Μια από τις «Επιστολές» του Βυζαντινού σοφού χρονογράφου Δημητρίου Κυδώνη του Θεσσαλονικέως αρχίζει με αυτή τη φράση :
«Το αρχαίον κακόν, οι Τούρκοι επαρθέντες βαρύτεροι γεγόνασιν ημίν…..»
Το αρχαίον κακόν….. Η φράση αυτή εικονίζει, σαν αιώνιο σύμβολο τη μοίρα των εθνών, που είναι συνυφασμένη μόνιμα με τη ζωή και τη συμπεριφορά των γειτόνων κι η ιστορία τους είναι ακριβώς η ιστορία των σχέσεων με τους γείτονες. Πανάρχαιη πείρα οδηγούσε τον Όμηρο να λέγει ότι, όταν έχεις γιορτή στο σπίτι σου, να καλείς τον φίλο σου, να καλείς τον εχθρό σου, προ πάντων όμως να καλείς εκείνον, «άς σέθεν εγγύθι ναίει», δηλαδή τον γείτονά σου, προφανώς επειδή αυτού η συμπεριφορά επηρεάζει περισσότερο τη ζωή σου.
Τα προβλήματα με τους γείτονες αποτελούν πάντοτε τον άξονα της πολιτικής των εθνών. Βασική μέριμνα των κυβερνητών είναι η ειρηνική διευθέτηση αυτών των προβλημάτων- αλλά, ταυτόχρονα κατά μια μίαν αντίστροφην εικόνα, και η επαγρύπνιση και η ετοιμότης για την αντιμετώπιση αυτού του ίδιου του γείτονα που η συμπεριφορά του μοιραία παρουσιάζει υφέσεις και εξάρσεις εντυπωσιακές που καταδικάζουν τα έθνη σε μια ένταση και επαγρύπνηση όταν οι γείτονες, «επαρθέντες» θέτουν σε κίνδυνο την ειρηνική συνύπαρξη.
Μια τέτοια φάση ιστορικής «επάρσεως» των γειτόνων έχει αρχίσει με την εισβολή στη Κύπρο που την τρίτη θλιβερή επέτειό της εμνημονεύσαμε πρίν από λίγες μέρες. Και η έπαρση συνεχίζεται και έχει θέσει τη χώρα μας σε στάση εντατικής προσοχής και επαγρυπνήσεως.
Μια τέτοια ένταση συνεπάγεται κατανάλωση δυνάμεων και προσπαθείας. Όχι μόνον επειδή σημαίνει και υλικές δαπάνες εξοπλισμού και προπαρασκευής(που μοιραία αφαιρούνται από τα ποσοστά υλικής ευημερίας του λαού) – αλλά και επειδή οδηγεί και σε ένταση ψυχολογική που κρατεί άγρυπνα το λαό, περισπά την προσοχή του από τα καθημερινά παραγωγικά του έργα, και άρα μειώνει την απόδοσή του.
Επιτυχία των κυβερνώντων είναι, ότι διατηρούν κατά την παρούσα στιγμή το ειρηνικό κλίμα στο εσωτερικό και αποτρέπουν την ψυχολογία της εντάσεως και του εκνευρισμού. Παρ’ όλα αυτά από την αντίληψη του λαού, ενός λαού που ζεί σε καθεστώς ελευθερίας και δημοκρατίας δεν διαφεύγει ποτέ το στοιχείο κρίσεως που ενυπάρχει στην εκάστοτε παρούσα πολιτική κατάσταση. Αυτό είναι το βασικό γνώρισμα της Δημοκρατίας ότι επιτρέπει στο λαό, να έχει σωστή αντίληψη των καταστάσεων, που δεν κρύβονται στο σκοτάδι. Κααι έργο πια της πολιτικής ηγεσίας είναι να κατευθύνουν σωστά τις συνέπειες αυτής της αντιλήψεως.
Η σημερνή κατάσταση με τους γείτονες «επαρθέντες» κατά τον ιστορικό, δεν έχει κορυφωθεί σε βαθμό εθνικής κρίσεως. Κανείς όμως δεν ημπορεί ν’ αρνηθεί, ότι φέρει μέσα της τα στοιχεία μιας κρίσεως που διαγράφεται ως ένα ενδεχόμενο προσεχές ή απώτερο, στον ορίζοντα. Είναι μια κατάσταση ανάλογη με εκείνην, η οποία στην ιατρική, καλείται «υποξεία», - ένας όρος που σημαίνει περίπου «οξύτης», η οποία παρατείνεται και χρονίζει».
Τα βασικά χαρακτηριστικά των εθνών δεν αλλάζουν ούτε με την πάροδο των αιώνων. Γι αυτό και δεν έχουν αλλάξει και σήμερα τα βασικά χαρακτηριστικά των Τούρκων «του αρχαίου κακού», ούτε η νοοτροπία τους : ενώ εχρησιμοποίησαν την βία και την αυθαιρεσία, ενώ καταπατούν ομόψηφες αποφάσεις των Διεθνών Οργανισμών παράλληλα προβάλλουν ισχυρισμούς με σοφιστική νομιμοφάνεια που είναι σχεδόν σοκαριστική για τους παραδεδεγμένους κανόνες των διεθνών σχέσεων και παρακάθηνται στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων με μια αληθινά πρωτότυπη αταραξία και διαφεύγουν όπως τα χέλια, τις λαβίδες των νομικών κανόνων. Υπ’ αυτές τις συνθήκες και κάθε διάθεση κατανοήσεως από μέρους μας, θα ήταν πιθανό να μην την εννοούν, αλλά και την θεωρούν, όπως έγραφε ο κ. Ηλιού, ως «ένα το κρατούμενον», για να κλιμακώσουν τις αξιώσεις των. Και στο βάθος, θεμέλιο της πολιτικής των είναι το αξίωμα «μακάριοι οι κατέχοντες» - αξίωμα τόσο προσφιλές στην αυθερεσία.
Η νοοτροπία λοιπόν έμεινε αναλλοίωτη – αλλά οι σημερινές εξελίξεις των διεθνών σχέσεων έχουν δώσει στο ελληνοτουρκικό πρόβλημα μια σατανική, θα έλεγε κανείς περιπλοκή όπου η αντιδικία μ’ ένα γείτονα είναι παράδοξα συνυφασμένη μ’ ένα δεσμό συμμαχίας μαζί του, αλλά και μ’ έναν δεσμό αμφοτέρων των αντιδίκων προς έναν ευρύτερο συνασπισμό κρατών. Ισως ποτέ άλλοτε μια ελληνική κυβέρνηση δεν βρέθηκε υποχρεωμένη να κάνει τόσο δυσχερείς χειρισμούς μέσα σ’ ένα πλέγμα σχέσεων τόσο λεπτό όσο και περίπλοκο, δια μέσου του οποίου πρέπει να διέρχονται οι χειρισμοί, χωρίς ν’ αγκιστρωθούν, να παραμορφωθούν και να κινδυνεύσουν να οδηγήσουν σε αποτελέσματα επιζήμια. Και κανείς δεν ημπορεί να αρνηθεί ότι η κυβέρνηση εκτελεί ανά πάσα στιγμήν αυτούς τους χειρισμούς με ηρεμία με αυτοσυγκράτηση και με μιαν ασφαλή εμπειρία, που εμπνέει εμπιστοσύνη και καθησύχαση στο λαό.
Αυτό όμως δεν αρκεί. Σε περιστάσεις όπως οι σημερινές πρέπει σ ύ σ σ ω μ ο το έθνος να συμμετέχει στη τεράστια αυτή προσπάθεια. Η θαυμαστή αυτοσυγκράτηση, στην οποία οδηγείται ο λαός από την υπεύθυνη ηγεσία του, πρέπει να συνοδεύεται από την επίγνωση του μεγάλου προβλήματος, που μας χωρίζει από τους Τούρκους τόσο ριζικά, όσο είναι τα προαιώνια χαρακτηριστικά των και οι βλέψεις των πάνω στα απαράγραπτα δικαιωματά μας. Και όταν το μέγεθος και η πραγματική σημασία των προβλημάτων γίνουν αντιληπτά τότε πιστεύω ότι αυτομάτως το έθνος θα συσσωματωθεί για να αντιμετωπίσει το μεγάλο μας εθνικό θέμα.
Είναι πλέον γνωστή η κλασική εικόνα του έθνους μας που επαναλαμβάνεται στερεότυπα σε κάθε καμπή της ιστορίας μας. Ενώ έως ακόμη τις παραμονές μιας εθνικής κρίσεως ασχολούμεθα και καταναλισκόμεθα «εις πολλάς προς αλλήλους στάσεις και φιλονεικίας, και τας υπέρ των πρωτείων έριδας» ξαφνικά, όταν ξεσπάσει ο κίνδυνος, τότε εγκαταλείπουμε τις διαφωνίες μας, ενούμεθα και «σαν ένας άνθρωπος» αντιμετωπίζουμε την κρίση. Και τότε θαυματουργούμε όπως έχει αποδείξει η ιστορία.
Ναι, αλλά γιατί ύστερα από εμπειρία τόσων αιώνων, αιώνων που είναι γεμάτοι θυσίες, να επαναπαυόμεθα στην επανάληψη αυτού του κλασικού φαινομένου: Γιατί να στηριζόμαστε στο ιστορικό «θαύμα» - και να μην αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις πριν φθάσουν στο έπακρο, με ηρεμία, με επίγνωση με αυτοκυριαρχία και προ πάντων με αυστηρή επαγρύπνηση από σύσσωμο το έθνος, σε μια κοινή για όλους και καθολική προσπάθεια;
Μια τέτοια εντατική και σύσσωμη επαγρύπνηση και προσπάθεια, μας επιβάλλουν οι σημερινές περιστάσεις. Οι υπεύθυνοι κυβερνήτες έχουν δώσεις το σύνθημα : «Είμαστε έτοιμοι και αποφασισμένοι». Οι δύο αυτές λέξεις περικλείουν τα πάντα. Και η μεν απόφαση για την υπεράσπιση των εθνικών μας αγαθών είναι δεδομένη. Η ετοιμότης όμως, ιδίως η εθνική, προυποθέτει τεράστια προσπάθεια και κατανάλωση όλου του εθνικού δυναμικού ιδίως του πνευματικού δυναμικού του έθνους. Αυτό κυρίως πρέπει να κινητοποιηθεί ολοκληρωτικά, για να μετάσχει στην υπέρτατη προσπάθεια της πολιτικής ηγεσίας για να εξασφαλίσει την ετοιμότητα του έθνους.
Η αποστολή της πνευματικής ηγεσίας στην κοινή αυτή προσπάθεια μπορεί να περιλαμβάνει τους εξής κυρίως στόχους :
α) Να ενημερώσει σε βάθος (αξιοποιώντας την ειδική εμπειρία και αρμοδιότητα ενός εκάστου) την κοινή γνώμη του εσωτερικού και (ιδίως) του εξωτερικού για το πραγματικό μέγεθος και την πραγματική σημασία του ελληνοτουρκικού προβλήματος όπως αυτό φωτίζεται από τα ιστορικά και νομικά δεδομένα. Και εάν ως απλή άμυνα κατά της δραστηριότητας της τουρκικής προπαγάνδας θεωρηθεί η προσπάθεια αυτή, αποτελεί βασικό και επέιγον εθνικό καθήκον. Κανείς δεν αγνοεί την προπαγανδιστική δραστηριότητα των γειτόνων μας. Επι του θέματος του Αιγαίου υπάρχει απεριόριστος χώρος για μια εθνική διαφωτιστική προσπάθεια ιδιαίτερα εντατική.
β) Να αναπτύξει την σημασία των διεθνών σχέσεων στα πλάισια του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και την ηθική δέσμευση που πηγάζει από τις αποφάσεις των οργάνων του όπως το Συμβούλιο Ασφαλείας, το Διεθνές Δικαστήριο κ.λ.π καθώς και την τεράστια ευθύνη που δημιουργείται στη συνείδηση όλων των πολιτισμένων χωρών από την περιφρόνηση των αποφάσεων αυτών εκ μέρους κρατών – μελών του ΟΗΕ περιφρόνηση που παρατηρείται εδώ χωρίς καμιά διεθνή κύρωση.
γ) Να διαφωτίσει όλες τις πτυχές των προβλημάτων, που η συνεχής καθημερινή ροή των γεγονότων δεν αφήνει στην πολιτική ηγεσία την αναγκαία άνεση για την ολήρη διαφώτισή τους. Οσοι συνεργάζονται σε έγκυρα ξένα περιοδικά να χρησιμοποιήσουν τις στήλες τους για την διαφώτιση συτή σε υψηλό επιστημονικό επίπεδο. Αυτό θα είναι μια προσωπική συμβολή με τον χαρακτήρα εθνικής υπηρεσίας.
Μια τέτοια γενική προσπάθεια της πνευματικής μας ηγεσίας θα δώσει εντονώτερη την εικόνα της εθνικής ενότητος ενώπιον των μεγάλων εθνικών προβλημάτων. Και η συναίσθηση που θα μεταδοθεί στο λαό, ότι η ενιαία αυτή γενική προσπάθεια είναι αναγκαία και επιτακτική θα αποτρέψει κατά την παρούσα φάση της πολιτικής ζωής την διαρροή και τον διασκορπισμό δυνάμεων που συνήθως παρατηρείται σε εποχές χωρίς μεγάλα προβλήματα. Και θα προσθέσει αναμφισβήτητα μια νέα δύναμη στην καθολική εθνική προσπάθεια της παρούσης στιγμής.
Το «αρχαίον κακόν» κρούει και πάλι τις πύλες του έθνους μας. Καμιά εθνική δύναμη δεν πρέπει να μείνει αχρησιμοποίητη.
----------------------------
Υ. Γ. Το άρθρο αυτό εγράφη πρίν από τον θάνατο του Μακαρίου. Η έκκληση όμως που περιέχεται σ’ αυτό το άρθρο ισχύει ακόμη περισσσότερο τώρα, οπότε το μεγάλο κενό που εδημιούργησε ο χαμός του μεγάλου ηγέτη του κυπριακού ελληνισμού προστίθεται στα υπέρχοντα προβλήματα και καθιστά νομίζω, ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη για ενότητα και καθολική εθνική προσπάθεια.
Μ. Δ. Σ.
ΕΘΗΜΕΡΙΔΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 7 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1977
*ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΕΩΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟ 1977 ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου