Μάριος Πούλλαδος & Ιωακείμ Αμπαρτζίδης
Με την κατάσταση στην Μέση Ανατολή να θυμίζει κάτι από Βαλκάνια του 20αι, οι Μεγάλες Δυνάμεις χρησιμοποιώντας «δομικά υλικά», όπως η θρησκεία και ο εθνοφυλετισμός προσπαθούν να λύσουν τον γόρδιο δεσμό που ονομάζεται Συριακή κρίση. Με το Κουρδικό ζήτημα σε αναζωπύρωση, η επόμενη μέρα σε Σύρια και Τουρκία, θα εξαρτηθεί εν πολλοίς από τους εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα. Η.Π.Α, Ε.Ε, Ρωσία, Ισραήλ,Ιράν και Τουρκία σε μια θανάσιμη παρτίδα πόκερ ακονίζουν τα ξίφη τους για το ποίος θα καρπωθεί τα οφέλη στην μετά-Ασαντ εποχή και κατ’ επέκταση ότι αυτό συνεπάγεται για τον έλεγχο τον πλουτοπαραγωγικών πηγών ενέργειας στην Νέα Μέση Ανατολή και την Ν/Α Μεσόγειο.
H«Αραβική Άνοιξη» στην Νέα Σύρια
Οι τρέχουσες εξελίξεις στην Συρία, δικαιώνουν όλους όσους είχαν προβλέψει πως κομβικοί σταθμοί αλλαγών που θα επιφέρει η «Αραβική Άνοιξη», θα ήταν κράτη όπως ηΑίγυπτος και η Συρία. Από την μία, στην Αίγυπτο, ο στρατός ,με τις ευλογίες των δυτικών,προσωρινά, είναι σε θέση να λειτουργήσει πυροσβεστικά ως διαχειριστής τωνδιαδικασιώνμεταβάσης σε μετανεωτερικές κρατικές δομέςκαι ως ανάχωμα στις επιδιώξεις της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και των ακραίων μουσουλμάνων σαλαφιστών. Απεναντίας στην Συρία, ελλέιψη ενιαίας αντιπολίτευσης και παράλληλων δομών εξουσίας, η κατάσταση φαντάζει δυσεπίλυτο γρίφο.
Από την έναρξη των εχθροπραξιών προ 16μήνου, φαινομενικά,τα αίτια της εμφύλιας διαμάχης μεταξύ των Αλεβιτών (12% του πληθυσμού της Συρίας) και των λοιπών μειονοτήτων (Δρούζοι, Μαρωνίτες, Ισμαηλίτες, Κούρδοι, Ελληνορθόδοξοι αραβόφωνοι, Αρμένιοικ.α) που διάκεινται φιλικάπρος το καθεστώς, με τους σουνίτες Άραβες (που πλειοψηφούν πληθυσμιακά), έχουν τις ιστορικές τους ρίζες:
- στην πορεία ανάδυσης του κράτους της Συρίας μεταξύ Ά.Π.Π – ΄Β.Π.Π,
- την κήρυξη της ανεξαρτησίας της από τους Γάλλους το 1946,
- και την άνοδο στην εξουσία των Αλεβιτώναντι-ισλαμιστών Μπάαθιστών από τις αρχές του ’60 και εντεύθεν (μετά και από την ανάληψη της εξουσίας από τον οίκο των Άσαντ).
Ουσιαστικά όμως, ο εμφύλιος σπαραγμός στην Συρία διαφέρει από τις συνήθεις εθνοφυλετικέςσυγκρούσεις χαμηλής ή μεσαίας έντασης, καθώς τα κίνητρα και οι μεθοδεύσεις για την ανατροπή της υπάρχουσας δομής εδράζονται σε γεωστρατηγικάδεδομένα που εκπορεύονται από συμφέροντα αλλότρια και αντίθετα στην βούληση του Συριακού λαού. Αναμφισβήτητα, ένα από τα αίτια είναι ο στρατηγικός έλεγχος των πηγών ενέργειας και των διαύλων μεταφοράς τους, διακαής πόθος των Μεγάλων Δυνάμεων και των πολυεθνικών εταιρειών.
Είναι σαφές πως το Συριακό, αποτελεί κομμάτι μιας ευρύτερης αλυσίδας εξελίξεων που με τον εξωραϊστικό όρο «Αραβική Άνοιξη», δυτικής εμπνεύσεως, έχει προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις στην εγγύς Μέση Ανατολή. Ενορχηστρωτές και καθοδηγητές είναι οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ των Η.Π.Α, των ισχυρών κρατών της Ευρώπης και των πειθήνιων υποτακτικών τους όπως η Τουρκία, η Ιορδανία και μοναρχίες του Περσικού κόλπου. Η παρουσία του ξένου παράγοντα είναι άκρως εμφανής και προκλητική καθώς καθημερινά συρρέουν στην συριακή ενδοχώρα αλλοεθνείς μισθοφόροι και ακραίοι μουσουλμάνοι μαχητές από γειτονικά κράτη.Δυτικοί και συμμαχικοί προς αυτούς στρατιωτικοί έχουν αναλάβει τον επιχειρησιακό συντονισμό τους, προσφέροντας παράλληλα χρηματοδότηση, οπλισμό και τεχνογνωσία.
Είναι γεγονός πως δίχως την σθεναρή υποστήριξη Ρωσίας, Κίνας (μέσω του Ο.Η.Ε) και εν συνεχεία του Ιράν, η κάθε μια υπηρετώντας ίδια συμφέροντα και σίγουρα όχι από συμπάθεια και αλληλεγγύη στον Άσαντ και τον συριακό λαό, το καθεστώς της Συρίας,παρά την όποια εσωτερική νομιμοποίηση και λαϊκή υποστήριξη, θα είχε προ πολλού καταρρεύσει. Υπό το βάρος της εξωτερικής πίεσης και των χαλκευμένων ειδήσεων που τα δυτικά ΜΜΕ συστηματικά προπαγανδίζουν διαστρεβλώνοντας την πραγματικότητα, προλειαίνεται το έδαφος για επέμβαση στην Συρία με την επιβολή no-flyzoneκαι με την διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων με το πρόσχημα της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Τελευταία, τόσο εντός όσο και εκτός Συρίας κυκλοφορούν σενάρια για την διάδοχη κατάσταση στην χώρα. Διαφαίνεται ότι η «γιουγκοσλαβοποίηση» της χώρας στα πρότυπα του Λιβάνου αρχίζει να κερδίζει έδαφος με τον σχηματισμό ομόσπονδων κρατών με βάση θρησκευτικά και εθνοφυλετικά χαρακτηριστικά.Πειστικά τεκμήρια του τι μέλλει γενέσθαι στην Συρία στοιχειοθετούν:
- Οι μαζικές εσωτερικές μετακινήσεις πληθυσμών όπως αυτές των αλεβιτών (Νουσαίρι, όπως υποτιμητικά ονομάζονται ή «μικροί Χριστιανοί») σε Ταρτούς, Λαττάκεια και Σεχάλ στις δυτικές ακτές,
- οι δολοφονίες και διώξεις κατά των Ελληνορθόδοξων Χριστιανών στο Χαλέπι, την Σουλειμανιγε και την Δαμασκό
- και η στρατηγική συμφωνία μεταξύ Άσαντ-Κουρδών που παραχώρησε την διοίκηση των βορείων κουρδικών επαρχείων της Συρίας στο κουρδικό PYD.
Επιπροσθέτως, εξάγεται το συμπέρασμα πως όσο οι φιλοκυβερνητικές δυνάμεις του Άσαντ ανθίστανται και η Ρωσία-Κίνα συνεχίζουν να προβάλλουν αντιστάσεις στο δυτικό μπλόκ, το καθεστώς του Άσαντθα συνεχίζει να παίζει σημαίνοντα ρόλο και στην διαμόρφωση του χάρτη της «Νέας Συρίας». Με βεβαιότητα πάντως, μετά από σχεδόν ενάμισι χρόνο αιματηρών συγκρούσεων που έχουν κοστίσει περί των 30.000 ψυχών, η Συρία στην μετα-Άσαντεποχή είναι αδύνατο να επανέλθει στο πρότερο επίπεδο διατηρώντας τον ενιαίο χαρακτήρα της.
«Δημοκρατική Ομοσπονδία του Κουρδιστάν» στην Συρία, Μύθοι και Πραγματικότητες
Mε την μυστική Συμφωνία Sykes-Picot (ή Μικράς Ασίας) 1915-1916, προ της διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία χώρισαν τα εδάφη των Κούρδων σε ζώνες επιρροής μεταξύ Τουρκίας, Συρίας, Ιράκ και Ιράν.Με τον τρόπο αυτό κατακερμάτισαν και εκφύλισαν τις δυνατότητες ανάδυσης του κουρδικού εθνικισμού και την δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτος. Στην Συρία, οι κουρδικοί πληθυσμοί διαβιούν κυρίως στα βόρεια και δυτικά σύνοραμε την Τουρκία (Καμισλί, Αφρίν, Κομπάνι, Αμαντί, Χασάκακ.α) και εν συνεχεία στα μεγάλα αστικά κέντρακαι ανέρχονται κοντά στο 10% του συνολικού πληθυσμού. Στα πλαίσια της μειονοτικής πολιτικής των Άσαντ, οι Κούρδοι απολάμβαναν από το καθεστώς θρησκευτικές, πολιτικές και πολιτισμικές ελευθερίες γεγονός που τους επέτρεψε να συμβιώνουν στο συριακό μωσαϊκό.
Στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν στην Συρία την 7η Μαΐου 2012, το ΡΥD (Κόμμα Δημοκρατικής Ενότητας) του Σαλίχ Μουσλίμ Μοχαμέντ επικράτησε στις έξι μεγαλύτερες κουρδικές πόλεις. Οι δύο σημαντικότεροι πολιτικοί σχηματισμοί των Κούρδων στην Συρία είναι το ένοπλο PYD που φαίνεται να λειτουργεί ως ο συριακός βραχίονας του ΡΚΚ και το ΚΡD (Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα) του ΑμπντουλχακίμΜπασάρΚαναντί, που ελέγχεται από τον Μπαρζανί της Περιφερειακής Κουρδικής Διοίκησης του Βορείου Ιράκ (ΚRG).Οι δύο αυτές τάσεις που σημειωτέον διαπνέονται από διαφορετικές ιδεολογικές και στρατηγικές επιδιώξεις, όσον αφορά την διαχείριση του κουρδικού ζητήματος, φιλοδοξούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην υπεράσπιση των δικαίων των Κούρδων στην Νέα Συρία.
Μέχρι πρόσφατα οι σχέσεις μεταξύ των δύο κουρδικών σχηματισμών δεν ήταν και οι καλύτερες, αντανακλώντας την αντιπαλότητα που υπάρχει μεταξύ του Μπαρζανί με το ΡΚΚ του Μουράτ Καράγιλαν που τους πατρονάρουν. Μετά τις εκλογές του Μαΐου όμως και όσο η κατάσταση στην Συρία γίνεται όλο και πιο έκρυθμη, το πολιτικό άνοιγμα της Δαμασκού για περισσότερες ελευθερίες προς του Κούρδους και η συμφωνία απόσυρσης του Συριακού στρατού από τις κουρδικές περιοχές προς όφελος του αγώνα των Κούρδων ανταρτών του ΡΥD, περιέπλεξαν πιο πολύ το σκηνικό.
Ενώ μέχρι το πρόσφατο παρελθόν είχε προβεί σε αλλεπάλληλες αποχωρήσεις από τα συνέδρια της SNC (Συριακού Εθνικού Συμβουλίου που αντιμάχεται τον Άσαντ), το ΚΝC (Κουρδικό Εθνικό Συμβούλιο) υπό το βάρος της σύγκρουσης με το ΡΥD μετά την συνάντηση της Κωνσταντινούπολης στις 27 Μαρτίου τωναντικαθεστωτικών, συστρατεύτηκε με τους αντιφρονούντες που ελέγχονται από ΗΠΑ,ΕΕ και Τουρκία στον αγώνα κατά του Άσαντδιατηρώντας ταυτόχρονα την αυτονομία του. Όσο παράλογο και εάν ακούγεται αυτό για τα δίκαια των Κούρδων,η επιδίωξη του αμερικανόφιλου Μπαρζανί να ηγηθεί ενός κοινού μετώπου των Κούρδων και η αντιπαλότητα του με το ΡΚΚ-ΡΥD, φανερώνουν την έλλειψη ενιαίας φωνής και συναντίληψης τόσο για την έκβαση του Συριακού, όσο και γενικότερα του Κουρδικού ζητήματος.
Οι αψιμαχίες που ακολούθησαν μεταξύ δυνάμεων του ΡΥDμε το SKNC (Εθνικό Συμβούλιο Κούρδων Συρίας) που λειτουργεί ως οργάνωση ομπρέλα των διαφόρων κουρδικών κομμάτων που ελέγχονται από το ΚΝC(μετά την «Διακήρυξη της Δαμασκού» για την Εθνική Δημοκρατική Αλλαγή- 2005), οδήγησαν στην άμεση παρέμβαση και διαμεσολάβηση του Μασούτ Μπαρζανί μεταξύ των μερών. Τον περασμένο Ιούλιο στο Ερμπίλ, συγκλήθηκε το Ανώτατο Κουρδικό Συμβούλιο υπό την αιγίδα του Κούρδου Προέδρου του Βορείου Ιράκ κατά το οποίο το ΡΥD, όχι μόνο συμμετείχε (κάτι που στο παρελθόν ήταν ανέφικτο) αλλά συντάχθηκε και εκείνο με την επίσημη θέση του Μπαρζανί για την ανατροπή του Άσαντ, την άσκηση μη ένοπλής αντιπολίτευσης και την άρνηση συνομιλιών με το Συριακό καθεστώς. Οι όροι και οι δεσμεύσεις αυτής της συμφωνίας μένει να φανούν στο άμεσο μέλλον.
Παραδοσιακά, το ΡYD επιδιώκει να λειτούργει ένοπλα στην Συρία στα πλαίσια του αγώνα που διεξάγει το ΡΚΚ στο τουρκικό Κουρδιστάν, επιχειρώντας να δημιουργήσει ένα κοινό μέτωπο με τις Ν/α Κουρδικές περιοχές. Με τον τρόπο αυτό προσπαθεί να αποτρέψει την διείσδυση της Τουρκίας στην Βόρεια Συρία, στα πρότυπα του ελέγχου που ασκεί η τελευταία στο πλούσιο σε ορυκτό πλούτο Βόρειο Ιράκ. Σε αντιδιαστολή, ο Κούρδος ηγέτης του Βορείου Ιράκ Μπαρζανίπου λειτουργεί ως defacto κρατική οντότητα από το 1991 διατηρώντας άριστες σχέσεις με τις Η.Π.Α, καταδικάζοντας κατά καιρούς τις επιθέσεις του ΡΚΚ στην Τουρκία και επιτρέποντας την οικονομική διείσδυση της στο Νότιο Κουρδιστάν, φαντάζει ως ο πιο κατάλληλος συνομιλητής με τους δυτικούς για την διάδοχη κατάσταση στην Νέα Συρία.
Εν κατακλείδι, οι δύο αντικρουόμενες συνταγές που «σερβίρονται» στους Κούρδους της Συρίας είναι αυτές των όπλων από την μια και της διπλωματίας από την άλλη. Κάθε μία έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της. Ενόψει και των παράλληλων εξελίξεων που συντρέχουν, έως ότου ακολουθηθεί μία εκ των δύο πολιτικών, οι διάφορες θεωρίες που εγείρονται για την ίδρυση μιας «Δημοκρατικής Ομοσπονδίας του Κουρδιστάν» στην Συρία θα είναι δίχως νόημα και αντίκτυπο. Χωρίς να αποκλείεται σε διπλωματικό πεδίο η παράλληλη χρήση και των δύο στρατηγικών επιλογών από πλευράς των Κούρδων, ο παράγων Τουρκία μέλει να καθορίσει πολλά ως προς την πορεία των εξελίξεων όχι μόνο στην Συρία αλλά και στην Ν/Α Μεσόγειο γενικότερα. Η δίψα όμως των Κούρδων όλων των τάσεων για την δημιουργία ενός ενιαίου και ανεξάρτητου Κουρδιστάν με γεωγραφικούς και πολιτειακούς όρους, είναι εξίσου κομβικής σημασίας συντελεστής στην προσπάθεια ανάλυσης της παρούσας και της μέλλουσας κατάστασης.
Συριακός εμφύλιος: σπιράλ θανάτου για την Τουρκία
Η κρίση στην Συρία ανέδειξε πολλές και ενδιαφέρουσες πτυχές του ρόλου που διαδραματίζει η τουρκική εξωτερική πολιτική. Η περιφερειακή απομόνωση της χώρας των «μηδενικών» προβλημάτων που κατάντησε «πολλαπλών»με τους γείτονες της και η ταχεία αποδόμηση του νεο-Οθωμανικού δόγματοςσυντελείται εδώ και μια διετία με ραγδαίους ρυθμούς. Είναι απορροίας άξιο πως η κυβέρνηση Ερντογάν κατάφερε με τις πολιτικές της επιλογές:
- να καταστρέψει παραδοσιακές σχέσεις με κράτη όπως το Ισραήλ,
- να αποδεχθεί άνευ ουσιαστικής αντίδρασης τον «ρωμείκο τομέα» της Κύπρου να προεδρεύει μεταξύ 27 μελών-κρατών στη ΕΕ και να οδεύει προς την ολοκλήρωση του ΄β γύρου αδειοδοτήσεωνγια τα υδατοτεμάχια της,
- να γκρεμίσει τον μύθο της περί στρατιωτικής και περιφερειακής ισχύος μετά την κατάρριψη του τουρκικού κατασκοπευτικού αεροπλάνου από του Σύριους,
- και το χειρότερο όλων με την ευθεία παρέμβαση της στα εσωτερικά της Συρίας,εξόργισε το Ιράν καιανοίξε τους ασκούς του Αιόλου στα νότια σύνορα της «νομιμοποιώντας» τα ΡΚΚ-ΡΥD να αμφισβητούν ευθέως την εδαφική της ακεραιότητα.
Ομολογουμένως, το μοναδικό κράτος που δεν θα έπρεπε ούτε κατά διάνοια να σκεφτεί το ενδεχόμενο αλλαγής συνόρων στην Συρία, είναι η Τουρκία. Παρ’ όλα αυτά, όχι μόνο πρωτοστατεί στην προσπάθεια ανατροπής του Σύριου Προέδρου Άσαντ αλλά υποστηρίζει με κάθε μέσο τους εξεγερμένουςαντικαθεστωτικούς. Είναι αφελής όποιος πιστεύει ότι η Άγκυρα δεν σύρεται από την Δύση σε ένα αυτοκαταστροφικό σπιράλ θανάτου που στο τέλμα του θα είναι ο ακρωτηριασμός των εδαφών της. Ένα ενοποιημένο μέτωπο δράσης του ΡΚΚ, ακτίνας άνω των χιλίων χιλιομέτρων που θα καλύπτει όλο το εύρος των τουρκοσυριακών και τουρκοιρακινών συνόρων, είναι αδύνατον να ελεγχθεί.
Πρελούδιο «άσμα» στο υπό διαμόρφωση σκηνικό είναι η επανέναρξη των συγκρούσεων στο Τουρκικό Κουρδιστάν από το ΡΚΚ, η αλλαγή της επιχειρησιακής φιλοσοφίας των Κούρδων στις νικηφόρες μάχες της με τον τακτικό Τουρκικό στρατό σε Σεμντιλί, Ζαγκρός και Ζαπ και η κήρυξη επτά ζωνών στην επαρχία Χακάριυπό στρατιωτικό νόμο έως τις αρχές του Οκτώβρη.
Εν ολίγοις, παρά του ότι η ανάδυση ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν εξυπηρετεί τα σχέδια των Μεγάλων Δυνάμεων, φαίνεται πως η διαδικασία αυτή θα παραμείνει στάσιμη έως ότου ξεκαθαρίσει το τοπίο σε Συρία, Ιράν και σίγουρα μετά το πέρας τον αμερικανικών προεδρικών εκλογών.
Συρο-ισραήλινές σχέσεις και ενέργεια στην Ν/Α Μεσόγειο
Μια άλλη παράμετρος της πολυδιάστατης κρίσης στην Συρία και στο υπό διαμόρφωση Κουρδιστάν, αποτελεί επίσης και η αλλαγή των παραδοσιακών συμμαχιών στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής υπό το πρίσμα της γεωοικονομίας. Αυτή η αλλαγή φάσης, οφείλετε κυρίως στη ανεύρεση τεράστιων αποθεμάτων υδρογονανθράκων στην λεκάνη Λεβαντίνη της Ανατολικής Μεσογείου. Ορόσημο στις εξελίξεις αποτελεί η οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ το 2010. Με την συμφωνία αυτή στην πραγματικότητα διαφοροποιήθηκε ο ενεργειακός σχεδιασμός της περιοχής πράγμα που απετέλεσε και τον κύριο λόγο ρήξης μεταξύ των μέχρι πρόσφατα φιλικών σχέσεων Ισραήλ και Τουρκίας. Χάριν ιστορικής ακρίβειας στο σημείο αυτό κρίνεται σημαντικό να παραθέσουμε συνοπτικά την δυναμική των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ-Συρίας. Ομολογουμένως μετά τον πόλεμο του ΓιομΚιπούρ γνωστό ως πόλεμο των 6 ημερών του 1973 και την Ισλαμική επανάσταση του Αγιατολαχ Χομεϊνί το 1978 στο Ιράν, οι σχέσεις των δύο κρατών βρίσκονταν σε ένταση. Μόνιμα αγκάθια μεταξύ τους υπήρξαν οι στενές σχέσεις Συρίας-Ιράν και Χεζμπολάχ του Λιβάνου. Παρόλα αυτά όμως η αναρρίχηση της δυναστείας των Άσαντστην Συρία και πολίτικη τους εναντίων των ακραίων Ισλαμιστών μετρίασε το κλίμα έντασης μεταξύ των δύο κρατών.
Με το ξέσπασμα της αραβικής άνοιξης και της επικράτησης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο το ενδεχόμενο να συμβεί κάτι παρόμοιο και στην Συρία εξώθησε το Ισραήλ να επαναξιολογήσει την στάση του στην Συριακή κρίση. Επιβεβαίωση του πιο πάνω πιο ισχυρισμού αποτελεί η πρόσφατη συμφωνία αποδέσμευσης σημαντικού μέρους των Ισραηλινών δυνάμεων στα υψώματα του Γκολάν προς όφελος του καθεστώτος εναντίων των ισλαμιστών. Παράλληλα ήδη από τις αρχές του 1980 είναι γνωστές οι δράσεις του Ισραήλ στο Ιράκ και την Τουρκία υπέρ των Κούρδων στους οποίους παρέχεται στρατιωτική και ενδεχόμενος οικονομική υποστήριξη. Τα κίνητρα πίσω από αυτή την στάση του Ισραήλ είναι εύκολο να κατανοηθούν αφού η δημιουργία ενός μελλοντικού μη εχθρικού και δη μη αραβικού Κουρδιστάν που θα ελέγχει τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και την αδιάκοπη ροή πετρελαίου-φυσικού αερίου στην περιοχή, εξυπηρετεί τα γεωπολιτικά και γεωστρατηγικάσημφέροντά του.
Η ρευστότητα της κατάστασης σπρώχνει το Ισραήλ προς αναζήτηση συμμάχων και ανεύρεσης αγορών πώλησης του φυσικού αερίου. Αυτός υπήρξε ουσιαστικά ο καταλυτικός παράγοντας ο οποίος ώθησε το Ισραήλ να στραφεί προς την Ευρώπη με πρώτο σταθμό την Κύπρο. Ο γεωγραφικός χώρος του Ελληνισμού θεωρείται στην πραγματικότητα η μόνη διέξοδος για το Ισραήλ που δείχνει να ασφυκτιεί περικυκλωμένο μέσα σε ένα άκρως εχθρικό γι αυτό περιβάλλον. Μέσα από αυτό το πλαίσιο μπορεί κανείς να ερμηνεύσει και την ‘’επίθεση φιλίας’’ του Ισραήλ προς την Ελλάδα που επισφραγίστηκε με την επίσκεψη του Σιμόν Πέρεζ τον Ιούλιο του 2012. Η κοινή δήλωση του προέδρου Παπούλια και του Ισραηλινού ομόλογού του περί διεύρυνσης της συνεργασίας των δυο κρατών μεταξύ άλλων και στον τομέα της ενέργειας, μαρτυρεί με τον πλέον πασιφανές τρόπο τους πιο πάνω ισχυρισμούς. Σε πρώτη φάση, η ισχυροποίηση του άξονα Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα ενδέχεται να ενισχυθεί εμπράκτως με την κατασκευή του Euroasia-Interconnector που έχει ως στόχο την διασύνδεση των 3 κρατών με ηλεκτρικό καλώδιο το οποίο θα εξυπηρετεί τις ανάγκες παροχής ηλεκτρικού ρεύματος σε αμφότερες τις πλευρές.
Συμπερασματικά, ο τελικός σχεδιασμός για την επαναχάραξη των συνόρων στην Νέα Μέση Ανατολή θα εξαρτηθεί άμεσα από τον ενεργειακό σχεδιασμό που επιχειρείται. Η διέλευση και μεταφορά των αγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου μέσα από ασφαλείς περιοχές αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για όλα τα εμπλεκόμενα κράτη και επιχειρηματικά συμφέροντα. Εφιαλτικό σενάριο για την Τουρκία αποτελεί ένα ενιαίο ανεξάρτητο Κουρδιστάν (Τουρκία, Ιράκ, Συρία) που θα έχει υπό την κατοχή του τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου σε Κιρκούκ και Μοσούλη, θα εκτείνεται έως τις Μεσογειακές ακτές, θα ελέγχει τους υδάτινους πόρους της περιοχής και από την επικράτεια του θα διέρχονται τα μελλοντικά ενεργειακά project.
Μέσα στο πλαίσιο αυτό, η διάδοχή κατάσταση στην Συρία αποτελεί κλειδί τόσο για την έκβαση του Κουρδικού ζητήματος στο σύνολό του όσο και για την τύχη της Τουρκίας. Ουσιαστικά, η ίδρυση ενός μελλοντικού αυτόνομου-ομόσπονδου κουρδικού κράτους στην Βόρεια Συρία θα υποβαθμίσει τον περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας. Εν τι αύτη περιπτώσει, με την Τουρκία να βυθίζεται στον συριακό βούρκο και να απειλείται με διαμελισμό, χάνει τον ενεργειακό ρόλο που διεκδικούσε ως γέφυρα μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Το ενεργειακό κέντρο βάρους στην περιοχή της Ν/Α Μεσογείου μετατοπίζεται προς τον άξονα Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας κίνηση που επιβάλλουν οι μακροπρόθεσμες γεωστρατηγικές και γεωπολιτικές ανάγκες των Μεγάλων Δυνάμεων.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ (τεύχος Οκτωβρίου 2012)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου