμμόθρεφτων φαντάρων»! Ἂς τὸ ξανασκεφθῆ λοιπόν, ὅσο γίνεται πιὸ γρήγορα, καὶ νὰ μὴ συναινέση ποτὲ σὲ τέτοια πρόταση, ποὺ εἶναι σίγουρο ὅτι οἱ ἴδιοι κύκλοι θὰ τὴν ἐπαναφέρουν πάλι, πρὶν χάση καὶ τοὺς πιστοὺς ποὺ ἤδη ἔχει!