Μάντης κακών και κήρυκας αισιοδοξίας

Του Δαμιανού Βασιλειάδη, εκπαιδευτικού, συγγραφέα

Αναρωτιέμαι, αν ο ούριος άνεμος που πνέει ήδη στα πανιά του ΣΥΡΙΖΑ θα οδηγήσει το καράβι σε απάνεμο λιμάνι ή σε κάποια ξέρα. Η πολυδιάσπαση της Αριστεράς δεν αφήνει περιθώρια για θριάμβους.

Οι αποφάσεις είναι ειλημμένες από την Τρόικα και τίποτε δεν μπορεί να τις αλλάξει. Είναι όλα προαποφασισμένα. Το γεγονός ότι τίποτε δεν θα είναι, όπως πριν από τις εκλογές είναι σωστό, όμως οι εξελίξεις θα είναι ακόμη πιο δραματικές απ’ ότι πριν απ’ αυτές. Απλώς καραδοκεί το θηρίο και περιμένει να κατασπαράξει τη λεία του αφού περάσει ο κίνδυνος των εκλογών. Μετά έχει τη νομιμοποίηση. Θα πράξει ότι διατάσσουν τα αφεντικά, εντός και εκτός Ελλάδας. 

Κι’ όμως ακούω ήδη τις σάλπιγγες του θριάμβου και τις ιαχές της νίκης του ΣΥΡΙΖΑ. Τα μεγάλα ποσοστά αντί να οδηγήσουν σε περίσκεψη και περισυλλογή θα οδηγήσουν σε αφροσύνη. Είναι σίγουρο.

Το σενάριο το έχω ξαναζήσει το 81 σε μεγαλύτερη κλίμακα. Τότε νίκησε «Η ΑΛΛΑΓΗ». Μπορεί στην Ελλάδα (για να μην πω και στην υφήλιο ολόκληρη) να ήμουν ο μόνος που διαφωνούσε με τις θριαμβολογίες απασών των αριστερών και «λοιπόν προοδευτικών δυνάμεων».

Απλώς θα θυμίσω τι έλεγα πολύ πριν από το 1981, όταν το ΠΑΣΟΚ πήρε την εξουσία, με το περίφημο: «Ο λαός στην εξουσία, το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση!»: Έγραψα τότε (1977): «Όσον αφορά το ΠΑΣΟΚ, τα πρώτα αχνάρια, τις πρώτες αμυδρές ενδείξεις ότι ακολουθούμε λαθεμένη τακτική, άρχισα ν’ αποκτώ με το κυνήγι των παλαιοκομματικών και τη μέθοδο που ακολουθούσε το Κίνημα τότε. Οι ενδείξεις έγιναν πια βεβαιότητα, πριν από το προσυνέδριο στις 16 Μαρτίου 1975 και ύστερα ό,τι ακολούθησε μετά απ’ αυτό. Από κει και πέρα μου ήταν τελείως ξεκάθαρο ότι ακολουθούμε καθοδική πορεία...Και δεν υπάρχει καμιά, μα καμιά απολύτως ένδειξη ότι ο κατήφορος αυτός θα σταματήσει (βέβαια κατήφορος από μια συγκεκριμένη σκοπιά ιδωμένο το Κίνημα, γιατί για τους παλαιοκομματικούς και τα θύματά τους βρισκόμαστε σε ανοδική πορεία».[1] Όπως τα είχα γράψει τότε έτσι εξελίχτηκαν τα πράγματα έως σήμερα και ακολουθεί και συνέχεια, γιατί δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις αλλαγής.

Ο Έλληνας έγινε ανάγωγος, δηλαδή χωρίς σωστή αγωγή του πολίτη. Απόλαυσε την οικονομική ευμάρεια με δανεικά και έπεσε στην πολιτισμική παρακμή. Έτσι ήταν το σχέδιο. Ήταν όλα προγραμματισμένα. Απλώς ελάχιστοι το αντιλήφθηκαν. Ούτε και τώρα γίνεται συνειδητοποίηση του προβλήματος. Η πολιτισμική ηγεμονία της Αριστεράς είναι ζητούμενο και όχι δεδομένο.

Η θεαματική άνοδος του ΠΑΣΟΚ έπνιξε κάθε κριτική άποψη. Η κριτική στην «σοσιαλιστική αλλαγή» εθεωρείτο ενέργεια της αντίδρασης, σχεδόν αντεπαναστατική στάση και δράση.

Το καθεστωτικό σύστημα απαγόρευσε «δημοκρατικά» μέσα από τα μέσα Μαζικής Αποβλάκωσης κάθε αντίθετη άποψη. Η πλειοψηφία απολάμβανε την ευδαιμονία των δανεικών της κατανάλωσης αποκτήνωσης μέσω της διαφθοράς.

Κανένας δεν έδινε σημασία! Η Αριστερά μάλιστα πρωτοστατούσε στις διεκδικήσεις για δανεικά.

Πέρασαν σαράντα περίπου χρόνια, όταν πια μερικοί άρχισαν να ψελλίζουν ότι επί Ανδρέα Παπανδρέου και ΠΑΣΟΚ «δεν φάγαμε με χρυσά κουτάλια», αλλά φάγαμε (εκείνοι που έφαγαν) με δανεικά το ψωμί των παιδιών και των εγγονών μας, για όσους κάτω από τις δεδομένες συνθήκες θα μπορούσαν δυνητικά να αποκτήσουν παιδιά και εγγόνια, που μου φαίνεται απίθανο.

Γιατί τα λέω αυτά, αναπολώντας τα παλιά;

Γιατί είναι πολύ διδακτικά και για το σήμερα, για όποιον έχει φρόνηση και δεν παρασύρεται από τα εφήμερα και δεν γίνεται αλαζόνας, που είναι ο πιο κακός σύμβουλος στους δύσκολους καιρούς που περνάμε.

Τι θέλω να πω τελικά. Πράγματι ο ΣΥΡΙΖΑ θα καταγάγει μια μεγάλη νίκη. Όμως αυτό δε θα αλλάξει ουσιαστικά τίποτε, γιατί στο σύνολό της η Αριστερά είναι κατακερματισμένη και διασπασμένη και στον ορίζοντα δεν φαίνεται καμία ελπίδα ενότητας.

Ο λόγος είναι απλός. Το ΚΚΕ σε περίπτωση ενότητας θα έχανε τη δύναμή του, γιατί θα του έφευγαν τα μέλη και οι ψηφοφόροι του στο γενικότερο πολιτικό σχήμα. (Βλεπε 89). Έτσι δημιουργεί ένα είδος σιδηρού παραπετάσματος για τα μέλη του, όπως αναλογικά είχε γίνει και με το περιβόητο τείχος του Βερολίνου, για να μην αδειάσει η Ανατολική Γερμανία και φύγουν οι κάτοικοί του από τον «κομμουνιστικό παράδεισο» στην «καπιταλιστική κόλαση». Με μια λέξη: Περιχαρακώνει τον εαυτό του, μήπως το μολύνει κάποιο άνοιγμα προς τις άλλες αριστερές δυνάμεις.

Η ΔΗΜΑΡ από την άλλη, όπως είχα γράψει και άλλη φορά, είναι ενσωματωμένη στο υπάρχον σύστημα με «τα μπούνια», όπως λέει ο λαός παραστατικά. Οι εθνομηδενιστές που «συνωστίστηκαν» στον Κουβέλη είναι το ίδιο με τους εθνικόφρονες. Εθνικισμός και εθνομηδενισμός είναι όψεις του ίδιου νομίσματος.

Και οι μεν και οι δε οδηγούν την Ελλάδα στην καταστροφή.

Γι’ αυτό δεν έχουν νόημα πια τέτοιες επικλήσεις για «ενότητα». Οδηγούν απλώς σε σύγχυση και οπισθοδρόμηση. Η ενότητα δεν μπορεί να είναι ενότητα της Αριστεράς, αλλά ολόκληρου του ελληνικού λαού.

Αυτή είναι η αλήθεια, είτε θέλει να την παραδεχτεί κανείς είτε όχι.

Το ερώτημα που τίθεται λοιπόν είναι: Τι δέον γενέσθαι; Ποια είναι η εναλλακτική πολιτική πρόταση, εάν ευσταθούν όλα αυτά που προαναφέραμε;

Είναι ξεκάθαρο. Αν η Αριστερά δεν γίνει πλειοψηφικό ρεύμα στην ελληνική κοινωνία, την πολιτική θα την καθορίζει η αντίδραση. Και δεν πρόκειται η Αριστερά στον αιώνα τον άπαντα να γίνει πλειοψηφικό ρεύμα, αν δεν αποκτήσει την ιδεολογική ηγεμονία απέναντι στην δεξιά, (ΠΑΣΟΚ - Νέα Δημοκρατία και τα εξαπτέρυγά τους). Και δεν πρόκειται να αποκτήσει ιδεολογική ηγεμονία, αν δεν καταλάβει ότι η πολιτική Αριστερά πρέπει να εκπροσωπήσει την κοινωνική Αριστερά, που αποτελεί την πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Και δεν πρόκειται να ταυτιστεί με την κοινωνική Αριστερά, αν δεν συνδυάσει το «ΕΘΝΙΚΟ ΜΕ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ». Κάτι ανάλογο με αυτό που έκανε το ΕΑΜ και η ΕΔΑ, κάτω από την εμπνευσμένη ηγεσία του σοφού ηγέτη Γιάννη Πασαλίδη.

Πρέπει να καταλάβει, αν ποτέ το καταλάβει, ότι οι Έλληνες, αυτοί οι Έλληνες. με όλη τη διαφθορά και την αλλοτρίωση που έχουν υποστεί, είναι παρ’ όλα αυτά πατριώτες!, παρ’ όλη την πλύση εγκεφάλου από αριστερά και δεξιά.

Και δεν ανήκουν στα εξαθλιωμένα στρώματα εκ προοιμίου οι «αριστεροί». Στην μεταπολίτευση άλλαξαν ριζικά τα δεδομένα.

Τα εμφυλιοπολεμικά σύνδρομα τελείωσαν πια μετά την ΠΑΣΟΚΙΚΗ «αλλαγή». Ολόκληρη η κοινωνία υπέστη μετάλλαξη. Τα παραδοσιακά σχήματα δεξιά -αριστερά έχουν τελειώσει.

Η διάκριση τώρα είναι: Οι έχοντες και κατέχοντες από τη μια και τα φτωχά λαϊκά στρώματα από την άλλη, δηλαδή η κοινωνική αριστερά, αν θέλουμε να μιλήσουμε με τους παραδοσιακούς όρους. Ότι οι αριστεροί είναι οι φτωχοί εκ προοιμίου, αποτελεί ένα «ξεδιάντροπο» άλλοθι.

Ας έλθουμε όμως στο Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο του ΣΥΡΙΖΑ.

Το Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο υπονοεί βασικά την ταξική πάλη. Όμως Δημοκρατία και ταξική πάλη είναι έννοιες ασυμβίβαστες, όταν τις τοποθετήσει κάποιος σε αντιθετικό σχήμα. Η ταξική πάλη είναι μέρος της δημοκρατικής πάλης. Ο σοσιαλισμός για να είναι σοσιαλισμός σημαίνει δημοκρατία σε όλα τα επίπεδα: Οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά, πολιτισμικά. Αυτό σημαίνει σοσιαλισμός.

Για να μην μιλούμε ωστόσο θεωρητικά και στον αέρα θα πάρουμε ιστορικά παραδείγματα: Ο Λένιν κέρδισε την επανάσταση με το σύνθημα «όλη η εξουσία στα Σοβιέτ», δηλαδή στη δημοκρατία εργατών, αγροτών, και έχασε μετά την εξουσία καταργώντας τα Σοβιέτ. (Η κατάργηση των Σοβιέτ απετέλεσε την αιτία της κατάρρευσης του υπαρκτού σοσιαλισμού). Επεβλήθη η δικτατορία του προλεταριάτου, που κατήργησε τελικά τη δημοκρατία. Τα Σοβιέτ ήταν δημοκρατικά. Δεν ήταν καθαρά ταξικά ή μάλλον καθόλου ταξικά, αλλά δημοκρατικά με καθαρή ταξική διάρθρωση: εργάτες, αγρότες)

Και μιας και μιλάμε για τον Λένιν πρέπει να πούμε ότι χρειαζόμαστε πρωτοπόρες ηγεσίες, ικανές θεωρητικά και πρακτικά, όπως ήταν αυτές του Λένιν. Η πεπαλαιωμένη και ανερμάτιστη άποψη ότι «οι μάζες» δημιουργούν την ιστορία είναι πραγματικά ανιστόρητες.

Αν θέλουμε να μιλήσουμε με παραδείγματα από τη δική μας ιστορία θα μιλήσουμε για τον Άρη Βελουχιώτη. Ο Άρης ήταν μεν ηγέτης, όμως όχι τόσο ικανός για να ανταποκριθεί στις ιστορικές προκλήσεις εκείνης της εποχής. Υποτάχτηκε στο κόμμα και έχασε την ιστορική ευκαιρία και την αίγλη του πραγματικά μεγάλου ηγέτη. Ήταν κατώτερος των περιστάσεων. Αυτή είναι η αλήθεια. Δεν είχε ούτε την θεωρητική ούτε την οργανωτική πρακτική ικανότητα, σε μικρογραφία βέβαια, ενός Λένιν, που δημιούργησε ιστορία. Ένας αετός δε σέρνεται στη γη. Και ο νοών νοείτω!

Ο Λένιν έκανε ρίξεις και ανατροπές στις τάξεις του, πριν κάνει την Οκτωβριανή Επανάσταση. Επιπλέον δεν προέβλεψε το μέλλον, αλλά το δημιούργησε. Δεν ήταν «οι μάζες» (μια απαίσια λέξη, που δείχνει περιφρόνηση βασικά στον εργαζόμενο λαό), που δημιούργησαν την ιστορία, αλλά οι ηγεσίες μαζί με το λαό.

Εδώ υπάρχει η ιστορική πρόκληση για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Θα αποτολμήσει τις απαραίτητες ρίξεις και ανατροπές, ήλθε σε σύγκρουση για να κάνει την εσωτερική του επανάσταση; Θα αναδειχτεί σε πραγματική ηγεσία ή θα σέρνεται στα παλαιά στερεότυπα, εγκλωβισμένη στη μούχλα του παρελθόντος;

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν τόλμησε να βάλει ή και να βάλει στο Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο τον όρο «δημοκρατικό» ή αντί τον όρο «κοινωνικό» μόνο «δημοκρατικό». Αυτό δείχνει τον καθαρό οικονομισμό του. Ένα σχήμα της Β’  Διεθνούς που απέτυχε παταγωδώς.

Ένα Πανεθνικό - Παλλαϊκό Μέτωπο ή έστω ένα Ενωτικό Δημοκρατικό Μέτωπο θα συνεδύαζε την ισότητα με την ελευθερία, την ταξική πάλη με τη δημοκρατία. Σοσιαλισμός σημαίνει στην ουσία του ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Αυτό το απέφυγε ο ΣΥΡΙΖΑ σκόπιμα, γιατί είναι εγκλωβισμένο στα παλιά θεωρητικά πλαίσια, που στη σημερινή εποχή είναι σκουριασμένα, ξεπερασμένα και αναποτελεσματικά. Έχει την εντύπωση ότι με το σφυρί και το δρεπάνι, τρόπος του λέγειν, θα κάνει την ανατροπή!

Τίποτε πια δεν είναι το ίδιο, όπως πριν. Όποιος χρησιμοποιεί τα παλιά θεωρητικά εργαλεία έχει μείνει πολύ πίσω και δεν καταλαβαίνει τίποτε από την σύγχρονη πραγματικότητα.

Και ένα τελευταίο: Αν θέλουμε να μιλήσουμε για «σωτηρία», όπως χρησιμοποιείται ο όρος καταχρηστικά από κείνους που μας έφεραν στον γκρεμό, θα πρέπει να ξεκινήσουμε, όπως ένας γιατρός από τη σωστή διάγνωση. Ποια είναι αυτή. Απλούστατα θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι το ΛΑΪΚΟ ΚΙΝΗΜΑ, με την έννοια του δημοκρατικού και όχι η «Αριστερά», βρίσκεται σε πλήρη ήττα, γιατί μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, επεκράτησε ανά την υφήλιο το αγγλοσαξωνικό μοντέλο του νεοφιλελεύθερου, νεοταξικού συστήματος (εξουσίας) του μεγάλου χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου.

Αν το συνειδητοποιήσουμε αυτό ήδη ξεκινάμε μια νέα, ελπιδοφόρο πορεία, για να παλέψουμε τα αδιέξοδα.

Χωρίς σωστή διάγνωση, δεν μπορεί να γίνει καμία απολύτως συζήτηση για μια εναλλακτική πορεία.  Προοπτική μπορεί να υπάρξει, όταν και εφόσον  δημιουργηθεί μια ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ, στα πλαίσια ενός Πανεθνικού - Παλλαϊκού, Μετώπου, που θα αγκαλιάσει ολόκληρο το λαό, για να χρησιμοποιήσουμε συμβατικούς όρους.

Μόνο ένα τέτοιο μέτωπο, έχει «κατά συνθήκην» τη δυνατότητα, να εκπροσωπήσει πολιτικά ολόκληρη την κοινωνική «Αριστερά», (αν χρησιμοποιήσουμε σχηματικά και μόνο τον όρο), που υφίσταται την πολιτική καταπίεση, την ταξική εκμετάλλευση και την πολιτισμική αλλοτρίωση. Ίδωμεν!

Ενα κατακλείδι πάλι είχε δίκαιο ο Λένιν όταν έβαζε τα θεμέλια της επανάστασης πάνω σε δύο βασικές αρχές: Πρώτον «χωρίς επαναστατική θεωρία, δεν μπορεί να υπάρξεις επαναστατικό κίνημα και δεύτερον «στην πάλη του για την εξουσία δεν υπάρχει άλλο όπλο εκτός από την οργάνωση».

Αυτές οι δύο αρχές, άσχετα από το περιεχόμενο που τους είχε δώσει ο Λένιν, έχουν διαχρονική αξία.

Απλώς και η θεωρία πρέπει να εκσυγχρονιστεί και η οργάνωση να πάρει τη μορφή ενός μαζικού λαϊκού κινήματος, που θα αγκαλιάσει την πλειοψηφία του λαού και θα έχει και ως μέσο και ως σκοπό τη δημοκρατία, όπως την προσδιορίσαμε. ως οικονομική, κοινωνική, πολιτική και πολιτισμική δημοκρατία.

---

[1] Βλ Δαμιανός Βασιλειάδης, ΠΑΚ - ΠΑΣΟΚ, μύθος και πραγματικότητα, εκδ. «Διάλογος», Αθήνα 1977, σ. 12.