Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΠΟΥΦΕΣΗ
Τα σενάρια τα οποία επεξεργάζονται κορυφαίοι αναλυτές των ανά τον κόσμο στρατηγικών κέντρων, μόλις πριν από μια επταετία ενδέχεται να υπήρχαν μόνον στην ατζέντα συγγραφέων, οι οποίοι επιθυμούσαν να κάνουν καριέρα στον κόσμο της εσχατολογικής λογοτεχνίας και της επιστημονικής φαντασίας.
Εντούτοις, τα εν λόγω σενάρια αποτελούν βάσιμα υποστρώματα, πάνω στα οποία εργάζονται πυρετωδώς οι καλύτεροι crisis managers. Πολλά από αυτά ενέχουν τον σπόρο της αποσταθεροποίησης, κάποια πραγματεύονται στην καλύτερη περίπτωση μεμονωμένες περιφερειακές συρράξεις, ενώ οι ψίθυροι γύρω από έναν πόλεμο μεγαλύτερου ίσως παγκόσμιου βεληνεκούς, αρχίζουν και γίνονται σιγά σιγά καθαρές φωνές, οι οποίες κάνουν έκκληση για εφαρμογή μιας Realpolitik έστω και την τελευταία στιγμή. Πρόκειται φυσικά για σενάρια πολέμου ή πολέμων, οι οποίοι φέρουν το ωστικό κύμα των τελευταίων (?) μεγάλων κρίσεων του laissez-faire καπιταλισμού! Η εξουσία εμφανώς έχει περάσει σε χέρια τζογαδόρων, οι οποίοι παίζουν στην κυριολεξία στα χαρτιά, το μέλλον των εμποτισμένων με αίμα εδαφών των εθνικών χωρών. Στην προκειμένη φάση τρία ερωτήματα ανακύπτουν. Ισχύει τελικά ο «μύθος» της απόλυτης υπερδομής των ολιγαρχών, οι οποίοι έχουν ένα «απόλυτο σχέδιο»? Είναι έτοιμος ο κόσμος να έρθει αντιμέτωπος με έναν ενδεχομένως και μη συμβατικό, σαφώς όμως ολοκληρωτικό παγκόσμιο πόλεμο? Τέλος, ποια θα είναι η επόμενη ημέρα της επικείμενης επιχείρησης, «Καταστρέψατε αλλήλους»?
ΗΠΑ και μετακύληση παγκόσμιας υπεροχής
Η Αμερικανική υπερδύναμη, η οποία πραγματευόταν τον υπερ-θεσμό της «Δημοκρατίας», χρησιμοποιώντας τον παράλληλα ως μέσο παρέμβασης πέραν πάσας μομφής, έχει σταματήσει να υφίσταται. Εδώ χρειάζεται να εξηγήσουμε πως με το παραπάνω συμπέρασμα ούτε αποδεχόμαστε πως η δύναμη των ΗΠΑ δεν υφίσταται, ούτε πως οι ΗΠΑ δεν μπορούν να λειτουργήσουν πλέον σταθεροποιητικά για την παγκόσμια ασφάλεια. Κάθε αναλυτής, ο οποίος έχει γνώση του τι επίκειται, προσπαθεί να οραματιστεί έναν κόσμο, στον οποίο οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν την έστω και εξασθενημένη ισχύ τους προκειμένου να αποφευχθεί το τελευταίο βήμα που θα οδηγήσει στο αναπόφευκτο και στο μη αναστρέψιμο. Εκείνο που έχει σταματήσει να υφίσταται είναι η πολιτισμική συνιστώσα της πτυχής των ΗΠΑ, το δόγμα Ρέιγκαν, σύμφωνα με το οποίο οι Αμερικανικές δυνάμεις έχουν χρέος να βρίσκονται παντού, αποκαθιστώντας την Δημοκρατία, εφόσον αποτελούν την ενσάρκωση μιας μεταφυσικής έννοιας του «Καλού».
Είναι προφανές πως και δυνάμεις των Σεραφείμ να ήταν, θα δρούσαν σε μικρότερης έκτασης παρεμβατισμό, το ζήτημα όμως είναι πώς ένα απαρχαιωμένο δόγμα χρησιμοποιείται σαν επικάλυψη κέντρων λήψης αποφάσεων, τα οποία μεταβάλλονται συνεχώς ακολουθώντας τη ροή του κοινωνικού Δαρβινισμού, μιας βάναυσης οικονομικής πραγματικότητας, καθρέπτης της οποίας είναι και ο σημερινός χώρος δράσης των κρατών (ή εν πάσει περιπτώσει τα υβρίδια ιδιωτικών και δημοσίων ομάδων-φορέων δράσης, στα οποία καταχρηστικά και μόνο μπορούμε να αναφερόμαστε χρησιμοποιώντας την έννοια κράτος).
Για ιστορικούς λόγους αξίζει να σημειώσουμε πως επί εποχής Ρέιγκαν, τότε που ο ψυχρός πόλεμος βρισκόταν στο αποκορύφωμά του, οι ΗΠΑ προκειμένου να στραγγίξουν οικονομικά την πρώην ΕΣΣΔ των Αντρόποφ και Τσερνιένκο, άρχιζαν να απελευθερώνουν οικονομικές δυνάμεις, οι οποίες έμελλε να πιέσουν τις κοινωνίες σε μια αντίστροφη εξελικτική πορεία στην προ-Μακιαβέλι εποχή. Το αν το έπραξαν ορθώς ή όχι είναι ένα άλλο ζήτημα, το οποίο χρίζει τόμων ανάλυσης. Από τη μια, μετά την πτώση της ΕΣΣΔ οι ΗΠΑ κλήθηκαν να δράσουν στα πλαίσια ενός μονοπολικού συστήματος Γεωστρατηγικής ισχύος. Σύμφωνα με την κατάταξη των συστημάτων από τον John Mearsheimer, το πιο σταθερό Γεωστρατηγικό σχήμα είναι το διπολικό, όπου δύο δυνάμεις (πυρηνικές) διασταυρώνουν «τα ξίφη τους» με φόντο την M.A.D (Mutually Assured Destruction). Με άλλα λόγια, οι δύο αυτές δυνάμεις εκτός των πολέμων τύπου proxy, έχουν ελάχιστες έως και μηδενικές πιθανότητες να εμπλακούν σε έναν head to head πόλεμο μεταξύ τους, καθότι και οι δύο δυνάμεις «γνωρίζουν» πως άπαξ και ηχήσουν οι σάλπιγγες των πυρηνικών, οι επιπτώσεις θα είναι μη αναστρέψιμες.
Σε έναν μονοπολικό κόσμο, τα πράγματα εξελίσσονται μονομερώς και οι κοινωνίες παγκοσμίως επηρεάζονται από την πολιτισμική κουλτούρα που τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης της μιας και μοναδικής υπερδύναμης φροντίζουν να διαχέουν όσο μπορούν. Μπορεί οι ΗΠΑ να κέρδισαν τον ψυχρό πόλεμο, αλλά εν τέλει, όπως πολύ περίεργα φάνηκε στη συνέχεια, ίσως και θα προτιμούσαν να μην τον είχαν κερδίσει. Το 1997 οι συντελεστές της JP Morgan συγκεντρώθηκαν γύρω από ένα τραπέζι προκειμένου να βρουν την καλύτερη λύση ούτως ώστε να μετακυλήσουν το υπέρογκο χρέος που είχε σωρευτεί στα χέρια τους και φυσικά να κερδίσουν και κάτι παραπάνω. Η ιδέα των χρηματιστηριακών παραγώγων μετακύλησε όντως το χρέος, δίνοντας παράλληλα στους τραπεζίτες τη δυνατότητα να πωλούν και ασφάλιστρα κινδύνου (CDS) προκειμένου να εγγυηθούν τη βιωσιμότητά του. Στον ορίζοντα δεν υπήρχε απολύτως κανένας Γεωπολιτικός κίνδυνος τύπου ΕΣΣΔ και οι ΗΠΑ έπρεπε με κάποιον τρόπο να δικαιολογήσουν την ηγεμονία τους, είτε μέσω της προβολής ισχύος σε «μικρής έκτασης πολέμους», είτε μέσω των αγαθών τα οποία έρρεαν άφθονα, θρέφοντας το καπιταλιστικό lifestyle με…χαρτιά! Η άνοδος των Neocons του Μπους Τζούνιορ θεμελίωσε ένα μοτίβο ηγεσίας στην οποία η κορυφή της πυραμίδας δεν ήταν τίποτε άλλο εκτός από έναν καλοπληρωμένο δημόσιο υπάλληλο, ο οποίος στηριζόταν και δρούσε για λογαριασμό νέο-φεουδαρχών, οι οποίοι απεργάζονταν το Γεωπολιτικό status quo.
Όπως αποδείχτηκε, η μονοπολική ηγεμονία των ΗΠΑ απετέλεσε το πρελούδιο για έναν πολύ-πολικό πυρηνικό κόσμο, ένα εκρηκτικό μείγμα, το οποίο προέκυψε μερικώς ως αντίδραση στα χρόνια που οι ΗΠΑ καταχράστηκαν την ισχύ τους προκειμένου να ανοίξουν πολλαπλές εστίες πολεμικών ελκών, και φυσικά κατά ένα μεγάλο ποσοστό ως αιτία της επανόδου εθνικών κρατών, τα οποία χρησιμοποίησαν τα Γεωπολιτικά κενά, που δημιούργησε η μονομερής δράση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, για να γεμίσουν τις δικές τους Γεωστρατηγικές φιλοδοξίες.
Το σίγουρο πάντως, ως απεδείχθη, ήταν πως το οικονομικό ναδίρ, το οποίο χτύπησε τον Δυτικό κόσμο το 2008, βρήκε το ανατολικό ημισφαίριο καθώς επίσης και τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, έτοιμο προκειμένου να αναπροσδιορίσει τα Γεωγραφικά, αν μη τι άλλο, πεδία δράσης των χωρών που το απαρτίζουν (Ρωσία, Βραζιλία, Ινδία, Κίνα, Πακιστάν). Εγκλωβισμένες στο μη λειτουργικό μοτίβο των πολιτικών υποχειρίων οι ΗΠΑ καθώς επίσης και οι χώρες της Ευρώπης, παρατηρούσαν ανήμπορες την κρίση χρέους να χτυπά την πραγματική οικονομία και στη συνέχεια την Ευρώπη, ενώ οι χώρες της Μέσης Ανατολής σε ένα φαινομενικά «απρόβλεπτο» κρεσέντο προχώρησαν σε μια βίαιη αναδιάρθρωση ηγεσίας, αντικαθιστώντας την Γεωπολιτική νηνεμία με το χάος και την περαιτέρω άνοδο του ισλαμικού εξτρεμισμού.
Εφόσον ορίσαμε, εν τάχει, το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο έγιναν οι άνω αλλαγές, μπορούμε να απαντήσουμε και στα ερωτήματα, τα οποία προέκυψαν και ύστερα να προβούμε σε αξιολόγηση της κατάστασης όσον αφορά τον μελλοντικό αντίκτυπο, σε καμία όμως περίπτωση δεν μπορούμε να προβούμε σε «προβλέψεις» πρωτίστως διότι στην «μοριακή σούπα», στην οποία έχουν διασπαστεί τα κράτη είναι σχεδόν αδύνατον να εφαρμοστεί ένα μη κβαντικό πεδίο προβλέψεων. Τούτο σημαίνει πως όπως δεν μπορούμε να ορίσουμε την ακριβή θέση ενός σωματιδίου στο χώρο, παρά μόνο να το τοποθετήσουμε σε ένα συγκεκριμένο πεδίο δράσης, αναλόγως χαοκεντρικά μπορούν να αποτολμηθούν οι οποιεσδήποτε αξιολογήσεις-προβλέψεις. Η πρώτη ερώτηση που προκύπτει είναι αν οι διεργασίες σε επίπεδο Γεωοικονομίας, στον αιώνα της Γεωοικονομίας από τον Κλίντον και ύστερα, έγιναν σκόπιμα. Η απάντηση είναι πως «Ναι» έγιναν σκόπιμα, αλλά όχι από μεριάς πολιτικής διαχείρισης κατ’ανάγκην, όσο από μεριά εφαρμογής αναθεωρημένων-ελαστικών νομικών πλαισίων που ευνόησαν το ρίσκο, τα μονοπώλια και εν τέλει δημιούργησαν τον καζίνο-καπιταλισμό.
Η Δεύτερη ερώτηση που προκύπτει είναι αν οι εξελίξεις σε Γεωπολιτικό επίπεδο, οι οποίες έλαβαν χώρα μετά το 2008, ήταν σκοπίμως σκηνοθετημένες από ένα υπερεθνικό κατεστημένο στα πλαίσια της εφαρμογής ενός πολιτικού συστήματος τύπου Power Geopolitics. Εδώ καλούμαστε με τη σειρά μας να απαντήσουμε αν η γάτα του Schrödinger είναι πεθαμένη ή ζωντανή, πράγμα το οποίο δεν θα μάθουμε ποτέ, αν δεν ανοίξουμε το κουτί. Μέχρι, λοιπόν να ξεδιπλωθούν όλα τα τεκταινόμενα, και όντας υποχρεωμένοι να δεχτούμε και το Ναι και το Όχι, η απάντηση είναι διφορούμενη. Από τη μια, οι αναταραχές που ακολούθησαν την Αραβική Άνοιξη και η αποκαθήλωση των παλαιών ηγετών της Μέσης Ανατολής, αντικειμενικά ούτε τις ΗΠΑ συνέφεραν ούτε το Ισραήλ (πρωτίστως μάλλον το Ισραήλ). Από την άλλη η κίνηση της πώλησης της εθνικής τράπεζας της Λιβύης, μετά την λήξη των αεροπορικών βομβαρδισμών, μας δίνει τα στοιχεία εκείνα, τα οποία απλά επιβεβαιώνουν τα παραπάνω, δηλαδή την ύπαρξη αυτοδύναμων και αυτόνομων οικονομικών πυρήνων, οι οποίοι δρουν πέραν των παραδοσιακών κρατικών πλαισίων.
Είναι οι συγκεκριμένοι φορείς σε θέση να αντικαταστήσουν την επιρροή των κρατών? ΟΧΙ! Πρώτον, διότι δεν αποτελούν μια ενιαία υπερδομή, το αντίθετο, όπως προείπαμε μοιάζουν με φεουδάρχες που βρίσκονται συνεχώς σε πόλεμο μεταξύ τους. Συνεπώς ισχύει το ότι «ξέρουν τι κάνουν και είναι ικανοί να φέρουν την Νέα Τάξη Πραγμάτων»? Το ότι βρήκαν ευκαιρίες να «επιχειρηματοποιήσουν» ολόκληρες Γεωγραφικές ζώνες δεν σημαίνει πως έχουν και την ικανότητα να ελέγξουν τις δυνάμεις τις οποίες απελευθέρωσαν! Πώς είναι δυνατόν άλλωστε να ελεγχθεί ο Ισλαμικός εξτρεμισμός, η ακυβερνησία, η ανικανότητα των ηγετών να σταθούν στο ύψος των δημοκρατικών αρχών που ετέθησαν στην περίοδο των «παχιών αγελάδων»? Από την άλλη υπάρχουν χώρες που διατηρούν πεισματικά την εθνική τους ταυτότητα όπως η Ρωσία και η Κίνα (η δεύτερη έχοντας υιοθετήσει ένα περίεργο σύστημα πολιτικής οικονομίας στο μεταίχμιο του κομμουνισμού και του καπιταλισμού) και χώρες οι οποίες έχουν επανεμφανίσει τα συμπτώματα του συνδρόμου της αυτοκρατορίας, όπως π.χ. η Γερμανία. Είναι δηλαδή πιθανόν οι Γεωοικονομικοί πυρηνίσκοι να κλείνουν προς ένα ή περισσότερα υπερεθνικά συμφέροντα? Ναι, αλλά όχι αναγκαστικά ως αίτιο δημιουργίας αναρχίας και απανωτών οικονομικών κρίσεων, αλλά ως χειραγώγηση αυτών προκειμένου να φορμάρουν την δική τους τάξη σε ένα παγκόσμιο χάος.
Τέλος, στην περίπτωση των ΗΠΑ, μπορούν έστω και τώρα να προσδώσουν την απαιτούμενη σταθερότητα στις θερμές Γεωπολιτικές ζώνες? Με power politics σε επιχειρηματικό επίπεδο και junior politics σε πολιτικό, με ρητορικές τύπου Μιτ Ρόμνει και Τζον ΜακΚέιν (Η Ρωσία και η Κίνα είναι εχθροί των ΗΠΑ και τα καθεστώτα αυτών πρέπει να ανατραπούν πάραυτα, το Ιράν θα έπρεπε ήδη να έχει βομβαρδιστεί μαζί με την Συρία), με παραγκωνισμό χαρισματικών και ώριμων πολιτικών όπως ο Ρον Πολ, και με μια αδικαιολόγητη διάθεση ρεβανσισμού σε επικείμενες επιχειρήσεις και αποφάσεις του τύπου όλα ή τίποτα (Ιράν, Αντιπυραυλική ασπίδα στην Πολωνία), τα φαινόμενα δείχνουν δυστυχώς πως οι ΗΠΑ θα πρέπει να φθάσουν πρώτα στο έσχατο στάδιο να παλεύουν για την ίδια την περιφερειακή τους ηγεμονία στην Αμερικανική ήπειρο πριν αναδιαρθρωθούν ιδεολογικά, πολιτικά και πολιτισμικά. Δυστυχώς όμως μέχρι τότε, το Γεωπολιτικό κενό ολοένα και θα διευρύνεται και οι θερμές ζώνες θα γίνονται θερμότερες.
www.onalert.gr
Τα σενάρια τα οποία επεξεργάζονται κορυφαίοι αναλυτές των ανά τον κόσμο στρατηγικών κέντρων, μόλις πριν από μια επταετία ενδέχεται να υπήρχαν μόνον στην ατζέντα συγγραφέων, οι οποίοι επιθυμούσαν να κάνουν καριέρα στον κόσμο της εσχατολογικής λογοτεχνίας και της επιστημονικής φαντασίας.
Εντούτοις, τα εν λόγω σενάρια αποτελούν βάσιμα υποστρώματα, πάνω στα οποία εργάζονται πυρετωδώς οι καλύτεροι crisis managers. Πολλά από αυτά ενέχουν τον σπόρο της αποσταθεροποίησης, κάποια πραγματεύονται στην καλύτερη περίπτωση μεμονωμένες περιφερειακές συρράξεις, ενώ οι ψίθυροι γύρω από έναν πόλεμο μεγαλύτερου ίσως παγκόσμιου βεληνεκούς, αρχίζουν και γίνονται σιγά σιγά καθαρές φωνές, οι οποίες κάνουν έκκληση για εφαρμογή μιας Realpolitik έστω και την τελευταία στιγμή. Πρόκειται φυσικά για σενάρια πολέμου ή πολέμων, οι οποίοι φέρουν το ωστικό κύμα των τελευταίων (?) μεγάλων κρίσεων του laissez-faire καπιταλισμού! Η εξουσία εμφανώς έχει περάσει σε χέρια τζογαδόρων, οι οποίοι παίζουν στην κυριολεξία στα χαρτιά, το μέλλον των εμποτισμένων με αίμα εδαφών των εθνικών χωρών. Στην προκειμένη φάση τρία ερωτήματα ανακύπτουν. Ισχύει τελικά ο «μύθος» της απόλυτης υπερδομής των ολιγαρχών, οι οποίοι έχουν ένα «απόλυτο σχέδιο»? Είναι έτοιμος ο κόσμος να έρθει αντιμέτωπος με έναν ενδεχομένως και μη συμβατικό, σαφώς όμως ολοκληρωτικό παγκόσμιο πόλεμο? Τέλος, ποια θα είναι η επόμενη ημέρα της επικείμενης επιχείρησης, «Καταστρέψατε αλλήλους»?
ΗΠΑ και μετακύληση παγκόσμιας υπεροχής
Η Αμερικανική υπερδύναμη, η οποία πραγματευόταν τον υπερ-θεσμό της «Δημοκρατίας», χρησιμοποιώντας τον παράλληλα ως μέσο παρέμβασης πέραν πάσας μομφής, έχει σταματήσει να υφίσταται. Εδώ χρειάζεται να εξηγήσουμε πως με το παραπάνω συμπέρασμα ούτε αποδεχόμαστε πως η δύναμη των ΗΠΑ δεν υφίσταται, ούτε πως οι ΗΠΑ δεν μπορούν να λειτουργήσουν πλέον σταθεροποιητικά για την παγκόσμια ασφάλεια. Κάθε αναλυτής, ο οποίος έχει γνώση του τι επίκειται, προσπαθεί να οραματιστεί έναν κόσμο, στον οποίο οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν την έστω και εξασθενημένη ισχύ τους προκειμένου να αποφευχθεί το τελευταίο βήμα που θα οδηγήσει στο αναπόφευκτο και στο μη αναστρέψιμο. Εκείνο που έχει σταματήσει να υφίσταται είναι η πολιτισμική συνιστώσα της πτυχής των ΗΠΑ, το δόγμα Ρέιγκαν, σύμφωνα με το οποίο οι Αμερικανικές δυνάμεις έχουν χρέος να βρίσκονται παντού, αποκαθιστώντας την Δημοκρατία, εφόσον αποτελούν την ενσάρκωση μιας μεταφυσικής έννοιας του «Καλού».
Είναι προφανές πως και δυνάμεις των Σεραφείμ να ήταν, θα δρούσαν σε μικρότερης έκτασης παρεμβατισμό, το ζήτημα όμως είναι πώς ένα απαρχαιωμένο δόγμα χρησιμοποιείται σαν επικάλυψη κέντρων λήψης αποφάσεων, τα οποία μεταβάλλονται συνεχώς ακολουθώντας τη ροή του κοινωνικού Δαρβινισμού, μιας βάναυσης οικονομικής πραγματικότητας, καθρέπτης της οποίας είναι και ο σημερινός χώρος δράσης των κρατών (ή εν πάσει περιπτώσει τα υβρίδια ιδιωτικών και δημοσίων ομάδων-φορέων δράσης, στα οποία καταχρηστικά και μόνο μπορούμε να αναφερόμαστε χρησιμοποιώντας την έννοια κράτος).
Για ιστορικούς λόγους αξίζει να σημειώσουμε πως επί εποχής Ρέιγκαν, τότε που ο ψυχρός πόλεμος βρισκόταν στο αποκορύφωμά του, οι ΗΠΑ προκειμένου να στραγγίξουν οικονομικά την πρώην ΕΣΣΔ των Αντρόποφ και Τσερνιένκο, άρχιζαν να απελευθερώνουν οικονομικές δυνάμεις, οι οποίες έμελλε να πιέσουν τις κοινωνίες σε μια αντίστροφη εξελικτική πορεία στην προ-Μακιαβέλι εποχή. Το αν το έπραξαν ορθώς ή όχι είναι ένα άλλο ζήτημα, το οποίο χρίζει τόμων ανάλυσης. Από τη μια, μετά την πτώση της ΕΣΣΔ οι ΗΠΑ κλήθηκαν να δράσουν στα πλαίσια ενός μονοπολικού συστήματος Γεωστρατηγικής ισχύος. Σύμφωνα με την κατάταξη των συστημάτων από τον John Mearsheimer, το πιο σταθερό Γεωστρατηγικό σχήμα είναι το διπολικό, όπου δύο δυνάμεις (πυρηνικές) διασταυρώνουν «τα ξίφη τους» με φόντο την M.A.D (Mutually Assured Destruction). Με άλλα λόγια, οι δύο αυτές δυνάμεις εκτός των πολέμων τύπου proxy, έχουν ελάχιστες έως και μηδενικές πιθανότητες να εμπλακούν σε έναν head to head πόλεμο μεταξύ τους, καθότι και οι δύο δυνάμεις «γνωρίζουν» πως άπαξ και ηχήσουν οι σάλπιγγες των πυρηνικών, οι επιπτώσεις θα είναι μη αναστρέψιμες.
Σε έναν μονοπολικό κόσμο, τα πράγματα εξελίσσονται μονομερώς και οι κοινωνίες παγκοσμίως επηρεάζονται από την πολιτισμική κουλτούρα που τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης της μιας και μοναδικής υπερδύναμης φροντίζουν να διαχέουν όσο μπορούν. Μπορεί οι ΗΠΑ να κέρδισαν τον ψυχρό πόλεμο, αλλά εν τέλει, όπως πολύ περίεργα φάνηκε στη συνέχεια, ίσως και θα προτιμούσαν να μην τον είχαν κερδίσει. Το 1997 οι συντελεστές της JP Morgan συγκεντρώθηκαν γύρω από ένα τραπέζι προκειμένου να βρουν την καλύτερη λύση ούτως ώστε να μετακυλήσουν το υπέρογκο χρέος που είχε σωρευτεί στα χέρια τους και φυσικά να κερδίσουν και κάτι παραπάνω. Η ιδέα των χρηματιστηριακών παραγώγων μετακύλησε όντως το χρέος, δίνοντας παράλληλα στους τραπεζίτες τη δυνατότητα να πωλούν και ασφάλιστρα κινδύνου (CDS) προκειμένου να εγγυηθούν τη βιωσιμότητά του. Στον ορίζοντα δεν υπήρχε απολύτως κανένας Γεωπολιτικός κίνδυνος τύπου ΕΣΣΔ και οι ΗΠΑ έπρεπε με κάποιον τρόπο να δικαιολογήσουν την ηγεμονία τους, είτε μέσω της προβολής ισχύος σε «μικρής έκτασης πολέμους», είτε μέσω των αγαθών τα οποία έρρεαν άφθονα, θρέφοντας το καπιταλιστικό lifestyle με…χαρτιά! Η άνοδος των Neocons του Μπους Τζούνιορ θεμελίωσε ένα μοτίβο ηγεσίας στην οποία η κορυφή της πυραμίδας δεν ήταν τίποτε άλλο εκτός από έναν καλοπληρωμένο δημόσιο υπάλληλο, ο οποίος στηριζόταν και δρούσε για λογαριασμό νέο-φεουδαρχών, οι οποίοι απεργάζονταν το Γεωπολιτικό status quo.
Όπως αποδείχτηκε, η μονοπολική ηγεμονία των ΗΠΑ απετέλεσε το πρελούδιο για έναν πολύ-πολικό πυρηνικό κόσμο, ένα εκρηκτικό μείγμα, το οποίο προέκυψε μερικώς ως αντίδραση στα χρόνια που οι ΗΠΑ καταχράστηκαν την ισχύ τους προκειμένου να ανοίξουν πολλαπλές εστίες πολεμικών ελκών, και φυσικά κατά ένα μεγάλο ποσοστό ως αιτία της επανόδου εθνικών κρατών, τα οποία χρησιμοποίησαν τα Γεωπολιτικά κενά, που δημιούργησε η μονομερής δράση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, για να γεμίσουν τις δικές τους Γεωστρατηγικές φιλοδοξίες.
Το σίγουρο πάντως, ως απεδείχθη, ήταν πως το οικονομικό ναδίρ, το οποίο χτύπησε τον Δυτικό κόσμο το 2008, βρήκε το ανατολικό ημισφαίριο καθώς επίσης και τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, έτοιμο προκειμένου να αναπροσδιορίσει τα Γεωγραφικά, αν μη τι άλλο, πεδία δράσης των χωρών που το απαρτίζουν (Ρωσία, Βραζιλία, Ινδία, Κίνα, Πακιστάν). Εγκλωβισμένες στο μη λειτουργικό μοτίβο των πολιτικών υποχειρίων οι ΗΠΑ καθώς επίσης και οι χώρες της Ευρώπης, παρατηρούσαν ανήμπορες την κρίση χρέους να χτυπά την πραγματική οικονομία και στη συνέχεια την Ευρώπη, ενώ οι χώρες της Μέσης Ανατολής σε ένα φαινομενικά «απρόβλεπτο» κρεσέντο προχώρησαν σε μια βίαιη αναδιάρθρωση ηγεσίας, αντικαθιστώντας την Γεωπολιτική νηνεμία με το χάος και την περαιτέρω άνοδο του ισλαμικού εξτρεμισμού.
Εφόσον ορίσαμε, εν τάχει, το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο έγιναν οι άνω αλλαγές, μπορούμε να απαντήσουμε και στα ερωτήματα, τα οποία προέκυψαν και ύστερα να προβούμε σε αξιολόγηση της κατάστασης όσον αφορά τον μελλοντικό αντίκτυπο, σε καμία όμως περίπτωση δεν μπορούμε να προβούμε σε «προβλέψεις» πρωτίστως διότι στην «μοριακή σούπα», στην οποία έχουν διασπαστεί τα κράτη είναι σχεδόν αδύνατον να εφαρμοστεί ένα μη κβαντικό πεδίο προβλέψεων. Τούτο σημαίνει πως όπως δεν μπορούμε να ορίσουμε την ακριβή θέση ενός σωματιδίου στο χώρο, παρά μόνο να το τοποθετήσουμε σε ένα συγκεκριμένο πεδίο δράσης, αναλόγως χαοκεντρικά μπορούν να αποτολμηθούν οι οποιεσδήποτε αξιολογήσεις-προβλέψεις. Η πρώτη ερώτηση που προκύπτει είναι αν οι διεργασίες σε επίπεδο Γεωοικονομίας, στον αιώνα της Γεωοικονομίας από τον Κλίντον και ύστερα, έγιναν σκόπιμα. Η απάντηση είναι πως «Ναι» έγιναν σκόπιμα, αλλά όχι από μεριάς πολιτικής διαχείρισης κατ’ανάγκην, όσο από μεριά εφαρμογής αναθεωρημένων-ελαστικών νομικών πλαισίων που ευνόησαν το ρίσκο, τα μονοπώλια και εν τέλει δημιούργησαν τον καζίνο-καπιταλισμό.
Η Δεύτερη ερώτηση που προκύπτει είναι αν οι εξελίξεις σε Γεωπολιτικό επίπεδο, οι οποίες έλαβαν χώρα μετά το 2008, ήταν σκοπίμως σκηνοθετημένες από ένα υπερεθνικό κατεστημένο στα πλαίσια της εφαρμογής ενός πολιτικού συστήματος τύπου Power Geopolitics. Εδώ καλούμαστε με τη σειρά μας να απαντήσουμε αν η γάτα του Schrödinger είναι πεθαμένη ή ζωντανή, πράγμα το οποίο δεν θα μάθουμε ποτέ, αν δεν ανοίξουμε το κουτί. Μέχρι, λοιπόν να ξεδιπλωθούν όλα τα τεκταινόμενα, και όντας υποχρεωμένοι να δεχτούμε και το Ναι και το Όχι, η απάντηση είναι διφορούμενη. Από τη μια, οι αναταραχές που ακολούθησαν την Αραβική Άνοιξη και η αποκαθήλωση των παλαιών ηγετών της Μέσης Ανατολής, αντικειμενικά ούτε τις ΗΠΑ συνέφεραν ούτε το Ισραήλ (πρωτίστως μάλλον το Ισραήλ). Από την άλλη η κίνηση της πώλησης της εθνικής τράπεζας της Λιβύης, μετά την λήξη των αεροπορικών βομβαρδισμών, μας δίνει τα στοιχεία εκείνα, τα οποία απλά επιβεβαιώνουν τα παραπάνω, δηλαδή την ύπαρξη αυτοδύναμων και αυτόνομων οικονομικών πυρήνων, οι οποίοι δρουν πέραν των παραδοσιακών κρατικών πλαισίων.
Είναι οι συγκεκριμένοι φορείς σε θέση να αντικαταστήσουν την επιρροή των κρατών? ΟΧΙ! Πρώτον, διότι δεν αποτελούν μια ενιαία υπερδομή, το αντίθετο, όπως προείπαμε μοιάζουν με φεουδάρχες που βρίσκονται συνεχώς σε πόλεμο μεταξύ τους. Συνεπώς ισχύει το ότι «ξέρουν τι κάνουν και είναι ικανοί να φέρουν την Νέα Τάξη Πραγμάτων»? Το ότι βρήκαν ευκαιρίες να «επιχειρηματοποιήσουν» ολόκληρες Γεωγραφικές ζώνες δεν σημαίνει πως έχουν και την ικανότητα να ελέγξουν τις δυνάμεις τις οποίες απελευθέρωσαν! Πώς είναι δυνατόν άλλωστε να ελεγχθεί ο Ισλαμικός εξτρεμισμός, η ακυβερνησία, η ανικανότητα των ηγετών να σταθούν στο ύψος των δημοκρατικών αρχών που ετέθησαν στην περίοδο των «παχιών αγελάδων»? Από την άλλη υπάρχουν χώρες που διατηρούν πεισματικά την εθνική τους ταυτότητα όπως η Ρωσία και η Κίνα (η δεύτερη έχοντας υιοθετήσει ένα περίεργο σύστημα πολιτικής οικονομίας στο μεταίχμιο του κομμουνισμού και του καπιταλισμού) και χώρες οι οποίες έχουν επανεμφανίσει τα συμπτώματα του συνδρόμου της αυτοκρατορίας, όπως π.χ. η Γερμανία. Είναι δηλαδή πιθανόν οι Γεωοικονομικοί πυρηνίσκοι να κλείνουν προς ένα ή περισσότερα υπερεθνικά συμφέροντα? Ναι, αλλά όχι αναγκαστικά ως αίτιο δημιουργίας αναρχίας και απανωτών οικονομικών κρίσεων, αλλά ως χειραγώγηση αυτών προκειμένου να φορμάρουν την δική τους τάξη σε ένα παγκόσμιο χάος.
Τέλος, στην περίπτωση των ΗΠΑ, μπορούν έστω και τώρα να προσδώσουν την απαιτούμενη σταθερότητα στις θερμές Γεωπολιτικές ζώνες? Με power politics σε επιχειρηματικό επίπεδο και junior politics σε πολιτικό, με ρητορικές τύπου Μιτ Ρόμνει και Τζον ΜακΚέιν (Η Ρωσία και η Κίνα είναι εχθροί των ΗΠΑ και τα καθεστώτα αυτών πρέπει να ανατραπούν πάραυτα, το Ιράν θα έπρεπε ήδη να έχει βομβαρδιστεί μαζί με την Συρία), με παραγκωνισμό χαρισματικών και ώριμων πολιτικών όπως ο Ρον Πολ, και με μια αδικαιολόγητη διάθεση ρεβανσισμού σε επικείμενες επιχειρήσεις και αποφάσεις του τύπου όλα ή τίποτα (Ιράν, Αντιπυραυλική ασπίδα στην Πολωνία), τα φαινόμενα δείχνουν δυστυχώς πως οι ΗΠΑ θα πρέπει να φθάσουν πρώτα στο έσχατο στάδιο να παλεύουν για την ίδια την περιφερειακή τους ηγεμονία στην Αμερικανική ήπειρο πριν αναδιαρθρωθούν ιδεολογικά, πολιτικά και πολιτισμικά. Δυστυχώς όμως μέχρι τότε, το Γεωπολιτικό κενό ολοένα και θα διευρύνεται και οι θερμές ζώνες θα γίνονται θερμότερες.
www.onalert.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου