Αέριο: πλούτος ισχύος ή αχίλλειος πτέρνα;

Του Δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη

Επί μακρόν από αυτές τις στήλες αναφερόμαστε φορτικά, σε ανύποπτο χρόνο, στο κλασικό δίλημμα των διεθνών σχέσεων: Κανόνια ή βούτυρο; Μια απάντηση, η οποία βεβαίως δόθηκε από τους ρεαλιστές, οι οποίοι υποστήριξαν και υποστηρίζουν: Και κανόνια και βούτυρο. Παλαιότερα, κυρίως επί εποχής Πρωθυπουργίας Σημίτη, η αντίληψη περί της ενίσχυσης της άμυνας αντιμετωπιζόταν με χλευασμό. Το ίδιο έπραττε και η νεοφιλελεύθερη δεξιά, η οποία στήριζε και στηρίζει τα πάντα στο χρήμα. Προβαλλόταν, μάλιστα, ο ισχυρισμός: Εμείς δεν είμαστε Τουρκία. Έχουμε οικονομία και πλούτο, δεν θέλουμε όπλα, δηλαδή κανόνια. Κάποιοι μάλιστα, όπως ο πρώην Πρόεδρος Γ. Βασιλείου και άλλοι αριστεροί και νεοφιλελεύθεροι, μιλούσαν για μετατροπή της Κύπρου σε ανοχύρωτη πολιτεία.

Τουρκικά κανόνια, κυπριακό βούτυρο

Σήμερα, οι υποστηρικτές της ανοχύρωτης πολιτείας και της μειωμένης άμυνας διαψεύδονται από τα γεγονότα και συλλαμβάνονται αδιάβαστοι. Η Τουρκία έχει και κανόνια και βούτυρο, δηλαδή ανάπτυξη. Και τώρα θέλει το φυσικό μας αέριο. Τον πλούτο μας. Εμείς δεν έχουμε ούτε κανόνια ούτε οικονομία. Τα έχουμε διαλύσει και τα δυο. Διαθέτουμε όμως βούτυρο, τον οποίον δεν δυνάμεθα να προστατεύσουμε, διότι δεν έχουμε κανόνια ούτε χρήματα για τον σκοπό αυτό, τουλάχιστον επί του παρόντος. Βεβαίως, δεν έχουμε ούτε και αξιόπιστες συμμαχίες για να προστατεύσουμε το βούτυρό μας. Απόδειξη τούτου είναι ότι οι Τούρκοι αλωνίζουν εντός της κυπριακής ΑΟΖ, χωρίς να μπορούν οι Κυπριακές Ένοπλες Δυνάμεις να πράξουν οτιδήποτε.

Ούτε καν να τους παρακολουθήσουν, διότι τα ραντάρ μας δεν καλύπτουν ολόκληρη την ΑΟΖ. Και το γεγονός ότι έγιναν οι γεωτρήσεις στο οικόπεδο 12 οφείλεται στη συγκυρία συμφερόντων με τις ΗΠΑ -λόγω Noble- και με το Ισραήλ. Όμως, εφόσον δεν υπάρχει, κυρίως με το Ισραήλ που είναι περιφερειακή δύναμη, σταθερή στρατηγική συμμαχία, καμιά ασφάλεια δεν μπορεί να υπάρξει. Το φυσικό αέριο, από εργαλείο ισχύος, υπάρχει ο κίνδυνος να εξελιχθεί σε αχίλλειο πτέρνα. Δηλαδή, σε εργαλείο εκβιασμών και για τη λύση και για την εκμετάλλευσή του.

Από τη Μαρμαρίδα στην Αλεξανδρέττα

Οι Τούρκοι είναι πάντοτε ξεκάθαροι στους στόχους τους. Τους οποίους μάς κοινοποιούν. Χωρίς εμείς να τους λαμβάνουμε υπόψη. Από τα μέσα της δεκαετίας του ΄90, ο μακαρίτης Ισμαΐλ Τζέμ, ως Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, σε κάθε του επίσκεψη στο εξωτερικό εξηγούσε πώς η χώρα του θα καταστεί κεντρικός ενεργειακός κόμβος και τον τρόπο με τον οποίο θα αναστήσει τον δρόμο του μεταξιού αλλά σε νέα μορφή, υπό την έννοια ότι θα ελέγχει τις οδούς των πετρελαίων. Και για να επιτύχει τον στόχο αυτόν, η Τουρκία θα έπρεπε να είχε ισχυρές ένοπλες δυνάμεις, καθότι χωρίς στρατιωτική ισχύ και ασφάλεια δεν μπορείς να κάνεις «business».

Έπρεπε, βεβαίως, να διαθέτει και κάτι άλλο: Γεωπολιτικό έλεγχο της περιοχής από τη Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα. Εξού και η θεωρία της τουρκικής λίμνης, που σημαίνει ότι εσαεί το βόρειο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου και δη η περιοχή του Αποστόλου Ανδρέα, ένεκα Τσεϊχάν, έπρεπε και πρέπει να τελεί υπό τουρκικό έλεγχο και κατοχή. Τον Σεπτέμβριο του 2011, ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν ήταν σαφής: Όπως είπε, η θαλάσσια περιοχή της γειτονιάς μας είναι μια τουρκική λίμνη.

Τουρκική vs ελληνική λίμνη

Οι δηλώσεις των αξιωματούχων της Άγκυρας περί τουρκικής λίμνης δεν είναι τυχαίες. Με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, η Τουρκία, ως προς το θέμα της ΑΟΖ, περιορίζεται στα παράλιά της. Από την περιοχή της Κρήτης και της Ρόδου και δη του Καστελόριζου, ώς την ΑΟΖ του Ισραήλ δημιουργείται μια ελληνική λίμνη φυσικού αερίου και πιθανόν πετρελαίου. Πρόκειται για έναν απίστευτο πλούτο, ο οποίος καθιστά Κύπρο και Ελλάδα πρόκληση για την Τουρκία, αφού χαλούν στην ουσία όλοι της οι σχεδιασμοί.

Γιατί; Διότι, υπό αυτές τις συνθήκες, η Κύπρος αναδεικνύεται σε ενεργειακό περιφερειακό κέντρο, εφόσον εγκαταστήσει τερματικό ή εξεύρει μια φόρμουλα να περνούν μέσω της δικής της ΑΟΖ αγωγοί μεταφοράς αερίου. Η Άγκυρα έσπευσε να αποτρέψει τις συμφωνίες της Κύπρου με τον Λίβανο και όταν ανήλθε στην εξουσία η Μουσουλμανική Αδελφότητα του Μόρσι, εκείνη ήταν που καθόριζε την ΑΟΖ Κύπρου και Αιγύπτου. Η συμφωνία αυτή είναι κλειδί, καθότι επιτρέπει την ενοποίηση της ελληνικής και της κυπριακής ΑΟΖ, ενώ μια συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου, όπως θα ήθελε η Άγκυρα, θα απέτρεπε τη μετατροπή της περιοχής σε ελληνική λίμνη.

Ένταση, κρίση, εκβιασμοί και λύση

Το ερώτημα, λοιπόν, είναι εάν θα καταστεί η περιοχή από τη Μαραμαρίδα μέχρι την Αλεξανδρέττα ως τουρκική ή ως ελληνική λίμνη, η περιοχή από τη Ρόδο και την Κρήτη ώς την Κύπρο. Έτσι το βλέπουν οι Τούρκοι και αυτές τις δυνατότητες δίδει στην ελληνική πλευρά το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Όμως, για να μπορεί να γίνει διαχείριση του φυσικού αερίου, δεν αρκεί το Διεθνές Δίκαιο. Χρειάζεται ισχύς και δη στρατιωτική, καθώς και συμμαχίες.

Το φυσικό αέριο είναι στρατηγικό εργαλείο και δεν μπορεί να τύχει διαχείρισης και εκμετάλλευσης από μικρά και μόνο κράτη, αλλά από περιφερειακές ή παγκόσμιες δυνάμεις. Συνεπώς, εάν η Κύπρος θέλει να ασκεί κυριαρχία επί του πλούτου της, πρέπει να οικοδομήσει συμμαχία με την Ελλάδα και το Ισραήλ. Με τον τρόπο αυτό θα εμπεδωθεί μια στρατηγική συμμαχία και θα δημιουργεί μια τριμερή περιφερειακή δύναμη από τα Βαλκάνια ώς τη Μέση Ανατολή, που θα διαθέτει χερσαίες, ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις, και βάσεις ικανές να προστατεύουν το βούτυρο, δηλαδή το φυσικό αέριο, το οποίο σήμερα απειλείται από την Τουρκία. Μια Τουρκία, η οποία οικοδομεί τη στρατηγική της ως εξής:

1. Αμφισβητεί την κυπριακή ΑΟΖ, απειλεί με το πολεμικό της ναυτικό και αλωνίζει με το «Μπαρμπαρός» τη θαλάσσια περιοχή μας. Επιδιώκει να λύσει το Κυπριακό το συντομότερον, αλλά με τον δικό της τρόπο (χωριστές κυριαρχίες, λαούς, ιθαγένειες κλπ), ώστε να επανακαθορίσει την υφιστάμενη κυπριακή ΑΟΖ, την οποία θα τριχοτομήσει μεταξύ της ίδιας, του ψευδοκράτους, το οποίο θα νομιμοποιηθεί ως τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος, και της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία θα υποβαθμιστεί σε ελληνοκυπριακό, ισότιμο του τουρκοκυπριακού, συνιστών κράτος. Έτσι θα γίνει στην ουσία επανακαθορισμός της ΟΑΖ και με την Αίγυπτο. Η Άγκυρα, μέσω αυτού του επανακαθορισμού των ΑΟΖ, θα επιτύχει μέσω της ομοσπονδιακής λύσης του Κυπριακού να νομιμοποιήσει την τουρκική λίμνη από τη Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα.

Υπενθυμίζουμε ότι το ψευδοκράτος έχει ήδη υπογράψει με την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων παράνομες συμφωνίες για τη διεξαγωγή ερευνών και εκμετάλλευση φυσικού αερίου ή/και πετρελαίου στον κατεχόμενο εδαφικό και θαλάσσιο χώρο της Κύπρου. Εάν συμβεί, που είναι πολύ πιθανό, ό,τι συνέβη και στο σχέδιο Ανάν, οι συμφωνίες αυτές θα ισχύουν και η Τουρκία θα έχει ένα επιπρόσθετο χαρτί στα χέρια της, προκειμένου να ελέγχει μέσω του τουρκοκυπριακού συνιστώντοις κράτους τον πλούτο μας. Μέχρι τώρα, κανένα από τα ελληνοκυπριακά κόμματα και καμιά κυβέρνηση δεν έχει δεσμευτεί ότι οι συμφωνίες του ψευδοκράτους με την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων δεν θα ισχύσουν.

2. Εάν δεν επιτύχει τα πιο πάνω με μια λύση-εξπρές, τότε θα καθορίσει ότι το επόμενο timing θα είναι πριν από την έναρξη της εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου και πάντως όχι αργότερα, με απειλή δημιουργίας τετελεσμένων γεγονότων στην ξηρά ή στη θάλασσα, και με κλίμα έντασης, καθώς και με την απειλή κρίσης για να επέμβει η διεθνής κοινότητα, η οποία θα μας πει προφανώς το εξής: εάν θέλετε να γλιτώσετε τον πλούτο σας, θα τον μοιραστείτε με την Τουρκία και το τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος.

Αλλιώς βγάλτε τα πέρα μόνοι σας. Και υπό αυτές τις συνθήκες, το φυσικό αέριο, από εργαλείο ισχύος και ευημερίας, θα καταστεί μπούμερανγκ και εργαλείο νομιμοποίησης των τετελεσμένων της εισβολής και της τριχοτόμησης της κυπριακής ΑΟΖ. Η Τουρκία θα ενισχύσει τον ρόλο της ως ενεργειακός κόμβος και εκεί που δεν έχει σήμερα πηγές ενέργειας, διά της λύσης του Κυπριακού θα πάρει τις δικές μας. Και έτσι θα αναβαθμίσει τη γεωπολιτική και γεωστρατηγική της θέση ως περιφερειακή δύναμη.

Το αντίδοτο στην αυτοκρατορική πολιτική Ερντογάν

Η Άγκυρα, με την αρνητική της στάση στο Κυπριακό και δη στο θέμα του κοινού ανακοινωθέντος, προσφέρει στην κυπριακή κυβέρνηση κλασική ευκαιρία ώστε: Πρώτο, να καταγγείλει την Τουρκία διεθνώς, αποκαλύπτοντας τους σχεδιασμούς της που δεν επικεντρώνονται στη λύση, αλλά στην τουρκοποίηση της Κύπρου. Δεύτερο, να προχωρήσει σε στρατηγικούς σχεδιασμούς με την Ελλάδα και το Ισραήλ, επί τη βάσει κοινών συμφερόντων, δηλαδή:

α) της εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου και

β) της αποτροπής της τουρκικής απειλής και της οικοδόμησης μιας τριμερούς περιφερειακής δύναμης ασφάλειας, σταθερότητας και ευημερίας, από τα Βαλκάνια ώς τη Μέση Ανατολή, με την οποία θα είναι δυνατό να συνεργαστεί η Τουρκία, όταν θα εγκαταλείψει την αυτοκρατορική - επεκτατική πολιτική της.

Στην παρούσα φάση, δεν είναι μόνο ο Ελληνισμός που απειλείται από την Άγκυρα, αλλά και το Ισραήλ, για το οποίο η Κύπρος, η Ελλάδα και η Ευρώπη αποτελούν τη μοναδική ζωτική διέξοδο από το γεωστρατηγικό και γεωπολιτικό κεφαλοκλείδωμα που επιχειρεί να του προκαλέσει η Τουρκία, με μουσουλμανικούς και αραβικούς πληθυσμούς.

Υπάρχει ακόμη ένα στοιχείο που συνηγορεί προς αυτήν τη συμμαχία: είναι ο αυταρχικός και διεφθαρμένος χαρακτήρας του καθεστώτος Ερντογάν, που οδηγεί πολλούς στις ΗΠΑ να κάνουν πλέον δεύτερες σκέψεις για τον ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή, υποστηρίζοντας, μάλιστα, ότι η συμμαχία Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ μπορεί να διαδραματίσει αντισταθμιστικό και σταθεροποιητικό ρόλο.

Δεν είναι άλλωστε παράλογο ότι, εάν συνεχιστεί η κρίση στην Τουρκία και η σύγκρουση μεταξύ Φετουλάχ Γκιουλέν και Ταγίπ Ερντογάν, το βαθύ κράτος να επιχειρήσει εξαγωγή της τουρκικής κρίσης στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου, για να διατηρηθεί η συνοχή του τουρκικού έθνους και να κερδίσει έδαφος εσωτερικά η ηγετική φυσιογνωμία του Ερντογάν και ο πατερναλιστικός ρόλος του στρατού, ο οποίος μπορεί να άλλαξε χέρια σε ό,τι αφορά την ηγεσία, όμως καθόλου δεν άλλαξε η νοοτροπία του και οι στόχοι του. Συνεπώς, η στρατηγική συμμαχία της Κύπρου με το Ισραήλ και την Ελλάδα θα έπρεπε να είχε ήδη κλείσει.

Και θα έπρεπε να είχε ήδη κλείσει για να μη μας προλάβουν τα γεγονότα και για να μη μας πουν μελλοντικά ότι βρισκόμαστε σε μονόδρομο. Ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή. Και, ως εκ τούτου, εφόσον δεν έχουμε κανόνια και συμμαχίες, για να εκμεταλλευθούμε το φυσικό αέριο, και προκειμένου, θα μας πουν, να αποφύγουμε την κρίση, θα πρέπει να υπογράψουμε τη συνθηκολόγηση και να δώσουμε τμήμα του πλούτου μας και της κυριαρχίας μας στην Τουρκία. Και τα αναφέρουμε αυτά διότι είναι συνταγή ασφάλειας η αντίληψη, και κανόνια και βούτυρο.

Εάν δε, το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου δεν τιναζόταν στο αέρα από χέρια ημετέρων, σήμερα δεν θα αλώνιζαν ανενόχλητοι οι Τούρκοι εντός της κυπριακής ΑΟΖ και η συμμαχία με το Ισραήλ θα ήταν ζήτημα τυπικών διαδικασιών.

Υπάρχουν, λοιπόν, εναλλακτικές επιλογές και στρατηγικές που θα μπορούσαν να οικοδομηθούν χθες! Μπορούν να οικοδομηθούν τώρα. Όχι, όμως, αργότερα. Διότι αργότερα τα γεγονότα είναι πιθανό να μας πλακώσουν, να μας εγκλωβίσουν και να μας οδηγήσουν σε τραγικούς εκβιασμούς. Και τότε για όσους -ενώ μπορούσαν σήμερα- δεν άλλαξαν στρατηγική και στόχους, δεν θα υπάρχει δικαιολογία. Ούτε από τον λαό ούτε από την ιστορία.

www.simerini.com